→Koινωφελή προγράμματα στον πολιτισμό με άρωμα εργασιακής βαρβαρότητας
Μια γυναίκα με φιμωμένο στόμα, που στο τσιρότο γράφει «Φόβος». Από κάτω η φράση: Να δημοσιοποιήσουμε το αίσχος των κοινωφελών προγραμμάτων». Η αφίσα της «Συνέλευσης Ανέργων-Εργαζομένων στην Κοινωφελή εργασία» δεν περιορίζεται σε γενικούς αφορισμούς. Ο φόβος και η φίμωση έχουν όνομα και σαφείς εντολές: «Ο κοινωφελώς απασχολούμενος δεν θα δημοσιεύσει ή προμηθεύσει ή επιτρέψει να δημοσιευτούν στον Τύπο ή σε ειδησεογραφικά μέσα οποιεσδήποτε πληροφορίες ή φωτογραφίες, οι οποίες παρέχονται από αυτόν ή σχετικά με τις σχετικές με αυτή τη σύμβαση δραστηριότητές του χωρίς την προηγούμενη έγκριση του διαιούχου». Ο όρος αυτός περιλαμβάνεται στη σύμβαση εργασίας που υπέγραψαν «ωφελούμενοι» με το Ιδρυμα Ελληνισμού, ΝΠΙΔ που νοικιάζει ανέργους ώς 30 ετών στο Μουσείο Λαϊκής Τέχνης, μέσω κοινωφελούς προγράμματος του υπ. Πολιτισμού. Ουσιαστικά τους απαγορεύει να μιλήσουν στα ΜΜΕ για τις συνθήκες της (ανασφάλιστης και απλήρωτης) εργασίας τους, προσθέτοντας εγγράφως έναν εκβιασμό, που αλλού υπονοείται. Δεν είναι τυχαίο ότι οι «ωφελούμενοι» παραμένουν απλήρωτοι, μολονότι το πρόγραμμα έληξε τον Δεκέμβριο. Μάλιστα όταν εργαζόμενος ζητούσε εξηγήσεις, υπεύθυνη του Ιδρύματος επικαλέστηκε τον όρο της σύμβασης, απειλώντας εμμέσως με νομικές συνέπειες αν μιλούσε δημόσια.
Η πλειονότητα των 3.200 ανέργων που απασχολήθηκαν το 2013 στα κοινωφελή του πολιτισμού έχουν λάβει μόνο την Α΄ δόση, το 40% του ποσού, με καθυστερήσεις. «Αυτό οφείλεται κυρίως στη μη έγκαιρη υποβολή των δικαιολογητικών από τις ΜΚΟ και τους συμπράττοντες φορείς», είναι η απάντηση των αρμόδιων του ΥΠΠΟ. Ο προϊστάμενος της διαχειριστικής αρχής του ΥΠΠΟ Γιάννης Μυλωνάς, εξηγεί ότι η καταβολή των δόσεων γίνεται με βάση ευρωπαϊκούς κανονισμούς που δεν μπορούν να παρακαμφθούν και στους οποίους «κάποιες ΜΚΟ δεν ανταποκρίθηκαν έγκαιρα», ενώ προσθέτει ότι γίνεται προσπάθεια να εξοφληθούν ταυτόχρονα δύο δόσεις μέσα στον Φεβρουάριο, για όσους δεν έχουν πληρωθεί ούτε σεντ. Οι ΜΚΟ πλέον αποκλείονται από τα νέα κοινωφελή προγράμματα, τα οποία διαχειρίζεται εξ ολοκλήρου ο ΟΑΕΔ, με ακόμα μικρότερους μισθούς (490 και 425 ευρώ μικτά από 625 που ήταν μέχρι φέτος), και εξόφληση μετά τη λήξη του προγράμματος, θεσμοθετώντας την απλήρωτη, για μήνες, εργασία.
Ο Γιώργος και η Σοφία είναι δύο από τους 13 νέους κάτω των 30 που εργάστηκαν απλήρωτοι στο Μουσείο Λαϊκής Τέχνης, ως ενοικιαζόμενοι του Ιδρύματος Ελληνισμού. Περιγράφουν τη δαιδαλώδη γραφειοκρατία, όπου οι εργαζόμενοι γίνονται μπαλάκι μεταξύ άμεσου και έμμεσου εργοδότη, με κάθε πλευρά να αποποιείται τις ευθύνες της. «Ενώ η προκήρυξη ήταν μέχρι εφτά μήνες, δουλέψαμε μόλις τρεις. Μάλιστα εγώ δούλεψα λιγότερο από ένα μήνα», μας λέει η Σοφία. «Αυτό δεν έχει ξαναγίνει αλλά θεωρώ ότι ήταν πειραματικό για το τι θα επακολουθήσει» προσθέτει ο Γιώργος. Θεωρητικά οι «ωφελούμενοι» απαγορεύεται να καλύπτουν διαρκείς και πάγιες ανάγκες, αλλά αυτό στην πράξη καταστρατηγείται. Η Σοφία, αν και σπουδάζει συντηρήτρια έργων τέχνης, τελικά δούλεψε στον καθαρισμό. Οι μόνιμες καθαρίστριες είχαν απολυθεί. Οσο για τη ρήτρα «εμπιστευτικότητας», ακόμα και εκπρόσωποι του υπουργείου ομολογούν ότι είναι πρωτοφανής. «Ολες οι ΜΚΟ παρουσιάζουν μια φιλάνθρωπη εικόνα, που καταρρέει όταν κάποια καταγγέλλεται ως δουλεμπόριο ανέργων» μας λέει ο Γιώργος.
Πέρα από τις ιδιομορφίες της συγκεκριμένης περίπτωσης, ο κόσμος της κοινωφελούς εργασίας εντάσσεται στις πολιτικές διαχείρισης της ανεργίας, περιλαμβάνοντας μορφές καταναγκαστικής απλήρωτης εργασίας. Τα «στρατόπεδα εργασίας», που είχε προτείνει ο πρώην υφυπουργός της Ν.Δ. Πέτρος Δούκας, ή οι πρόσφατες προτάσεις του ΚΕΠΕ για ένα χρόνο δωρεάν ή σχεδόν δωρεάν, εργασίας για τους νέους δεν είναι τίποτα άλλο από μεταφορά στα καθ΄ ημάς αντίστοιχων διεθνών νεοφιλελεύθερων μοντέλων. «Η εργασία στα κοινωφελή προγράμματα λειτουργεί με όρους τιμωρίας και όχι ωφέλειας, αφού θα πρέπει να συνηθίζουμε να δουλεύουμε ανασφάλιστοι και απλήρωτοι για μεγάλα χρονικά διαστήματα και με την απειλή της απόλυσης αν μιλήσουμε», καταλήγει ο Γιώργος.
Επικοινωνήσαμε με το Ιδρυμα Ελληνισμού, χωρίς να λάβουμε απάντηση.
Αφροδίτη Τζιαντζή
