Δημοφιλής ηθοποιός, χάρη και στη δεκαετή τηλεοπτική του παρουσία με το «Στην υγειά μας ρε παιδιά», φέτος διάλεξε να παρουσιάσει στο θέατρο τη γαλλική κωμωδία «Μου λες αλήθεια;» που έχει αστυνομικό σασπένς, αλλά και κάτι από Πίντερ και παράλογο. Με έναν Κοκκινιώτη που ανέβηκε ψηλά, που είδε να περνούν από τα χέρια του πολλά λεφτά και έζησε από τα μέσα την «απόλυτη τρέλα», όπως λέει, της ΕΡΤ, είναι λογικό η κουβέντα να φύγει από την τέχνη και να φτάσει στην πολιτική
Της Εφης Μαρίνου
Ο Σπύρος Παπαδόπουλος δεν χρειάζεται συστάσεις. Αν και δημοφιλής από την πληθωρική παρουσία του σε καλές τηλεοπτικές παραγωγές, το θέατρο ήταν πάντα στις προτεραιότητές του. Οι νεότεροι ίσως δεν γνωρίζουν ότι ξεκίνησε την καριέρα του συνεργαζόμενος με τους Σπύρο Ευαγγελάτο, Βασίλη Παπαβασιλείου, Λευτέρη Βογιατζή, Μίνω Βολανάκη, Σταμάτη Φασουλή, Διαγόρα Χρονόπουλο, Μιχάλη Κακογιάννη, Ξένια Καλογεροπούλου. Τώρα, σε καινούργια θεατρική στέγη, το θέατρο «Κάπα», παίζει και σκηνοθετεί τη γαλλική κωμωδία του Φλοριάν Ζελέ «Μου λες αλήθεια;». Μ’ αυτή την αφορμή μιλήσαμε μαζί του για πολλά και διάφορα…
• Μέσα στην κρίση πώς αντέχετε το βάρος των θεατρικών παραγωγών;
«Δεν έχω δανειστεί ποτέ λεφτά. Δεν γουστάρω να χρωστάω σε κανένα, ούτε να με πιάνουν στο στόμα τους ή να μου τηλεφωνούν απειλώντας με. Από τότε που σταμάτησε να πληρώνει η ΕΡΤ και με κυνηγάνε ΙΚΑ, εφορίες, χαράτσια, έχω χάσει τον ύπνο μου. Θέλω να ξεμπερδεύω. Η ειρωνεία είναι ότι ενώ έχω πάρει μέχρι και δάνειο για να ξεπληρώσω μια δόση της Εφορίας, ο κόσμος μπορεί να λέει “τι ανάγκη έχει αυτός; Τόσα εκατομμύρια παίρνει”».
• Ισως εξαιτίας της φήμης για υπέρογκες αμοιβές σας στην ΕΡΤ…
«Καμία σχέση όσα γράφτηκαν με την πραγματικότητα».
• Κι όμως, πρέπει να πέρασαν από τα χέρια σας πολλά χρήματα από την εποχή των «Απαράδεκτων».
«Πολλά λεφτά με καθημερινά και συγχρόνως εκπομπές. Τα οποία δεν ξέρω πού είναι… Είναι θέμα τέχνης να τα κρατήσεις. Κι εμένα, μάλλον, μου λείπει κάποιο ένζυμο… Τα έξοδα για τον εαυτό μου είναι μια μοτοσικλέτα, που αλλάζω κάθε τέσσερα χρόνια, και μια συλλογή από πένες – η τρέλα μου. Παλιές, παράξενες, σπάνιες, όπως κάποια με την υπογραφή του Μαντέλα. Δεν έχω αδυναμίες που κοστίζουν. Καταλαβαίνω την απορία σας, γιατί κι εγώ ξαφνιάζομαι με άλλους που δεν έχουν χρήματα ενώ πέρασαν από τα χέρια τους πολλά».
