Το πρωτοποριακό φίλτρο νερού AquaAsZero, που δημιούργησε ομάδα επιστημόνων του Εργαστηρίου Αναλυτικής Χημείας στο Τμήμα Χημικών Μηχανικών του ΑΠΘ, απομακρύνει κάθε ίχνος αρσενικού από το πόσιμο νερό. Και πωλείται σε πολύ προσιτή τιμή…
Της Στελλίνας Μαργαριτίδου
Είναι από τις –δυστυχώς λιγοστές– περιπτώσεις εκείνες που η ακαδημαϊκή έρευνα καταφέρνει να βρεθεί σε άμεση διασύνδεση και επικοινωνία με την παραγωγή και –τελικά– την κοινωνία. Ο λόγος για το ειδικό φίλτρο νερού AquaAsZero που ανέπτυξε η οκταμελής ερευνητική ομάδα επιστημόνων του ΑΠΘ, με τη γραμμή παραγωγής του να στήνεται ήδη στη Θεσσαλονίκη.
«Επιδιώξαμε να κατασκευάσουμε ένα φίλτρο που παρακρατά αρσενικό από το πόσιμο νερό με χαμηλό κόστος και υψηλή αποτελεσματικότητα» θα πει ο επικεφαλής της ομάδας του Εργαστηρίου Αναλυτικής Χημείας του Τμήματος Χημικών Μηχανικών, επίκουρος καθηγητής Μανασσής Μήτρακας, εξηγώντας το σκεπτικό της έρευνας. «Το AquaAsZero παρουσιάζει βελτιωμένη ικανότητα απομάκρυνσης πεντασθενούς αρσενικού, ενώ επιπλέον συγκρατεί μέχρι και πέντε φορές περισσότερο από άλλα διαθέσιμα στο εμπόριο προϊόντα το κατά πολύ τοξικότερο τρισθενές αρσενικό. Αυτό γίνεται εφικτό χάρη στην αυξημένη οξειδωτική ικανότητα του μεικτού υδροξειδίου σιδήρου/μαγγανίου που χρησιμοποιείται στην κατασκευή του. Αξίζει να σημειωθεί ότι το προϊόν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ακόμα και σε ήδη υπάρχοντα φίλτρα επεξεργασίας νερού. Το αρσενικό προσκολλάται στους κόκκους τού AquaAsZero, οι οποίοι, όταν κορεστούν, μπορούν με ασφάλεια να αποβληθούν στο έδαφος με τη μορφή στερεών αδρανών αποβλήτων.
Το AquaAsZero, το οποίο διακρίθηκε το 2011 στον διαγωνισμό «Η Ελλάδα καινοτομεί», είναι κατοχυρωμένο με ελληνικό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας. Η ομώνυμη δε εταιρεία παραγωγής του, που το 2013 δημιουργήθηκε, κατέλαβε μία από τις 11 προνομιακές θέσεις παγκοσμίως στον διεθνή διαγωνισμό StartupBootCamp High TechXL, ανάμεσα σε 5.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις απ' όλο τον κόσμο.
Από το εργαστήριο στο εργοστάσιο
Η γραμμή παραγωγής του AquaAsZero έχει δυνατότητα παραγωγής 250 κιλών κόκκων ημερησίως, ενώ το φίλτρο που παράγει έχει ήδη χρησιμοποιηθεί σε μια σειρά ελληνικών ξενοδοχείων αλλά και στα δίκτυα υδροδότησης της Νικήσιανης Καβάλας και του Μητρούσιου Σερρών.
Οσο για τη σύνδεση του εργαστηρίου με την παραγωγή, αυτή έγινε άμεσα, με την υποστήριξη ευρωπαϊκών προγραμμάτων και τη συνδρομή της «Λουφάκης Χημικά», που έπαιξε τον ρόλο του συνδετικού κρίκου. Η εν λόγω εταιρεία μάλιστα –μία από τις 3.348 μικρομεσαίες ελληνικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα που επωφελήθηκαν από το 7ο Πρόγραμμα-Πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης αντλώντας συνολικά 913 εκατ. ευρώ– όπως μας εξηγεί ο πρόεδρός της, Κυριάκος Λουφάκης, βρίσκεται αυτή την περίοδο σε διαπραγματεύσεις που αφορούν συνεργασίες με το εξωτερικό. Οπως άλλωστε σημειώνει και ο Μανασσής Μήτρακας, «απευθυνόμαστε στη διεθνή αγορά κυρίως. Το μικρό μέγεθος της ελληνικής αγοράς και η οικονομική αδυναμία των επενδυτών έχουν το δικό τους μερίδιο ευθύνης για την παρατηρούμενη λειψή αξιοποίηση της ελληνικής έρευνας».
