Η τεχνητή ευφυΐα στην υπηρεσία της προστασίας της ανθρώπινης υγείας, χάρη στο πρωτοποριακό μοντέλο καταγραφής ατμοσφαιρικών ρύπων που δημιούργησε η ομάδα του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Μηχανικής του ΑΠΘ. Οσα αποκαλύπτονται ίσως και να σοκάρουν…
Της Στελλίνας Μαργαριτίδου
Οτι η οικονομική κρίση βλάπτει σοβαρά (και) την υγεία μας δεν είναι… νέο. Εγινε όμως περισσότερο από κάθε άλλη φορά ορατό το 2012, όταν ο αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Χημικών Μηχανικών του ΑΠΘ, Δημοσθένης Σαρηγιάννης, και η ερευνητική ομάδα του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Μηχανικής έκαναν για πρώτη φορά λόγο για αύξηση έως και 40% των θανάτων στην Ελλάδα εξαιτίας της αέριας ρύπανσης, τεκμηριώνοντας με επιστημονικό τρόπο πόσο βαρύ και επιβλαβές είναι το σύννεφο της αιθαλομίχλης πάνω από την Ελλάδα. «Στην έρευνά μας αυτή συνδέουμε για πρώτη φορά τα μοντέλα τεχνητής ευφυΐας με τα μετεωρολογικά δεδομένα» θα πει ο Δημοσθένης Σαρηγιάννης, «μια και μέχρι τώρα, στα μοντέλα που αναπτύσσονταν, δεν λαμβάνονταν υπόψη οι πηγές της εκπομπής των ατμοσφαιρικών ρύπων. Η κατάσταση όμως τα δύο τελευταία χρόνια στην Ελλάδα άλλαξε ριζικά. Οι πηγές ρύπανσης διαφοροποιήθηκαν. Ηρθε η αιθαλομίχλη. Ετσι προχωρήσαμε σε μια πρωτότυπη μεθοδολογία καταγραφής της, με στόχο φυσικά την αντιμετώπισή της».
Τα αποτελέσματα των μετρήσεων σε 30 σπίτια στη Θεσσαλονίκη έδειξαν αύξηση της μέσης συγκέντρωσης σωματιδίων στον αέρα των εσωτερικών χώρων ύστερα από 2-3 ώρες λειτουργίας του τζακιού. Οι τιμές που παρατηρήθηκαν στους εσωτερικούς χώρους κυμαίνονταν μεταξύ 50 mg/m3 για τα αιωρούμενα μικροσωματίδια pm2.5 και 90 mg/m3 για σωματίδια pm10 με το όριο ασφαλείας, σύμφωνα με την κοινοτική νομοθεσία, να κυμαίνεται μεταξύ 20-40 mg.
Σχεδόν δύο χρόνια μετά, οι προβλέψεις των ειδικών έχουν καταλήξει να μην αναφέρονται μόνο στα αναμενόμενα ποσοστά υγρασίας των επόμενων ημερών αλλά και της επικείμενης… αιθαλομίχλης, δεδομένου πως το 30%-40% των κατοίκων της πόλης χρησιμοποιεί τζάκια και σόμπες για τη θέρμανσή του. Η τελευταία μελέτη που πραγματοποιήθηκε από τους ειδικούς του ΑΠΘ στο πλαίσιο του πολυδιάστατου προγράμματος της Ευρωπαϊκής Ενωσης CROME συνθέτει την… ακτινογραφία του αέρα που αναπνέουμε. Και όπως η εν λόγω «ακτινογραφία» αποκαλύπτει, η εκτόξευση των συγκεντρώσεων των επικίνδυνων ρύπων που επικάθονται στους πνεύμονες –όντας ιδιαίτερα μικροί και εισπνεύσιμοι- είναι τεράστια. Πράγμα που όχι απλώς κρούει τον κώδωνα του κινδύνου αλλά καταδεικνύει και το επικίνδυνο πρόσωπο της οικονομικής κρίσης.
Πώς όμως απαντούν το κράτος αλλά και η κοινωνία σε αποκαλύψεις σαν αυτή; «Με τη διάσταση που πήρε το θέμα μετά τα Χριστούγεννα διαπιστώσαμε ότι η συμπεριφορά των πολιτών αρχίζει κάπως να αλλάζει. Εμφανίζονται πλέον περισσότερο προσεκτικοί στην καύση ξύλων» απαντά ο Δημοσθένης Σαρηγιάννης, ο οποίος είναι από το 2013 πρόεδρος της Μεσογειακής Επιστημονικής Εταιρείας για την Προστασία του Περιβάλλοντος και μέλος της επιστημονικής επιτροπής για την Ατμοσφαιρική Ρύπανση του υπουργείου Υγείας.
Εκείνο, βέβαια, που δεν χωρά αμφισβήτηση είναι ότι η ρύπανση συνδέεται και με την πτώση του βιοτικού επιπέδου – δεν… κατέβηκε ξαφνικά στο μυαλό κανενός να μετατρέψει το σαλόνι του σε θάλαμο αερίων.
«Δυστυχώς, η ρύπανση βρίσκεται πλέον παντού. Στους εσωτερικούς χώρους όπου περνάμε το 85-90% του χρόνου μας, στους εξωτερικούς χώρους με την καύση ορυκτών καυσίμων κυρίως λόγω της κυκλοφορίας των αυτοκινήτων, στη διατροφή και στο νερό που πίνουμε, στην έκθεσή μας σε επίμονες οργανικές ενώσεις όπως τα φυτοφάρμακα, τα βαρέα μέταλλα και οι οργανικές ενώσεις που μπορούν να προκαλέσουν διαταραχή της ενδοκρινικής ισορροπίας του ανθρώπινου οργανισμού».