• Ο τρόπος που έκλεισε η ΕΡΤ πώς σας φάνηκε;
«Εκείνη την περίοδο είχα κάποια προβλήματα υγείας και δεν παρακολούθησα τα γεγονότα. Ομως θέλω να είμαι ειλικρινής: η κατάσταση έπρεπε ν’ αλλάξει. Ανθρωποι ονόμαζαν εαυτούς “συνδικαλιστές” κι είχαν συμπεριφορά νονών. Λες και το κατάστημα τους ανήκε κι ούτε λίγο ούτε πολύ όσοι δουλεύαμε ενοχλούσαμε κιόλας. Τόσα χρόνια που έμπαινα στην ΕΡΤ έβλεπα την απόλυτη τρέλα. Κάποτε ήμουν καλεσμένος σε ζωντανή εκπομπή στο Γ΄ Πρόγραμμα αλλά δεν ξεκινούσαμε. “Λείπει ο ηχολήπτης”, μου είπε η κοπέλα. Εγώ συνεπής στην ώρα μου και ο εργαζόμενος απουσίαζε. Ρώτησα: “Ποιος είναι να τον ψάξω;”. Μου είπε το όνομά του κι άρχισα να τον αναζητώ. Τελικά τον βρήκα αραχτό στο μπαρ. “Εντάξει ντε, θα ‘ρθούμε”, μου απάντησε».
• Το «Μου λες αλήθεια;» συνιστά την επιτομή του ψέματος;
«Είναι μια εξαιρετική γαλλική κωμωδία αστυνομικού ενδιαφέροντος. Ενας φίλος είδε την παράσταση στο Παρίσι, ενθουσιάστηκε και μου έστειλε το έργο. Επραξε άριστα, όπως φαίνεται. Είναι ιδιοφυές, υπερβαίνει την κωμωδία, είναι επηρεασμένο από την “Προδοσία” του Πίντερ και με στοιχεία παράλογου. Τίποτα δεν ξεδιαλύνεται μέχρι τέλους. Σαν ένας συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων ν’ αποφασίζει ξαφνικά να γράψει ένα θεατρικό. Το ψέμα και η αλήθεια είναι ο θεματικός άξονας. Πόσο ανάγκη έχουμε εν τέλει το ψέμα».
• Πόσο, αλήθεια;…
«Αρκετά… Υπάρχουν φορές που η αλήθεια είναι πληκτική, περιττή, πληγωτική. Το ψέμα συνδέεται με τη φαντασία. Ενα παιδάκι έχει την ανάγκη να σου περιγράψει μ’ έναν αλλιώτικο τρόπο, όχι έτσι όπως το βλέπεις εσύ».
• Και τα πολιτικά ψέματα;
«Θεωρούνται πια “επιβεβλημένα”. Η κρίση σοβούσε χρόνια κι ήταν βαθύτατα πολιτισμική. Δεν πήγαινε άλλο με το όργιο καταναλωτικότητας και ασυδοσίας. Το πιο ανώδυνο, αλλά και πιο σφαλερό είναι να ρίξεις το ανάθεμα στους πολιτικούς. Αλλά έτσι δεν θα ανακάμψουμε επί της ουσίας ποτέ. Δεν ήρθαν από τον Αρη όσοι μας κυβέρνησαν. Αν πρόκειται για 300 ανθρώπους -σιγά τον αριθμό-, τους αλλάζαμε βρε αδελφέ… Εγώ λέω, τόσο χάλια που είμαστε ως πολίτες, πάλι καλά όπως καταντήσαμε… Η νεότερη Ιστορία μας εξηγεί όλα αυτά τα δήθεν ανεξήγητα φαινόμενα. Εχω σταματήσει με τη μοτοσικλέτα στο φανάρι, πριν από τη διαχωριστική γραμμή των πεζών. Ερχεται ο άλλος, στέκεται τέσσερα μέτρα μπροστά μου, κόβει τη διάβαση πεζών, μετά δεν βλέπει το φανάρι που ανάβει κι εγώ πρέπει να του κορνάρω. Κι είμαστε έτοιμοι για λόγους βλακείας να αρπαχτούμε στη μέση του δρόμου. Ποιος πολιτικός φταίει γι’ αυτό; Και η παιδεία μας είναι κακή και το “εγώ” μας είναι ασυγκράτητο. Ως λαός και ως τόπος διαθέτουμε πολλά καλά πράγματα, που όμως θεωρούμε αυτονόητα και τ’ αφήνουμε στην άκρη. Είμαστε ταλαντούχοι, αλλά εξυπνάκηδες. Κι αυτό τα χαλάει όλα».
