Της Θεοδώρας Τζάκρη
Ανάμεσα στις τέσσερις μείζονες δράσεις, στις οποίες θα επικεντρωθεί η ελληνική Προεδρία, βρίσκονται και τα θέματα νόμιμης μετανάστευσης, διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων και διασφάλισης μιας κινητικότητας η οποία θα συμβάλει στην ανάπτυξη του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να μη συμπεριλάβει ως προτεραιότητα τις συγκεκριμένες θεματικές, όχι μόνο γιατί βιώνει άμεσα το πρόβλημα των μικτών μεταναστευτικών ροών, αλλά και γιατί η αντιμετώπιση και διαχείριση των παράνομων μεταναστών βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας των συζητήσεων στην Ε.Ε.
Ενα από τα σημαντικότερα γεγονότα τα οποία θα λάβουν χώρα κατά τη διάρκεια της ελληνικής Προεδρίας θα είναι η εκλογή των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Μια εκλογή εξόχως σημαντική, καθώς το τελευταίο έχει θέση συν-νομοθέτη με το Συμβούλιο στον χώρο της Ε.Ε. Ενα από τα σημαντικά θέματα που θα αναδειχτούν ως μέρος της συζήτησης σε αυτές τις εκλογές θα είναι και αυτό της μετανάστευσης.
Ο ρόλος της Αριστεράς στη σωστή ανάδειξη του μεταναστευτικού φαινομένου είναι πολύ σημαντικός. Αρχικά, όμως, πρέπει να απαγκιστρωθεί από τη νοοτροπία ότι όποιος συζητά για τη μετανάστευση και τις επιπτώσεις της είναι ρατσιστής και ότι η μετανάστευση αποτελεί μια αναπόφευκτη διαδικασία η οποία βρίσκει από μόνη της λύση. Ο ρόλος μιας Αριστεράς η οποία αρκείται στον ρόλο του καταγγέλλοντος χωρίς να προτείνει βιώσιμες λύσεις δεν μπορεί να διαιωνίζεται. Τα προβλήματα αλλά και οι ευκαιρίες που δημιουργεί η μετανάστευση πρέπει να αποτελέσουν μέρος ενός δημόσιου διαλόγου. Η φοβική αντιμετώπιση ρίχνει νερό στον μύλο της Ακροδεξιάς και παρέχει πρόσφορο έδαφος για λαϊκισμό, ρατσισμό και ξενοφοβία.
Η Ευρώπη που θέλουμε είναι μια Ευρώπη δημοκρατική, η οποία σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα, είναι εξωστρεφής και αλληλέγγυα προς τον υπόλοιπο κόσμο. Μια Ευρώπη η οποία επιλαμβάνεται των συμφερόντων των λαών και όχι των επιχειρήσεων, που δεν νοσταλγεί το παρελθόν της αλλά οικοδομεί το μέλλον των λαών της. Επιθυμούμε κράτη-μέλη τα οποία δεν αντιλαμβάνονται την αλληλεγγύη τους προς τους δοκιμαζόμενους από τις μεταναστευτικές πιέσεις εταίρους τους μόνο ως μια οικονομική υποχρέωση, αλλά που αναλαμβάνουν να μοιραστούν και εκείνα μέρος αυτών των βαρών. Πώς; Συμβάλλοντας στην αποτελεσματική ταυτοποίηση των χωρών καταγωγής των παράνομων μεταναστών, προωθώντας τις πολιτικές επαναπατρισμού στις χώρες προέλευσής τους, αναδεικνύοντας τον εγκληματικό χαρακτήρα των δουλεμπόρων, αλλάζοντας τον χαρακτήρα της επιτήρησης των συνόρων της Ευρώπης, ώστε να αποθαρρυνθεί η διακίνηση παράνομων μεταναστών. Κράτη-μέλη που δεν φοβούνται να νομοθετήσουν εποικοδομητικές πολιτικές κοινωνικής ένταξης αναλογιζόμενα το εσωτερικό πολιτικό κόστος, που δεν θεωρούν μέρος της αποτρεπτικής τους πολιτικής τις εξαντλητικές και απάνθρωπες συνθήκες κράτησης.
