Του Πέτρου Μανταίου

Ανέκαθεν, θυμάμαι, ο χαρακτηρισμός «νεόπλουτος» περιείχε κάτι το απαξιωτικό∙ από τα χρόνια ακόμα του ’50-’60 που τον πρωτάκουσα. Φαίνεται πως στην κοινή συνείδηση ο νεοπλουτισμός ήταν ιδιότητα που δεν αποκτιόταν και με τόσο τίμια και καθαρά μέσα. Ομοίως, τόσο οι νεόπλουτοι της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς όσο και το κύμα νεοπλουτισμού (αυτή ήταν η περίφημη… αναδιανομή εισοδήματος) που ξέσπασε επί πρώιμης… πασοκοκρατίας άντλησαν οικονομική ισχύ περίπου από όμοιες πηγές: εισροές από εξωτερική βοήθεια (σχέδιο Μάρσαλ μεταπολεμικά, ευρωπαϊκά κονδύλια επί πρώιμου ΠΑΣΟΚ και περαιτέρω…) και «δουλειές» (γενικώς ή ειδικώς) με το κράτος. Σπάνια έως καθόλου άνθρωποι με ανεξάρτητες από το Δημόσιο και διαφανείς επιχειρηματικές δραστηριότητες πέρασαν από την ευημερία (που εδικαιούντο) στον νεοπλουτισμό της επίδειξης και της απληστίας.

Αυτός ο νεοπλουτισμός: της μίζας, της παροχής/αντιπαροχής και του επιχειρείν στον αέρα με δανεικά κι αγύριστα από δημόσιους πόρους είναι που γεμίζει αυτόν τον καιρό τις σελίδες των εφημερίδων και τα δελτία της τηλεόρασης∙ είτε από ειλικρινή διάθεση κριτικής, είτε επειδή ο νεοπλουτισμός της κομπίνας ως θέμα είναι «πιασάρικο»∙ χορταίνει το μάτι! Πρόσφατη, ενδεικτική της… τεχνικής με την οποία γίνονται οι νεόπλουτοι, είναι η περίπτωση του ζεύγους Γριβέα-Βάτσικα, όπως τουλάχιστον προκύπτει από «ευρήματα επιθεωρητών-ελεγκτών της Τραπέζης της Ελλάδος» («Εφ.Συν.» 23/1). Βάσει αυτών των ευρημάτων, τα δάνεια από το (κρατικό) Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο προς τις επιχειρήσεις του ζεύγους, επί διοίκησης Φιλιππίδη, «χορηγήθηκαν χωρίς να πληρούνται καταφανώς οι συνήθεις όροι τραπεζικού δανεισμού, καθώς το μεν ποσόν (σημ. 17 εκατ. ευρώ!) εκταμιεύτηκε στο σύνολό του εξαρχής, με πολυετή περίοδο χάριτος για εξόφληση έναντι ανεπαρκών εξασφαλίσεων».

Απλά μαθήματα νεοπλουτισμού∙ το ρεπορτάζ δίνει και λεπτομέρειες για όσους… ενδιαφέρονται. Διότι πολύ φοβάμαι ότι νεόπλουτοι, χαμηλότερης ίσως κλίμακας λόγω συνθηκών, …παράγονται ακόμα. Το ζήτημα τώρα είναι πώς οι πτωχοί (πλην τίμιοι…) δεν θα γίνουμε… νεόπτωχοι.