• Μήπως γενικεύετε επικίνδυνα από την άλλη πλευρά;…
«Καθόλου. Ενα πολύ μικρό ποσοστό Ελλήνων θεωρώ ότι είναι σωστοί, συνειδητοποιημένοι πολίτες. Αυτοί που νοιάζονται τον τόπο δεν έχουν το μυαλό τους στην απάτη· είναι καθαροί, ευαίσθητοι κοινωνικά, δεν ξεπερνούν -δυστυχώς- το 5% του πληθυσμού. Αυτοί κρατούν όρθια τη χώρα. Εχουμε συνηθίσει στη ρεμούλα παντός είδους. Κι όσοι δεν έκλεψαν, είναι γιατί δεν μπορούσαν, δεν ευνόησαν οι συνθήκες. Συναντάς κάποιον που δεν ξέρει τι έχει και σου λέει: στείλε μια πρόσκληση για την παράσταση. Και λες: γιατί ρε φίλε; Ηρθα εγώ να σου πω δώσε μου ένα αυτοκίνητο; Στην εκπομπή μου έχουν πει: “Πάρε τον τάδε για να τραγουδήσει”. Δεν θέλω να τον πάρω και δεν θα τον πάρω. Θα έρθει αυτός που γουστάρω, αυτός που εγώ εκτιμώ ότι θα αρέσει στον κόσμο. Δεν επέτρεψα ποτέ παρεμβάσεις. Αν θέλουν, αλλιώς «χαίρετε».
• Δίκαια λοιπόν εντοπίζουμε τη ρίζα του προβλήματος στο συγκεκριμένο πολιτικό σύστημα.
«Οι κατηγοριοποιήσεις “συστημικός” και “αντισυστημικός” δεν οδηγούν πουθενά. Αλλωστε τα πάντα τείνουν να γίνουν σύστημα μόλις αποκτήσουν τον μανδύα της εξουσίας. Γι’ αυτό είμαι εναντίον. Η ιστορία έχει αποδείξει πως ό,τι οργανώνεται καταλήγει στη γραφειοκρατία. Κάποιος γίνεται χαλίφης στη θέση του χαλίφη».
• Σκέφτεστε δηλαδή μάλλον αναρχικά…
«Θα έλεγα ότι τηρώ μια μηδενιστική στάση. Γυρνάω την πλάτη. Δεν βλέπω ειδήσεις. Αρνούμαι να συμμεριστώ την ηδονιστική διάθεση να “πληροφορηθώ”. Πάω πίσω στον χρόνο και θυμάμαι πώς κατάντησαν κάποιες μεγαλεπήβολες αλλαγές… Πώς φάγαμε 20 χρόνια μέχρι να αποκαλύψουμε το πρόσωπο μιας μεταμφιεσμένης μεταπολιτευτικής Κεντροαριστεράς. Και πώς φτάσαμε ξανά στο σύστημα».
• Είναι νομοτέλεια κάθε κυβερνητικό κόμμα να οδηγείται στη γραφειοκρατία; Ακόμα και ο ΣΥΡΙΖΑ που έρχεται με τις καλύτερες προθέσεις;…
«Δεν βρίσκω τον λόγο του πειστικό, από ένστικτο κυρίως. Υπάρχουν έντιμοι άνθρωποι, οραματιστές. Αλλά σαν να βλέπω στο ύφος τους έναν αέρα εξουσίας, μια μετάλλαξη στα πρόσωπά τους. Κι αυτό δεν μου αρέσει. Δεν συνάδει με ιδέες που υποτίθεται ότι φέρει η Αριστερά. Αν και σπάνια παρακολουθώ τηλεόραση, όταν ο Τσίπρας ρωτήθηκε πού θα βρει λεφτά, είπε ότι θα φορολογήσει τους εφοπλιστές. Και στο σχόλιο, ότι εκείνοι θα πάρουν τη σημαία των πλοίων τους στο Εκουαδόρ, απάντησε ότι εύχεται να μην το κάνουν. Αλλά με ευχές δεν κάνουμε δουλειά. Προτιμώ λοιπόν να είμαι σε δύσκολη κατάσταση, σε μια πολύ συγκεκριμένη αντιπαράθεση, παρά να αφήνομαι να μου χρυσώνουν το χάπι. Και μετά να ζω το ίδιο έργο -αυτό που έχει τίτλο: “τους διέβρωσε η εξουσία”- και μάλιστα να μην ξέρω πλέον πού να στρέψω τα βέλη μου».
