Πότε ο εργοδότης απαλλάσσεται από την υποχρέωση καταβολής μισθού

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Τζώρτζης Ρούσσος

Παρ’ ότι η Επιθεώρηση Εργασίας δεν το αποδέχεται αφού θεωρεί ότι καταστρατηγεί το εργατικό δίκαιο, στην ελληνική δικαιική τάξη υπάρχει η σύμβαση μαθητείας και μάλιστα χωρίς πληρωμή του μαθητευόμενου… Πρόκειται για τη γνήσια σύμβαση μαθητείας που, όπως έχουν κρίνει τα δικαστήρια, είναι η σύμβαση κατά την οποία ο ένας από τους συμβαλλομένους αναλαμβάνει την υποχρέωση να μεταδώσει στον άλλο τις αναγκαίες εμπειρικές γνώσεις για την άσκηση από τον τελευταίο ορισμένου επαγγέλματος ή ορισμένης τέχνης.

Οπως ρητά έχουν αποφασίσει τα ελληνικά δικαστήρια και δη στο ανώτατο επίπεδο αυτών, δηλαδή τον Αρειο Πάγο, στη γνήσια σύμβαση μαθητείας προέχον στοιχείο είναι η παροχή εκπαίδευσης στον μαθητευόμενο, η δε τυχόν παροχή εργασίας από αυτόν δεν γίνεται µε σκοπό εκτέλεσης παραγωγικού έργου, αλλά για τις ανάγκες της εκπαίδευσης και της εξοικείωσής του µε το αντικείμενο του επαγγέλματος ή της τέχνης του.

Στη σύμβαση αυτή, για την οποία δεν υπάρχει ειδική νομοθετική ρύθμιση και κατά την οποία ο μαθητευόμενος παρέχει εργασία για ορισμένο ή αόριστο χρόνο, εφαρμόζονται αναλογικά οι διατάξεις της σύμβασης εργασίας του Αστικού Κώδικα, εφόσον συμβιβάζονται με τη φύση και τον σκοπό της σύμβασης αυτής. Ετσι, σύμφωνα με την κρίση αυτή των ελληνικών δικαστηρίων, όταν δεν έχουν εφαρμογή οι διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας για τα χρονικά όρια εργασίας, τις νόμιμες αποδοχές, την καταγγελία της σύμβασης εργασίας, την αποζημίωση απόλυσης κ.λπ., ο τρόπος που θα «εργάζεται» για να μαθαίνει ο μαθητευόμενος προκύπτει από την έγγραφη σύμβαση μαθητείας που θα καταρτιστεί μεταξύ του εκπαιδευτή και του εκπαιδευόμενού του.

Εκπαίδευση και όχι παραγωγή

Αναλυτικότερα, σύμφωνα με το άρθρο 361 του Αστικού Κώδικα, η συμβατική ελευθερία των μερών μπορεί να προσδιορίσει τους όρους της σύμβασης. Με δεδομένο λοιπόν ότι είναι, όπως έχουν κρίνει και τα ελληνικά δικαστήρια, προεξάρχουσας σημασίας η τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση του μαθητευόμενου και όχι η παροχή εργασίας για παραγωγικούς σκοπούς της επιχείρησης, η εργασία εκ μέρους του μαθητευόμενου μπορεί να γίνει μόνο παρεμπιπτόντως και μόνο στο πλαίσιο της εκπαίδευσής του για καλύτερη κατανόηση της τέχνης ή του επαγγέλματος.

Κάτω από αυτά τα δεδομένα ο εργοδότης-εκπαιδευτής απαλλάσσεται από την υποχρέωση καταβολής μισθού και ασφαλιστικών εισφορών και εφόσον συμπεριληφθούν στην έγγραφη σύμβαση δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις εργατικού δικαίου (για τα χρονικά όρια εργασίας, την καταγγελία της σύμβασης εργασίας κ.λπ.), εκτός εάν έχει συμφωνηθεί κάτι άλλο.

Βέβαια ο εκπαιδευτής εφόσον συμφωνήσει κάτι τέτοιο με τον εκπαιδευόμενο μπορεί να καταβάλει όποια αμοιβή συμφωνηθεί, ακόμη και αν είναι κατώτερη από τον κατώτατο μισθό. Συγκεκριμένα έχει κριθεί ότι στη γνήσια σύμβαση μαθητείας μπορεί να συμφωνηθεί ότι ο εργοδότης θα καταβάλλει στον μαθητευόμενο μισθό (κατώτερο από τον μισθό του καταρτισμένου μισθωτού) για την ωφέλεια που αντλεί από την εργασία του τελευταίου, καθώς και ότι ο μαθητευόμενος είτε δεν θα λαμβάνει μισθό είτε θα καταβάλλει ορισμένο ποσό στον εργοδότη για τη μαθήτευσή του.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΣ

