Εχει κατηγορηθεί ως μισογύνης και φιλοναζί ο πρωτοποριακός νεοεξπρεσιονιστής ζωγράφος που συνηθίζει να εκθέτει ανεστραμμένα τα έργα του. Πάντως το Βρετανικό Μουσείο, η Gagosian και η Royal Academy τον υποδέχονται τώρα με τιμές
Tης Παρής Σπίνου
Τριπλή εικαστική επίθεση επιχειρεί στο Λονδίνο ο Γκέοργκ Μπάζελιτς, κορυφαίος Γερμανός καλλιτέχνης, πιονιέρος του νεοεξπρεσιονισμού, ο οποίος προκαλεί άλλοτε με το έργο του και άλλοτε με τις δηλώσεις του.
Πριν από λίγες μέρες εγκαινιάστηκε στην γκαλερί Gagosian μια έκθεση με νέες αυτοπροσωπογραφίες του. Παράλληλα, το Βρετανικό Μουσείο οργανώνει το αφιέρωμα «Germany Divided: Baselitz and his generation», όπου πρωτοστατεί ο Μπάζελιτς μαζί με πέντε ακόμα καλλιτέχνες, οι οποίοι θεωρούνται κλειδιά για την κατανόηση της μεταπολεμικής τέχνης στη Γερμανία (Μάρκους Λίπερτς, Μπλίνκι Παλέρμο, Α.Ρ. Πενκ, Ζίγκμαρ Πόλκε, Γκέρχαρντ Ρίχτερ). Επίσης, τον Μάρτιο, η Royal Academy θα φιλοξενήσει μια σειρά γλυπτά του σε ξύλο, από την προσωπική του συλλογή.
Ο 76χρονος Μπάζελιτς θεωρείται από τους πλέον πρωτοποριακούς και ταυτόχρονα αντιδραστικούς Γερμανούς καλλιτέχνες. Νεαρός ακόμα, αποβλήθηκε από την Ακαδημία Καλών Τεχνών του Ανατολικού Βερολίνου ως «απροσάρμοστος», ενώ στη συνέχεια κατέφυγε στο δυτικό τμήμα της πόλης. Ανοιξε δρόμους στον «άγριο» εξπρεσιονισμό και προκάλεσε έκπληξη εκθέτοντας ανάποδα τα τελάρα του.
«Είναι παράλογα, αλλά πάντα με ενδιέφερε να κάνω κάτι καινούργιο», έχει πει, ενώ επικαλείται μια θεωρία της οπτικής σύμφωνα με την οποία βλέπουμε τα αντικείμενα ανάποδα αλλά η κόρη του ματιού τα ξαναβάζει στη σωστή θέση.
Υπερασπίστηκε την παραστατική ζωγραφική σε μνημειακή κλίμακα, επηρεάστηκε από τον αμερικανικό εξπρεσιονισμό και την αφαίρεση, ενδιαφέρθηκε για την τέχνη των ψυχασθενών αλλά και για την αφρικανική τέχνη.
To 1980 εκπροσώπησε τη Γερμανία στην Μπιενάλε της Βενετίας τοποθετώντας στο κέντρο του περιπτέρου ένα ξύλινο γλυπτό με το χέρι σηκωμένο («Model for a Sculpture»), που προκάλεσε, καθώς πολλοί θεώρησαν ότι παραπέμπει στον ναζιστικό χαιρετισμό.
Ο ίδιος επέμενε πως είναι μια αφρικανική φιγούρα, ενώ στη συνέχεια ζωγράφισε πίνακες που αναφέρονται στην ανθρώπινη τραγωδία από τον βομβαρδισμό της Δρέσδης το 1945.
Πριν από έναν χρόνο, πάλι ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων με μια δήλωσή του στο «Spiegel». «Οι γυναίκες δεν ζωγραφίζουν καλά. Είναι γεγονός. Υπάρχουν βεβαίως και εξαιρέσεις. Δεν γνωρίζουν εμπορική επιτυχία στην αγορά της τέχνης. Δεν περνούν το τεστ», είπε και κατηγορήθηκε για μισογυνισμό.
Πάντως, η τωρινή έκθεσή του στην Gagosian με τίτλο «Farewell Bill» είναι αφιερωμένη στον «ζωγράφο των γυναικών» Βίλεμ ντε Κούνινγκ.
«Ημουν σπουδαστής το 1958 στο Βερολίνο όταν επισκέφτηκα μια έκθεση Αμερικανών εξπρεσιονιστών. Στο ισόγειο υπήρχαν έργα του Τζάκσον Πόλοκ και στον όροφο του ντε Κούνινγκ. Μέχρι τότε δεν είχα δει κάτι τόσο όμορφο. Δεν ήξερα ότι οι Αμερικανοί ζωγραφίζουν. Ηξερα ότι μπορούν να πυροβολούν και να μοιράζουν σοκολάτες», δηλώνει στην «Guardian».
Ανακαλεί επίσης την αναδρομική στη Royal Academy το 2007, όμως η αγάπη του για το Λονδίνο μετράει πάνω από 30 χρόνια, από τότε που παρουσίασε για πρώτη φορά τα έργα του στην γκαλερί Antony d' Offay. «Oταν έφτασα, ο Λούσιαν Φρόιντ έφυγε. Κατέβασαν μια βδομάδα νωρίτερα την έκθεσή του για να δείξουν τα δικά μου έργα. Τότε μου είπε: «Δεν μπορώ να το ανεχτώ, φεύγω»».
Ο Μπάζελιτς δουλεύει και σήμερα ασταμάτητα, αλλιώς βαριέται μέχρι θανάτου, εξασκώντας το βλέμμα του θεατή σε μια νέα εικαστική πραγματικότητα. «Το κίνητρο της καλλιτεχνικής δημιουργίας και ο μηχανισμός του μυαλού μας όταν δημιουργούμε δεν μπορούν να τυπωθούν πάνω στη ζωγραφική επιφάνεια.
Πάνω της βλέπουμε μόνο το δίχτυ. Το μεγάλο, μυστηριώδες ψάρι του ωκεανού είναι κρυμμένο στα βάθη και βρίσκεται πίσω από την επιφάνεια. Ισως να πρέπει να αναζητήσουμε αυτό το μυστηριώδες ψάρι του ωκεανού».
