Η ηθοποιός Μαρία Τσιμά ξανασυναντιέται με έναν μονόλογο -σταθμό στην καριέρα της. Η ηρωίδα της, ανύπαντρη μητέρα σε χωριό της νότιας Ιταλίας, μεγαλώνει με νύχια και με δόντια την κόρη της και καταφέρνει να της δώσει μια καλύτερη ζωή
Της Εφης Μαρίνου
«Τη μάνα μου τη φώναζαν Τρελοβγενιώ γιατί δεν μίλαγε και δεν γελούσε». Eτσι ξεκινάει η υπέροχη ιστορία της Ινές Κανιατί «Τρελοβγενιώ», που γνωρίσαμε και αγαπήσαμε πριν από 10 χρόνια, όταν μας τη σύστησε η θεατρική ομάδα Στιγμή. Τώρα συναντιέται με τους θεατρόφιλους της Θεσσαλονίκης. Η παράσταση ανεβαίνει απόψε από το ΚΘΒΕ στο Μικρό Θέατρο της Μονής Λαζαριστών με ερμηνεύτρια, ξανά, τη Μαρία Τσιμά.
Πρόκειται για τη διασκευή του ομώνυμου αριστουργηματικού έργου της Ιταλογαλλίδας συγγραφέως Ινές Κανιατί (1937-2007) με ρίζες που φτάνουν μέχρι την παιδική ηλικία. Το κείμενο φέρει αρκετά αυτοβιογραφικά στοιχεία, αφού η συγγραφέας ανήκε σε μια φτωχή οικογένεια του ιταλικού Νότου που αναγκάστηκε να μεταναστεύσει στη Γαλλία. Η Κανιατί σπούδασε με υποτροφία και περνώντας πολλές δυσκολίες κατάφερε να γίνει πετυχημένη συγγραφέας.
Είναι ένας μονόλογος εξήντα τριών λεπτών, ένα ποίημα αγάπης που θαρρείς και φτάνει στ' αυτιά μας από τη διπλανή ελληνική κωμόπολη, και εξιστορεί τη δυνατή και αμφίδρομη αγάπη που δένει την κόρη με τη μάνα.
Σ' ένα χωριό κάπου στη Ν. Ιταλία η 17χρονη Ευγενία εκδιώκεται από το σπίτι της γιατί έμεινε έγκυος. Αποφασίζει να μεγαλώσει το παιδί της με νύχια και με δόντια αντιμετωπίζοντας τον σκληρό περίγυρο, το καθυστερημένο κοινωνικό περιβάλλον. Δουλεύει όπου βρει, σε αμπέλια, χωράφια και ποτέ δεν διεκδικεί τη νόμιμη αμοιβή της. Είναι πάντα σιωπηλή, αμυντική, για να μη δώσει λαβές σε σχόλια, και τόσο ήσυχη που φτάνει στο σημείο να συμβιβάζεται να πληρώνεται από τις αγροτικές δουλειές με πορτοκάλια, μήλα, οτιδήποτε. Δεν μεμψιμοιρεί, δεν παραπονιέται, δεν τα βάζει με τους άλλους. Κι αυτή η «αντικοινωνική» στάση τής δίνει το παρατσούκλι «Τρελοβγενιώ». Δίπλα της έχει πάντα την κόρη της, τη Μαρία. Για να την προστατεύει, να της προσφέρει ό,τι χρειάζεται ώστε να αποκτήσει δύναμη να φύγει, να σπουδάσει, να φτιάξει μια καλή ζωή. Και τα καταφέρνει.
Στο έργο βλέπουμε τη 40χρονη πια Μαρία να αναβιώνει τόσο έντονα το παρελθόν, που εκείνο ορμάει ολοζώντανο στο παρόν. Ανοίγει την ψυχή της στο κοινό και μιλώντας σε χρόνο ενεστώτα ξαναζεί τα γεγονότα. Το κείμενο, διασκευασμένο ξανά, έγινε ακόμα πιο λιτό, χωρίς φιοριτούρες, με λόγο κοφτό, άμεσο, διαπεραστικό. Μεγάλο ατού της παράστασης η συγκλονιστική ερμηνεία της Μαρίας Τσιμά, η οποία σαν να «καταργεί» τον διαμεσολαβητικό ρόλο του ηθοποιού, σαν να διηγείται τη «δική» της ιστορία, κοιτάζει κατάματα τον θεατή. Και όποιος γνωρίζει την προσωπική ευαισθησία της Μαρίας Τσιμά καταλαβαίνει γιατί αγάπησε το κείμενο, γιατί το κάνει ν’ ακούγεται σαν χειροβομβίδα που σκάει στο μυαλό και την ψυχή μας.
