Του Βασίλη Βασιλόπουλου*

Ο καλώς ενημερωμένος πολίτης είναι σε θέση να αποφασίζει ο ίδιος για το μέλλον του. Οταν λοιπόν κάποιος μηχανισμός εξουσίας θέλει να «ελέγξει» ένα κοινωνικό σύνολο, τότε «ελέγχει» την ποιότητα της πληροφόρησής του.

Μετά και την εμπειρία της ΕΡΤ, η αξία της ενημέρωσης για την κοινωνία συναρτάται με ανεξάρτητα ΜΜΕ, πολιτικώς και οικονομικώς, τα οποία σε καθεστώς λειτουργίας πλήρους διαφάνειας αυξάνουν κατακόρυφα την αξιοπιστία τους και δίνουν μεγαλύτερη αξία στην πληροφορία που λαμβάνει ο πολίτης. Υπάρχουν τρόποι να βελτιωθεί η κατάσταση για τα ελληνικά ΜΜΕ εν μέσω αυτής της απίστευτης κρίσης;

Προφανώς δεν είναι λύση ούτε η αποδοχή της διαπλοκής ούτε η κατάρρευση. Σήμερα η ύπαρξη και εναλλακτικών μορφών ΜΜΕ, όπως το ertopen, δείχνει τη σπουδαιότητα της ανεξαρτησίας των δημόσιων και ιδιωτικών Μέσων και της ποιοτικής αναζωογόνησής τους. Στο κλίμα αυτό, η πολιτεία οφείλει να βελτιώσει το πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία του Τύπου, λαμβάνοντας υπόψη τη μείωση της διαφημιστικής δαπάνης, τη μεγάλη ανεργία στον δημοσιογραφικό, τεχνικό και διοικητικό κλάδο των Μέσων, τα προβλήματα των Ταμείων τους και την ανάγκη να αναγνωριστεί επιτέλους η ψηφιακή διανομή. Να καυτηριάσει επίσης τις πληγές της διαπλοκής στα δύο σώματα.

Η προτεραιότητα για τους θεσμούς ευθύνης είναι σαφώς το Διαδίκτυο (web) και η επιδότηση δημιουργίας startups επιχειρήσεων περιεχομένου, εφόσον δημιουργείται μεγαλύτερος ωφέλιμος οικονομικός κύκλος. Ασφαλώς προκύπτει και άμεση ανάγκη προστασίας των εργασιακών δικαιωμάτων, καθώς στην παραγωγή ποιοτικού περιεχομένου και ενημέρωσης δεν είναι απαραίτητοι οι χειραγωγούμενοι αλλά οι επαγγελματίες που τηρούν πιστά τους κώδικες δεοντολογίας.

Παράλληλα, πρέπει να λειτουργήσει αντικειμενική αξιολόγηση για τα ΜΜΕ στο πλαίσιο ενίσχυσης του θεσμικού πλαισίου αδειοδότησης, λειτουργίας και πιστοποίησής τους. Θα πρέπει να δημιουργηθεί ενδιάμεσος φορέας παρατηρητηρίου των ΜΜΕ από την κοινωνία των πολιτών που θα έχει εισηγητικό-συμβουλευτικό ρόλο. Θα μπορούσε κάλλιστα να εξεταστεί το παράδειγμα της Γαλλίας ή και της Ελβετίας, που νομοθέτησαν την πιστοποίηση των ΜΜΕ προκειμένου να λαμβάνουν άδεια λειτουργίας. Τα πρότυπα πιστοποίησης για τα ΜΜΕ έχουν ενσωματωμένες τις πιστοποιήσεις ISO και τις καλύτερες πρακτικές που ακολουθούνται παγκοσμίως για τη διασφάλιση ποιότητας στη δομή, την οργάνωση, τη λειτουργία και τη διανομή, αλλά και τους αρτιότερους κώδικες δεοντολογίας στα ΜΜΕ. Τα πιστοποιημένα μέσα αποκτούν «συγκριτικό πλεονέκτημα» απέναντι στον ανταγωνισμό, αυξάνοντας την αξιοπιστία τους και τη διείσδυση σε λογιότερο κοινό που συμμετέχει σε δεξαμενές αποφάσεων και χάραξης πολιτικής. Η πτυχή αυτή είναι επίσης πολύ σημαντική στον ανταγωνισμό.

Στη χώρα μας η συγκεκριμένη ατζέντα συζητήθηκε πρόσφατα και πρόσκαιρα (όπως αποδείχθηκε από τα έργα και τις ημέρες της ΔΤ-ΝΕΡΙΤ), μετά από ενδιαφέρον της διοίκησης προς την Ακαδημαϊκή Συνέργεια QJNT (Ερευνητικό Κέντρο Αθηνά της ΓΓΕΤ, DUK-Πανεπιστήμιο του Δούναβη στο Κρεμς της Αυστρίας, Ιδρυμα Α.Β. Μπότση και συνεργαζόμενοι φορείς, όπως το Πανεπιστήμιο εφαρμοσμένων επιστημών της Ζυρίχης κ.ά.). Η Συνέργεια, μολονότι εκτίμησε ότι το Μέσο είναι σε μετάβαση για δημόσιο (ISAS BCP), πρότεινε στη διοίκηση της ΝΕΡΙΤ να υιοθετήσει το πρότυπο ISAS-MQA, χωρίς κόστος, με παρότρυνση τη δεσμευτική διεξαγωγή διεθνούς διαγωνισμού τον Μάρτιο για την επιλογή φορέα πιστοποίησης.

Ωστόσο, οι κυβερνητικές επιλογές (προσλήψεις, αναθέσεις, έλλειψη βούλησης) εκθέτουν τη διοίκηση σε κάθε καλόπιστο (αν υπάρχουν τέτοιοι εκτός του συστήματος εξουσίας) που θεωρούσε ότι μπορεί η ΝΕΡΙΤ να διαδεχθεί την ΕΡΤ. Αυτά αποκλείουν και την πιθανότητα να λάβει αυτό το μόρφωμα τέτοια πιστοποίηση ποιότητας. Σε αντίθετη περίπτωση, θα πρόκειται για ένα «επί χρήμασι» θαύμα, ίσως υπό τον μανδύα της EBU. Από την πλευρά της η κυβέρνηση επιμένει στην ανάρμοστη σχέση με τους εκδότες, δίνοντας μονοπωλιακή άδεια στην DIGEA, 24 ώρες μετά την επίσημη ανακοίνωση ύπαρξης της ΝΕΡΙΤ.

Σε κάθε περίπτωση, όλοι οι έχοντες ευθύνη και όλα τα ΜΜΕ θα πρέπει να προβληματιστούν από το γεγονός ότι εδώ και 8 μήνες μόνον ένα «μη εμπορικό» Μέσο μπορεί δικαίως να ομιλεί για ανεξαρτησία και ελευθερία…

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

* Δημοσιογράφος, πρώην αναπληρωτής διευθυντής Πολυμέσων της ΕΡΤ