Πώς ο αμερικάνικος κολοσσός στις επενδύσεις χαρτοφυλακίου είχε στήσει μηχανισμό «εσωτερικής πληροφόρησης» από χρηματιστηριακούς αναλυτές
Του Μπάμπη Μιχάλη
«Μηχανή» προνομιακής πληροφόρησης για τις εκτιμήσεις των χρηματιστηριακών αναλυτών είχε στήσει επί χρόνια η αμερικανική BlackRock, μεγαλύτερη εταιρεία επενδύσεων χαρτοφυλακίου στον κόσμο. Η BlackRock, το συνολικό χαρτοφυλάκιο της οποίας άγγιξε τον περασμένο Σεπτέμβριο τα 4,1 τρισ. δολάρια, «έτρεχε» για χρόνια ένα πρόγραμμα τακτικών δημοσκοπήσεων μεταξύ αναλυτών προκειμένου να καταγράφει τις εκτιμήσεις τους για τις επιχειρήσεις που κάλυπταν και τις μετοχές τους. Απώτερος στόχος της ήταν να έχει πρόωρη αποκλειστική εικόνα για την κατεύθυνση των μελλοντικών αξιολογήσεών τους.
«Insider Trading 2.0»
Η έρευνα, που βαφτίστηκε «Insider Trading 2.0», υποχρέωσε τελικά την BlackRock να κλείσει το πρόγραμμα αυτό νωρίτερα αυτόν τον μήνα. Ο γενικός εισαγγελέας της Νέας Υόρκης Ερικ Σνέιντερμαν, που είναι επικεφαλής της συνεχιζόμενης έρευνας, τόνισε χαρακτηριστικά πριν από δύο ημέρες στους Financial Times ότι η πρόωρη διαρροή των εκτιμήσεων των αναλυτών προσέφερε αθέμιτο πλεονέκτημα στην BlackRock έναντι των υπόλοιπων επενδυτών. Η BlackRock χρησιμοποίησε αυτά τα γκάλοπ μεταξύ των αναλυτών για περίπου πέντε χρόνια. Σύμφωνα με ντοκουμέντα που αποκάλυψαν οι New York Times νωρίτερα αυτόν τον μήνα, στα ερωτήματα που υπέβαλλε προς τους χρηματιστηριακούς αναλυτές περιλαμβάνονταν και το «αν τα βραχυπρόθεσμα κέρδη μιας εταιρείας είναι περισσότερο πιθανόν να προκαλέσουν έκπληξη προς τα πάνω ή προς τα κάτω» ή το «πόσες πιθανότητες υπάρχουν η εταιρεία αυτή να εξαγοραστεί στους επόμενους έξι μήνες». Οι εκτιμήσεις των αναλυτών για τις εισηγμένες εταιρείες που παρακολουθούν μπορούν να οδηγήσουν ως γνωστόν μια μετοχή στα ουράνια ή στον βυθό. Η πρόωρη απόκτηση μια τέτοιας πληροφορίας -σε σχέση με τους υπόλοιπους επενδυτές- μπορεί να αποδειχθεί έτσι εκπληκτικά κερδοφόρα.
Οι χρηματιστηριακές εταιρείες από την πλευρά τους επέτρεπαν στους αναλυτές τους να συμμετέχουν σε αυτές τις έρευνες, σύμφωνα με τον Αμερικανό εισαγγελέα, εν μέρει και επειδή η BlackRock ήταν ένας από τους μεγαλύτερους πελάτες τους και δεν ήθελαν να χάσουν τις προμήθειες που αυτή τους διασφάλιζε. Η εισαγγελική έρευνα συμπέρανε ακόμη ότι η BlackRock επιβράβευε τους αναλυτές που συμμετείχαν στις έρευνές της, απονέμοντάς τους υψηλότερες αξιολογήσεις στην κατάταξη του κλάδου τους που συνήθως εκτόξευε τόσο την καριέρα τους όσο και τις αποδοχές τους. H BlackRock δεν παραδέχθηκε, ούτε αρνήθηκε ότι έκανε κάτι λάθος, αφού οι δικαστικές αρχές δεν κατάφεραν να συνδέσουν κάποιες από τις συναλλαγές της με τις εκτιμήσεις των αναλυτών. Συμφώνησε όμως να πληρώσει 400 χιλιάδες δολάρια προκειμένου να καλυφθεί το κόστος της έρευνας και να συνεργαστεί στην αναζήτηση των επενδυτικών τραπεζών και των χρηματοπιστωτικών εταιρειών που ήταν υπεύθυνες για την εποπτεία των αναλυτών. Ο Σνέιντερμαν συνεχίζει την έρευνα σε αρκετές εταιρείες επενδύσεων τόσο στις ΗΠΑ όσο και σε άλλες χώρες, αφού εκτιμά ότι ανάλογη μηχανή πρόωρης προμήθειας χρηματιστηριακών αναλύσεων υπάρχει και σε άλλες αγορές.