Οι μαθητευόμενοι και το εργατικό δίκαιο

Στο εργατικό δίκαιο ήδη από το 2010 έχει θεσμοθετηθεί και ισχύει η σύμβαση εξαρτημένης εργασίας μαθητευόμενου. Σύμφωνα, λοιπόν, με την εργατική νομοθεσία, μεταξύ εργοδοτών και ατόμων που έχουν συμπληρώσει το 15o έτος έως και το 18o έτος της ηλικίας τους, δύνανται να καταρτίζονται ειδικές συμβάσεις μαθητείας μέχρι ενός έτους με σκοπό την απόκτηση δεξιοτήτων. Οι μαθητευόμενοι λαμβάνουν το 70% του κατώτατου ημερομισθίου ή μισθού και ασφαλίζονται στον κλάδο ασφάλισης ασθενείας σε είδος και 1% κατά του κινδύνου ατυχήματος. Οσοι έχουν συμπληρώσει το 16ο έτος της ηλικίας τους, καθώς και όσοι φοιτούν σε Γυμνάσια, Λύκεια κάθε τύπου ή τεχνικές επαγγελματικές σχολές δημόσιες ή ιδιωτικές αναγνωρισμένες από το κράτος, δεν μπορεί να μαθητεύουν περισσότερο από 6 ώρες την ημέρα και 30 ώρες την εβδομάδα. Απαγορεύεται η μαθητεία να πραγματοποιείται από την 22.00 έως 6.00 της επόμενης ημέρας. Κάτω από αυτά τα δεδομένα η σύμβαση αυτή υφίσταται όταν ο μαθητευόμενος μισθωτός παρέχει εργασία σε επιχείρηση, επιδιώκοντας παραλλήλως την απόκτηση γνώσεων ή ικανότητας σε ορισμένη ειδικότητα. Η εκμάθηση τέχνης επέρχεται ως αυτόματη συνέπεια της εφαρμογής της συμβάσεως και εντός των πλαισίων της συνήθους λειτουργίας αυτής και δεν αποτελεί αντικείμενο ιδιαίτερης υποχρέωσης του εργοδότη.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ΕΡΓΟΔΟΤΗΣ

Βαριά πρόστιμα για το ειδικό βιβλίο υπερωριών

Υποχρεωμένος να τηρεί το Ειδικό Βιβλίο τροποποίησης ωραρίου εργασίας και υπερωριών είναι πλέον ο εργοδότης. Μέσω του βιβλίου αυτού αυστηροποιείται το πλαίσιο εκτέλεσης υπερωριών στον εργασιακό τομέα, αφού πλέον κάθε μεταβολή του ωραρίου εργασίας θα πρέπει να καταχωρείται αμέσως σε Ειδικό Βιβλίο. Το καλό για τους εργοδότες είναι ότι αυτό το Ειδικό Βιβλίο δεν χρειάζεται θεώρηση. Ομως αν γίνει έλεγχος από τις αρμόδιες υπηρεσίες, οι επιθεωρητές θα πρέπει να βρουν τις αλλαγές (δηλαδή τις υπερωρίες) καταγεγραμμένες από πριν! Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το Ειδικό Βιβλίο τροποποίησης ωραρίου εργασίας και υπερωριών ισχύει για όλες τις επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες εν γένει και μπορεί να τηρείται με τη μορφή ημερολογίου ή μηχανογραφημένων σελίδων, που φέρουν τα στοιχεία της επιχείρησης, εκμετάλλευσης ή του εν γένει εργοδότη και την ένδειξη «Ειδικό Βιβλίο τροποποίησης ωραρίου εργασίας και υπερωριών». Οι σελίδες του Ειδικού Βιβλίου θα πρέπει να διατηρούνται από τον εργοδότη επί μια πενταετία από τη συμπλήρωσή του και να τίθεται στη διάθεση των ελεγκτικών οργάνων προς έλεγχο, όποτε αυτό ζητηθεί. Ο εργοδότης υποχρεούται να γνωστοποιεί στο ΣΕΠΕ ηλεκτρονικά, εντός του πρώτου δεκαπενθημέρου κάθε μήνα, το σύνολο των νόμιμων υπερωριών που πραγματοποιήθηκαν ανά εργαζόμενο κατά τον προηγούμενο μήνα.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ΕΥΡΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Εως την 15η Οκτωβρίου 2014 θα μπορούν οι ίδιοι οι εργοδότες να επιμορφώνονται ώστε να ασκούν τα καθήκοντα του τεχνικού ασφαλείας. Με βάση τον νόμο δόθηκε από το 2010 το δικαίωμα οι ίδιοι οι εργοδότες, υπό προϋποθέσεις, να μπορούν να ασκούν τα καθήκοντα του τεχνικού ασφάλειας στην επιχείρησή τους εφόσον επιμορφωθούν σχετικά. Με την εφαρμογή του πληροφοριακού συστήματος ΕΡΓΑΝΗ το ενδιαφέρον των εργοδοτών που επιθυμούν να επιμορφωθούν προκειμένου να ασκούν οι ίδιοι τα καθήκοντα του τεχνικού ασφάλειας στην επιχείρησή τους αυξήθηκε κατακόρυφα. Εν τούτοις, όπως προκύπτει από τα σχετικά αιτήματα των φορέων των επιχειρήσεων, παραμένει ένας πολύ μεγάλος αριθμός εργοδοτών που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για άμεση επιμόρφωση, αλλά δεν έχουν καταφέρει να περάσουν τα σχετικά σεμινάρια. Με βάση τα ανωτέρω λοιπόν, με απόφαση του υπουργού Εργασίας και λόγω της οικονομικής συγκυρίας παρατείνεται η προθεσμία που είχε δοθεί έως 15 Οκτωβρίου 2014.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑ

Το παράπτωμα εν πλω του ναυτικού μπορεί και να επιφέρει απόλυση χωρίς την καταβολή αποζημίωσης αν υπάρξει καταγγελία της σύμβασης ναυτολόγησης από τον πλοίαρχο. Παράπτωμα του ναυτικού θεωρείται κάθε υπαίτια και βαριά παράβαση των καθηκόντων του, που τελείται με πράξη ή παράλειψη αντίθετη προς τον νόμο, τη σύμβαση ναυτολόγησης, τους κανονισμούς, τις ναυτικές συνήθειες, τις νόμιμες διαταγές των προϊσταμένων του και την επιβαλλόμενη πειθαρχία. Η απόδειξη του παραπτώματος γίνεται με κάθε αποδεικτικό μέσο και δεν είναι απαραίτητο να σημειωθούν τα περιστατικά που συνιστούν τον λόγο της καταγγελίας στο ναυτικό φυλλάδιο του ναυτικού, ούτε η καταχώριση στο ημερολόγιο γέφυρας, ούτε στον τελικό λογαριασμό μισθοδοσίας, ούτε η καταχώριση στο ποινολόγιο, ούτε η επιβολή πειθαρχικής ποινής. Ετσι, αν η σύμβαση ναυτολόγησης καταγγελθεί από τον πλοίαρχο εξαιτίας παραπτώματος του ναυτικού, ο τελευταίος δεν δικαιούται να λάβει αποζημίωση.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ

Αντισυνταγματική κρίνεται από τα ελληνικά δικαστήρια η διαθεσιμότητα. Οπως αναφέρει απόφαση του Πρωτοδικείου Αθηνών, ο θεσμός της διαθεσιμότητας εισάγει ένα νέο είδος απόλυσης υπό προθεσμία. Σύμφωνα με το δικαστήριο η διαθεσιμότητα προσβάλλει το δικαίωµα προσωπικότητας, το συνταγματικά προστατευόμενο δικαίωµα για ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας, το ατοµικό και κοινωνικό δικαίωμα για εργασία. Περαιτέρω, κατά τη διάρκεια της διαθεσιμότητας ο εργαζόμενος υφίσταται δραστικότατη µείωση των αποδοχών του, αφού κατά το έτος που αυτή διαρκεί δικαιούται να λαµβάνει µόνο το 75%. Καθώς µάλιστα πρόκειται για εργαζομένους του στενού και του ευρύτερου δηµόσιου τοµέα, θα πρέπει να συνεκτιμηθεί ότι η περικοπή αυτή των αποδοχών του εργαζομένου έρχεται σε συνέχεια των επανειλημμένων δραστικών περικοπών αποδοχών που επήλθαν τα δύο τελευταία έτη. Ετσι η περικοπή αυτή των αποδοχών του εργαζομένου δεν µπορεί να κριθεί αυτοτελώς αλλά θα πρέπει να συνεκτιμηθεί ότι η νέα αυτή δραστική περικοπή κατά 25% των αποδοχών του εργαζομένου επιφέρει δραστική µείωση του βιοτικού επιπέδου του εργαζομένου. Οι µεταβολές αυτές στη σύµβαση εργασίας, οι οποίες µετά την πάροδο έτους οδηγούν στη λύση της, επέρχονται ανεξάρτητα από την πραγματική βούληση και τις ανάγκες των συμβαλλομένων σε αυτήν µερών, μια και αυτό είναι αντισυνταγματικό.