• Τι προτείνετε λοιπόν;
«Σε μας, τους κανονικούς ανθρώπους, προτείνω μικρές ή μεγαλύτερες συνωμοσίες. Να προστατευτούμε από την επίθεση της κακογουστιάς και της βλακείας, αφού την ανέχεια δεν μπορούμε τώρα να την αλλάξουμε. Ας περιφρουρήσουμε την άγια καθημερινότητα. Εχουμε ν’ ακουμπήσουμε, να καυχηθούμε. Τον πολιτισμό μας. Ας προάγουμε εκείνα για τα οποία είμαστε περήφανοι. Κυρίως ας γίνουμε πολιτισμένοι μεταξύ μας γυρνώντας την πλάτη στο όποιο σύστημα».
• Δέκα χρόνια «Στην υγειά σας». Δεν έχετε κουραστεί;
«Στην αρχή νόμιζα κι εγώ ότι θα κουραστώ ή θα κουράσω. Κι όμως, παρά την πολύωρη προετοιμασία της, χαίρομαι όπως οι προσκεκλημένοι και οι θεατές. Μια εκπομπή πετυχημένη δεν την αφήνεις. Το στοίχημα δεν είναι να χρησιμοποιείς επωνύμους, αλλά να δημιουργείς μια αληθινή αίσθηση χαράς και διασκέδασης. Δεν πρόκειται για μουσικολογικού είδους εκπομπή, αλλά ψυχαγωγίας. Το εντυπωσιακό, επίσης, είναι ότι η καλλιτεχνική κοινότητα ανανεώνεται. Οταν άρχισε η εκπομπή, ο Μαραβέγιας, η Ζουγανέλη, ο Μουζουράκης μόλις ξεκινούσαν. Και τώρα είναι ονόματα».
• Θα παίζατε σήμερα σε σίριαλ;
«Μόνο αν τρελαινόμουν με κάτι. Εχω κάνει πολλά χιλιόμετρα στην τηλεόραση, φτάνει. Κι έπειτα σήμερα δουλεύεις για ελάχιστα, κι αν πληρωθείς θα σου δοθούν μετά από μήνες. Ξέρω νέους που πηγαίνουν για 400 ευρώ τον μήνα. Κι επειδή τα γυρίσματα γίνονται σε μακρινά μέρη, δεν αρκούν ούτε για βενζίνη. Το κάνουν για να υπάρχουν, για να μην πάνε στον ψυχίατρο».
• Εσείς κινδυνεύσατε ποτέ από κατάθλιψη;
«Αυτά είναι προβλήματα πολυτελείας για μας που μεγαλώσαμε αλλιώς. Στις προσφυγουπόλεις της νιότης μου, στην παλιά Κοκκινιά όπου γεννήθηκα, κυριαρχούσε η ανάγκη να τη βγάλουμε σήμερα. Το αύριο ήταν μια άλλη μέρα. Αυτό λοιπόν σου έδινε μια παλικαριά, μια αγωνιστικότητα. Δεν είχες χρόνο να μιζεριάζεις. Τι κατάθλιψη να πάθω όταν άλλοι διέρχονται την απόλυτη δυστυχία; Η ανεργία, για παράδειγμα, δεν αντέχεται. Μου έλεγαν τις προάλλες για δυο συζύγους που απολύθηκαν -σε διαφορετικές δουλειές- την ίδια μέρα. Αυτό κουδουνίζει στο μυαλό μου μέρες τώρα».
