Τρεις γυναίκες ενώνονται πάνω από το κρεβάτι-τάφο του άντρα που αγάπησαν. Τα «Κτερίσματα» του Μισέλ Φάις έγιναν θέατρο, μια αφροδισιακή μασκαράτα με απόντα αυτόν που την καθόρισε

Της Μαρίνας Κουβέλη

Τρεις γυναίκες και μία αντρική φωνή. Τρεις γυναίκες που περιστρέφονται σαν στρόβιλος γύρω από ένα κρεβάτι-τάφο. Τρεις γυναίκες ξεδιπλώνουν το σεξουαλικό τους πένθος. Κι ανάμεσά τους, ένας άντρας που εμφανίζεται μέσα από αλλόκοτα ηχητικά σπαράγματα, που τις εμπλέκει στη θρυμματισμένη ζωή του, που υποστηρίζει σθεναρά την απουσία του. Είναι τρεις διονυσιασμένες μοιρολογίστρες, τρία κωμικά ερωτικά φαντάσματα, ή μήπως τρεις φιγούρες μιας αφροδισιακής μασκαράτας;

Στα ερωτήματα που άφησε αναπάντητα το θαυμάσιο μυθιστόρημα του Μισέλ Φάις «Κτερίσματα» (εκδόσεις Πατάκη) καλείται να απαντήσει το «La petite mort», η παράσταση που κάνει πρεμιέρα τη Δευτέρα στο Θέατρο Τέχνης Κάρολος Κουν και βασίζεται στο βιβλίο. Aνεβαίνει στο πλαίσιο της διοργάνωσης «8 Σύγχρονα Ελληνικά Εργα» και τη σκηνοθεσία υπογράφει η Λίλλυ Μελεμέ με ερμηνεύτριες τις Πηνελόπη Μαρκοπούλου, Μάρω Παπαδοπούλου και Μυρτώ Γκόνη.

«Ο συγγραφέας, βουτώντας στους έλικες του εγκεφάλου του εκλιπόντος, παρουσιάζει επί σκηνής τρεις γυναικείες φιγούρες. Αυτές οι φαντασιακές μορφές επιστρέφουν πάνω από το κρεβάτι-τάφο του Αντρα που αγάπησαν και μίσησαν παράφορα, ξεδιπλώνοντας το κουβάρι της ερωτικής του ζωής, παίρνοντας κάθε φορά σκυτάλη στην αφήγηση και ενσαρκώνοντας την κάθε διαφορετική ερωμένη. Και οι τρεις μαζί συνθέτουν την εικόνα της ιδανικής γυναίκας, αυτής που τον αγάπησε και αγαπήθηκε περισσότερο από όλες», λέει η σκηνοθέτις για το έργο.

Δεν είναι, όμως, μόνο ο έρωτας που θίγεται στο «La petite mort». «Είναι το θέμα της οικογένειας», παρατηρεί η Πηνελόπη Μαρκοπούλου. «Είναι το πώς οριζόμαστε από τα παιδικά μας βιώματα. Η σχέση με τη μάνα, που διαμορφώνει την προσωπικότητά μας και καθορίζει τη μετέπειτα επιλογή ερωτικών συντρόφων. Στην ψυχιατρική υποστηρίζουν ότι η συναισθηματική ανωριμότητα του ατόμου οδηγεί και σε ανώριμες ερωτικές επιλογές. Το έργο αφορά επίσης τη μοναξιά. Οι ερωτικές περιπέτειες του άντρα είναι μάταιες, ατελέσφορες, είναι εμποδισμένοι έρωτες».

Κοφτό, μινιμαλιστικό, εξομολογητικό, γεμάτο θρυμματισμένες ερωτικές μνήμες, το μυθιστόρημα του Μ. Φάις αφουγκράζεται το σεξουαλικό πένθος του ήρωα και αφηγητή του. Ο συγγραφέας επινοεί και μεταμορφώνει την αφροδισιακή μηχανή του μονήρους πρωταγωνιστή σε μικροϊστορίες, παραληρήματα, ημερολογιακές εγγραφές, αναγνωστικές σημειώσεις, ντοκουμέντα, στιχομυθίες, παραμύθια, ποιήματα και τραγούδια. Πολύπλοκος ο λόγος, πολλά τα επίπεδα της ανάγνωσης, ιδιαίτερη η γραφή του Μ. Φάις. Μεγάλος, λοιπόν, ο βαθμός δυσκολίας για τις τρεις πρωταγωνίστριες της παράστασης, που σηκώνουν το βάρος της αφήγησης. Πώς αλήθεια θα περιέγραφαν την ψυχοσύνθεση και τον χαρακτήρα των τριών γυναικών; Τι είναι αυτό που τις ενώνει;