«Σε μια εποχή που ακόμη και η χώρα μας γίνεται αντικείμενο χλευασμού ή ακόμα και ρατσισμού, αν δει κάποιος την παράσταση και τη σκληρότητα στο πρόσωπο της Τρελοβγενιώς, θα μπορέσει να κάνει τις ανάλογες αναγωγές», λέει η Μαρία Τσιμά. «Ο καθένας μπορεί στο πρόσωπο της μάνας να συνδέσει τις προσωπικές του απώλειες. Το σημαντικό σ' αυτή την παράσταση είναι να μπορέσουμε να τις δούμε αλλιώς, με την ωριμότητα που μας προσδίδει η σοφία του χρόνου».
Η ηθοποιός, στην τρίτη εκδοχή της παράστασης, έχει δίπλα της τον Γιάννη Καραμφίλη, που ερμηνεύει τις αντρικές εκδοχές του έργου. Η «Τρελοβγενιώ» έχει περιοδεύσει στην Κεφαλονιά, τη Σαντορίνη, την Καλαμαριά, το Κερατσίνι, την Αθήνα, τη Σύρο, την Καβάλα.
Ο σκηνοθέτης της παράστασης Γιάννης Αναστασάκης θυμάται την πρώτη του γνωριμία με την «Τρελοβγενιώ» αλλά και τη συνεργασία του με τη Μαρία Τσιμά: «Επεσα πάνω της το καλοκαίρι του 2001, σ’ ένα μικρό βιβλιοπωλείο της Θεσσαλονίκης. Αρχισα αμέσως να τη σκέφτομαι. Και τη Μαρία. Τη Μαρία Τσιμά ως Μαρία. Δεν ξέρω γιατί έγιναν μέσα μου αυτές οι συνδέσεις. Ακολούθησαν άλλες δουλειές στο μεταξύ, αλλά η «Τρελοβγενιώ» εκεί. Να επιμένει να ακουστεί, να ερμηνευτεί, να παρασταθεί στη σκηνή. Δουλέψαμε τη διασκευή πολλούς μήνες. Ολο και αποκαλύπτονταν στα μάτια μας κρυμμένες περιοχές. Δυσκολίες, υπαναχωρήσεις, επιμονές, όνειρα. Ενας κατακλυσμός από αισθήματα, που έπρεπε να ελεγχθούν και να αφεθούν. Από εκείνο το καλοκαίρι πέρασαν σχεδόν 13 χρόνια. Είναι μεγάλη η τύχη που ξανά η Μαρία Τσιμά κατάφερε να δεχτεί. Σε αυτή τη διασκευή του έργου κάτι έχει αλλάξει. Η πρωταγωνίστρια λέει την ιστορία και ταυτόχρονα τη δική της. Πρόκειται για μια παράσταση με μνήμες από την παιδική μας ηλικία. Οπου κι αν έχει παιχτεί έβλεπα θεατές να φεύγουν βουρκωμένοι. Είναι οι στιγμές που νιώθω ότι το θέατρο δίνει την ευκαιρία όχι μόνο σε μας να εκφραστούμε, αλλά και στο κοινό. Λέω τότε πως αξίζει η δουλειά μας, έχει νόημα».
* INFO: Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος-Μικρή Σκηνή Μονής Λαζαριστών (Κολοκοτρώνη 25-27, Σταυρούπολη. Τηλ.: 2315 200200). «Τρελοβγενιώ». Μετάφραση: Ρενέ Ψυρούκη. Διασκευή: Μαρία Τσιμά – Γιάννης Αναστασάκης. Σκηνοθεσία: Γιάννης Αναστασάκης. Σκηνικά- κοστούμια: Κέλλυ Βρεττού. Μουσική: Σωτήρης Δεμπόνος-Αντώνης Λιβιεριάτος. Φωτισμοί: Βασίλης Παπακωνσταντίνου. Παίζουν: Μαρία Τσιμά, Γιάννης Καραμφίλης. Ημέρες παραστάσεων: Τετάρτη και Κυριακή 19.00, Πέμπτη και Παρασκευή 21.00, Σάββατο 18.00 και 21.00. Τιμές εισιτηρίων: Κανονικό: 15 ευρώ. Εκπτωτικό εισιτήριο (φοιτητές, άτομα άνω των 65): 12 ευρώ.