Αξίζει πάντως να σημειωθεί πως οι πόροι της Ε.Ε. για την έρευνα αντιπροσωπεύουν το 12% του συνολικού ποσού που δαπανάται στην έρευνα από τα 28 κράτη-μέλη και επικεντρώνεται σε τομείς όπως η υγεία, το περιβάλλον, τα τρόφιμα, η ενέργεια και οι συγκοινωνίες, ενώ το πρόγραμμα HORIZON 2020 προβλέπεται να δώσει ακόμη μεγαλύτερη έμφαση στη μετατροπή καινοτόμων ιδεών σε εμπορεύσιμα προϊόντα.
Ανεξάρτητα δε από το τι συμβαίνει… έξω από την πόρτα του εργαστηρίου, εντός του η έρευνα δεν σταματά ποτέ. Κι η ομάδα των ερευνητών –που αποτελείται από τον επίκουρο καθηγητή Μανασσή Μήτρακα, τη Σοφία Τρεσίντση, τον Κωνσταντίνο Συμεωνίδη, τη Ρωξάνη Τζήμου-Τσιτουρίδου, τον Ιωσήφ Γεωργίου, τον Γιώργο Σταυρόπουλο, τον Αναστάσιο Ζουμπούλη και τη Μαρία Κατσικίνη– το τελευταίο διάστημα μελετά μεθόδους απομάκρυνσης τού –επίσης επικίνδυνου για την ανθρώπινη υγεία– εξασθενούς χρωμίου από το πόσιμο νερό.
………………………………………..
Νερό με αρσενικό
Το αρσενικό είναι αρκετά διαδεδομένο στον φλοιό της Γης, με τις ενώσεις του να εμφανίζονται κυρίως κοντά σε Δέλτα ποταμών και θερμές πηγές. Η πρόσληψή του για μεγάλο χρονικό διάστημα σε υψηλές συγκεντρώσεις μπορεί να προκαλέσει καρκινογενέσεις, πνευμονολογικά, δερματολογικά, νευρολογικά, καρδιολογικά και αιματολογικά νοσήματα.
«Το αρσενικό αποτελεί είδος φυσικής ρύπανσης. Αντίθετα δε με ό,τι πιστεύεται, η ρύπανση του νερού με αρσενικό δεν είναι πάντα ανθρωπογενής. Σε περιοχές όπως η ΝΑ Ασία το πόσιμο νερό περιέχει αρσενικό για διάφορους λόγους. Το ίδιο συμβαίνει και στη Νότια Αμερική, στη Ρωσία, τη Γιουγκοσλαβία, τη Ρουμανία» εξηγεί ο κ. Μήτρακας. Σε ό,τι αφορά τις ανθρωπογενείς αιτίες πάντως, υπολογίζεται ότι παγκοσμίως παράγονται περίπου 59.000 τόνοι αρσενικού τον χρόνο (κυρίως στη μορφή As2O3) ως παραπροϊόν επεξεργασίας θειούχων ορυκτών άλλων μετάλλων στην Κίνα, τη Χιλή, το Μαρόκο, το Περού, το Μεξικό, τη Ρωσία.
Ενα από τα πιο πρόσφατα παραδείγματα ανθρωπογενούς ρύπανσης πόσιμου νερού με αρσενικό στην Ελλάδα εντοπίστηκε στο Νεοχώρι Ιερισσού, όπου η ύπαρξη αυξημένων επιπέδων αρσενικού στο νερό των πηγών συνδέθηκε άμεσα με τις μεταλλευτικές γεωτρήσεις της εταιρείας «Ελληνικός Χρυσός».