• Γίνεται μεγάλη κουβέντα περί «καλής» και κακής βίας. Τι λέτε;
«Δεν ξέρω αν είμαι εναντίον της βίας, έτσι απερίφραστα. Αν π.χ. σκοτώσουν κάποιον που δηλώνει 8 χιλιάδες τον χρόνο κι έχει καταχραστεί 300 εκατομμύρια από το Δημόσιο, κατανοώ τη φράση “καλά του έκαναν”. Με την έννοια ότι μια τέτοια είδηση, μοιραία, δεν μπορεί να προκαλέσει στενοχώρια στον κυνηγημένο, τον άνεργο, τον υπάλληλο των 600 ευρώ. Η καθημερινότητα δεν μας επιτρέπει να “σετάρουμε” το μυαλό μας. Δεν υφίσταται βία ο εργαζόμενος; Το να σε απολύει, να σε εξευτελίζει ο εργοδότης, να βρίσκεσαι άοπλος απέναντι στον τοκογλύφο τι είναι; Γι’ αυτό καταλαβαίνω την αίσθηση απονομής δικαιοσύνης που δημιουργεί στον κόσμο η χρήση τέτοιας βίας».
• Είναι μια αίσθηση που δημιουργεί όμως η απόσταση από το γεγονός. Θα είχαμε την ίδια κατάφαση αν ήμασταν παρόντες τη στιγμή της εκτέλεσης;
«Σωστό. Είναι άγριο, ασυνήθιστο πράγμα, απάνθρωπο στη βάση του. Οταν λέμε “καλά του έκανε” λειτουργούμε με το θυμικό. Αλλά το θυμικό συνηγορεί επίσης υπέρ του φόνου κάποιου που έχει βιάσει και κάψει το παιδί σου. Πηγαίνω μερικές φορές στις φυλακές ανηλίκων Αυλώνος. Ενα παιδί από το Αφγανιστάν μού διηγήθηκε με φυσικότητα μια ιστορία περί βίας: “Μας καλούν μια μέρα οι Ταλιμπάν στο γήπεδο, μάρτυρες τιμωρίας για παραδειγματισμό. Μπαίνει ένα τζιπ, κατεβάζουν έναν τύπο δεμένο στη μέση του γηπέδου. Του κόβουν το κεφάλι και το χώνουν μέσα σ’ ένα λάκκο που είχαν σκάψει. Την επομένη ξέρεις τι κάναμε; Σκεπάσαμε τον λάκκο ωραία-ωραία γιατί έπρεπε να παίξουμε μπάλα”… Οχι ότι είναι άγριοι, εμείς δεν έχουμε συνηθίσει την εικόνα που σ’ αυτούς είναι οικεία. Ολοι ξέρουμε ότι δεν φταίει ο μπάτσος ή ο δημοσιογράφος, αλλά το συγκεκριμένο οικονομικό μοντέλο. Γι’ αυτό λέω ότι η Αριστερά είναι καλή μέχρι την πόρτα της εξουσίας. Οταν μπει μέσα, πρέπει να την κοπανάμε. Τελικά νομίζω ότι μας σώζουν οι ενοχές μας. Αυτές φταίνε που δεν έχω λεφτά. Οταν μαζεύονται μερικά λέω αμέσως: περάστε…».
* INFO: Θέατρο Κάππα (Κυψέλης 2, Κυψέλη, Τηλ.: 210-8827000) «Μου λες αλήθεια;» του Φλοριάν Ζελέ. Μετάφραση: Νικολέτα Κοτσαηλίδου. Σκηνοθεσία: Σπύρος Παπαδόπουλος. Σκηνικά: Γιώργος Γαβαλάς. Κοστούμια: Μάκης Τσέλιος. Μουσική: Παναγιώτης Τσεβάς. Παίζουν: Σπύρος Παπαδόπουλος, Ελισάβετ Μουτάφη, Τάσος Γιαννόπουλος, Νικολέτα Κοτσαηλίδου.