Η εσωτερική μεταναστευτική πολιτική της Ε.Ε. πρέπει να είναι μια πολιτική ανάδειξης των πλεονεκτημάτων που δημιουργεί η παρουσία των νόμιμων μεταναστών στην ευρωπαϊκή επικράτεια και ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής μέσα από την οποία θα προκύψει η οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη των κρατών-μελών. Η εξωτερική μεταναστευτική πολιτική της Ε.Ε. πρέπει να είναι μια στοχευμένη πολιτική συνεργασίας με τα κράτη αποστολής των μεταναστών, με τη δημιουργία νόμιμων οδών μετανάστευσης, με κίνητρα επιστροφής των παράνομων μεταναστών στις χώρες τους με στόχο την ενίσχυση της τοπικής ανάπτυξης, με πλήρη σεβασμό στις αξίες της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των δικαιωμάτων του ανθρώπου, παγκόσμιες αξίες οι οποίες αποτελούν τις βάσεις της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του 1948. Η «Οδηγία της ντροπής», όπως αποκαλείται η Οδηγία 2008/115/ΕΚ σχετικά με τους κοινούς κανόνες και τις διαδικασίες στα κράτη-μέλη για την επιστροφή των παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών, δεν μπορεί να συνιστά τη μοναδική πολιτική αντιμετώπισης της παράνομης μετανάστευσης. Η μεταρρύθμιση της ευρωπαϊκής πολιτικής για το δικαίωμα του ασύλου όχι μόνο θα ελαφρύνει το βάρος που επωμίζονται οι χώρες άφιξης μεταναστών, αλλά θα αποφευχθεί ο κίνδυνος παρόμοιων τραγωδιών και στο μέλλον.
Στη διαμόρφωση των στόχων που θα τεθούν στο νέο πρόγραμμα, που θα διαδεχτεί αυτό της Στοκχόλμης από το 2015 και θα καθορίζει τις προτεραιότητες της Ε.Ε. στον τομέα της Δικαιοσύνης και των Εσωτερικών Υποθέσεων για την πενταετία 2015-2019, η ευρωπαϊκή Αριστερά πρέπει να έχει προεξάρχοντα ρόλο μέσα από τη δυνατότητα ανανέωσης που δίνεται σε δύο κεντρικά θεσμικά ευρωπαϊκά όργανα: το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Και ο ρόλος της τελευταίας ως ενός θεσμού που διασφαλίζει και προάγει το ενωσιακό συμφέρον, απαιτεί έναν πρόεδρο ο οποίος θα είναι διατεθειμένος να συγκρουστεί με όσα συμφέροντα αναβιώνουν αναχρονιστικές αντιλήψεις και καταργούν κατακτήσεις πενήντα και πλέον χρόνων των ευρωπαϊκών λαών.
Η υποψηφιότητα του Αλέξη Τσίπρα για την Προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μπορεί να δρομολογήσει μια νέα αρχή στο στοίχημα που λέγεται ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, μπορεί στα θέματα μετανάστευσης μέσα από τη διεύρυνση της ατζέντας να δώσει μιαν άλλη προοπτική, τόσο για τον γηγενή και τον μεταναστευτικό πληθυσμό, όσο και για τα κράτη αποστολής και υποδοχής των μεταναστών.
Εάν η ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική θέτει σήμερα τους άξονες πάνω στους οποίους εδράζεται σημαντικό μέρος της πολιτικής των κρατών-μελών στα θέματα της νόμιμης μετανάστευσης και το κύριο μέρος της πολιτικής διαχείρισης και αντιμετώπισης της παράνομης, η Ελλάδα έχει ανάγκη από μια πολιτική που δεν θα είναι προγράμματα μόνο με εύηχους τίτλους, αλλά με ουσιαστικό περιεχόμενο, και κυρίως προγράμματα που μπορούν να υλοποιηθούν, που δεν θα είναι αποσπασματικά, αλλά θα διακρίνονται από συνέχεια και συνέπεια, που θα αξιοποιούν στο έπακρο τους ευρωπαϊκούς πόρους, που σε συνεργασία με την Ε.Ε. θα διασφαλίζουν τη φύλαξη των συνόρων και θα ενισχύουν την κοινωνική συνοχή ώστε να ενισχυθεί η κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη. Η σημερινή αντίληψη των κυβερνώντων να φοβούνται να αγγίξουν τα θέματα μετανάστευσης ζυγίζοντας το πολιτικό κόστος, μόνο κακές υπηρεσίες προσφέρει στο σύνολο της κοινωνίας.
Η ευκαιρία που δίνουν οι ευρωπαϊκές εκλογές για την ανάδειξη της Ευρώπης των λαών δεν πρέπει να πάει χαμένη. Οι δυνάμεις που επιμένουν σε μια αποτυχημένη συνταγή πρέπει να μπουν στο περιθώριο. Και η δημιουργία ενός πραγματικού χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, όπου τα θέματα μετανάστευσης θα αντιμετωπίζονται μέσα από έμπρακτη αλληλεγγύη, γόνιμη συνεργασία και εποικοδομητική συναντίληψη, θα συμβάλει στην άλλη Ευρώπη την οποία επιθυμούμε και για την οποία αγωνιζόμαστε.