…ερωτήματα στην Αθήνα
Τεράστια ερωτήματα προκαλεί η επιλογή της συμβουλευτικής BlackRock Solutions για να κάνει την αξιολόγηση της κεφαλαιακής επάρκειας των ελληνικών τραπεζών. Οπως αποδεικνύει έρευνα της αμερικανικής δικαιοσύνης, η μητρική της εταιρεία είχε για χρόνια στήσει μηχανισμό «εσωτερικής πληροφόρησης» ο οποίος της διασφάλιζε έγκαιρα ενημέρωση για τις μελλοντικές αποτιμήσεις των χρηματιστηριακών αναλυτών.
Αξιοποιώντας αυτήν την προνομιακή πληροφόρηση η μητρική BlackRock απέκτησε πλεονέκτημα έναντι των υπόλοιπων επενδυτών, αποκόμισε κέρδη δισεκατομμυρίων δολαρίων και εξελίχθηκε μέσα σε λίγα χρόνια κορυφαία εταιρεία επενδύσεων χαρτοφυλακίου στον πλανήτη. Ο γενικός εισαγγελέας της Νέας Υόρκης εξέφρασε την εκτίμηση ότι η BlackRock είχε στήσει ανάλογο μηχανισμό προνομιακής πληροφόρησης και σε άλλες αγορές, εκτός ΗΠΑ.
Πανευρωπαϊκή δημοσιογραφική έρευνα, που δημοσιεύτηκε στα μέσα του περασμένου μήνα, έδειξε ότι η BlackRock Solutions και μερικές ακόμη εταιρείες μονοπώλησαν –με τις πλάτες της τρόικας– τις συμβάσεις παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών προς τις κυβερνήσεις των υπό διάσωση χωρών αποκομίζοντας μέχρις στιγμής περισσότερα από 80 εκατ. ευρώ. Η BlackRock Solutions επιλέχθηκε από την προηγούμενη ελληνική κυβέρνηση -έπειτα από διαγωνισμό- για την αξιολόγηση των τραπεζών επειδή, πέραν των άλλων «προσόντων» της, είχε και ανάλογη εμπειρία στην Ιρλανδία.
Είναι προφανές ότι η απόφαση αυτή λήφθηκε παρά την καραμπινάτη «σύγκρουση συμφερόντων» μεταξύ μητρικής και συμβουλευτικής BlackRock. Η απόφαση πάρθηκε από την κυβέρνηση παρά τα όσα είχαν προηγηθεί στις ΗΠΑ, παρά τις λανθασμένες προβλέψεις της Solutions για τα κέρδη των ιρλανδικών τραπεζών, παρά τις αυξημένες υποψίες ότι η μητρική της εκμεταλλεύτηκε εμπιστευτικές πληροφορίες προκειμένου να προβεί σε τεράστιες αγορές. Η ανακοίνωση της μητρικής BlackRock πριν από λίγο καιρό άλλωστε ότι θα αγοράσει το 3% της Bank of Ireland -μιας εκ των τραπεζών που η Solutions είχε αξιολογήσει νωρίτερα- προς αυτήν την κατεύθυνση έδειξε.
Η μαζική εισροή αμερικανικών επενδυτικών κεφαλαίων στην ελληνική αγορά την τελευταία διετία, το άγριο κερδοσκοπικό παιχνίδι που παίζεται από αυτά και αποτυπώνεται έκδηλα στις τεράστιες διακυμάνσεις του τραπεζικού δείκτη (από το +300% στο δίμηνο Απριλίου-Μαΐου, στο -70% στη συνέχεια ώς τον Ιούλιο και από εκεί στο +100% ώς τον Οκτώβριο) γεννά εύλογα υποψίες. Τι ρόλο παίζει στο «καζίνο» των τελευταίων μηνών η BlackRock; Παίζει ανάλογο κερδοσκοπικό παιχνίδι στη χώρα μας με αυτό που έκανε νωρίτερα στην Ιρλανδία;
Μπάμπης Μιχάλης