«Σαφώς τις ενώνει η σχέση τους μ’ αυτόν τον άντρα, που η “παρουσία” του γεμίζει τον χώρο. Με την έννοια ότι, αν μη τι άλλο, όλες γνωρίζουν τη ζωή του πολύ καλά», λέει η Μάρω Παπαδοπούλου. «Τις ενώνει ο λόγος που τις φέρνει “εδώ”. Τις ενώνει η γυναικεία τους φύση, με τον ανταγωνισμό αλλά και τις ιδιότυπες συμμαχίες-συνωμοσίες. Κι επίσης η κομψότητά τους, την οποία δεν διστάζουν να τσαλακώσουν όποτε χρειαστεί». Εκτός από το σεξουαλικό τους πένθος, ποιες άλλες σύγχρονες παθογένειες θίγονται στο κείμενο; «Θα έλεγα οι οικογενειακές σχέσεις· υπάρχουν όμως νύξεις για πολιτικές συμπεριφορές και μικρές αναφορές στον “έξω” κόσμο και την κατάσταση στους δρόμους».

Είναι δηλαδή τρεις γυναίκες που όντως πενθούν ή μήπως «γλεντούν» με τον δικό τους τρόπο την απώλεια; «Το γλέντι με το πένθος έχουν μια συγγένεια εξ αίματος», απαντά η Μυρτώ Γκόνη. «Αν διαλέξεις σε μια συνθήκη πένθους να γλεντήσεις την απώλεια, μεγαλώνεις ακόμα περισσότερο την τραγικότητα της συνθήκης,οπότε λειτουργεί αντίστροφα. Οι συγκεκριμένες φιγούρες γυναικών γνωρίζοντας τον παραπάνω κανόνα δοκιμάζουν τα όρια των νευρώσεών τους γλιστρώντας με ευκολία από το κλάμα στα δυνατά γέλια».

Και κάτι ακόμα: «Το σεξουαλικό πένθος στην παράσταση είναι η αφορμή, η προσχηματική εκκίνηση ώστε να ξεδιπλωθεί η μνήμη: ερωτικές ιστορίες, κωμικά επεισόδια, παιδικές αναμνήσεις, τραύματα και εμμονές. Θυμούνται, αιφνιδιάζουν και αιφνιδιάζονται, πάντα με σύμμαχο το χιούμορ και τον αυτοσαρκασμό. Οι άνθρωποι γλεντάνε στις κηδείες πολύ συχνά. Αυτές οι γυναίκες το γλεντούν ώς εκεί που δεν παίρνει», συμπληρώνει η Μάρω Παπαδοπούλου.

Κι ενώ στο βιβλίο ο έρωτας παρουσιάζεται μέσα από το καλειδοσκόπιο του πρωταγωνιστή, στην παράσταση, εκείνος υπάρχει μόνον ως φωνή που παρεμβάλλεται (ο ηθοποιός Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης). Είναι άραγε εκεί για να υπενθυμίζει κάτι στις τρεις γυναίκες; «Η αντρική φωνή τις τσιγκλάει, τις προκαλεί, τους υπενθυμίζει τα “πιστεύω” του, τη δική του εκδοχή, αλλά και τις ρωγμές του. Κι εκείνες ανάλογα: θυμώνουν, γελάνε, πέφτουν, σηκώνονται… όμως πάντα βρίσκουν τρόπο να συνεχίζουν», σημειώνει η Μ. Παπαδοπούλου. Ενώ, η Μυρτώ Γκόνη προσθέτει: «Η αντρική φωνή είναι μια συνεχής απόδειξη ότι όσο αυτές οι γυναίκες να τον προκαλούν με σκοπό να τον υπονομεύσουν και να τον χλευάσουν, αυτός παραμένει ο άντρας που τις άγγιξε βαθύτερα από όλους και που για χάρη του δεν θα βρουν ανάπαυση ποτέ».

*INFO: Σκηνικά-κοστούμια: Κατερίνα Σωτηρίου. Video: Κωστής Καπελώνης. Κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21.00. Τιμές εισιτηρίων: 10 ευρώ. Θέατρο Τέχνης Κάρολος Κουν, Πεσμαζόγλου 5. Πληροφορίες: Τηλ.: 210-3228706.