Συναυλίες αφιερωμένες στην Ισπανία και την Πολωνία
Του Γιάννη Σβώλου
Σημαντικό μέρος του φετινού προγραμματισμού της ΚΟΑ είναι αρθρωμένο θεματικά –και διδακτικά- γύρω από εθνικά ακούσματα με δεσπόζοντα τον κύκλο τριών συναυλιών αφιερωμένων στην Ισπανία. Στην υλοποίηση της διοργάνωσης συνεισέφεραν αποφασιστικά η ισπανική πρεσβεία και το Ινστιτούτο Θερβάντες της Αθήνας.
Στις 11/12/2012, η δεύτερη τέτοια συναυλία υπό τον Βλαδίμηρο Συμεωνίδη περιέλαβε τέσσερα έργα και άφησε γενικώς καλές εντυπώσεις. Ξεκίνησε με τη σύνθεση «άγγιγμα του πρώτου τόνου και αυτοκρατορική μάχη» του Χάλφτερ (γενν.1930), μείζονος αντιπροσώπου του μουσικού μοντερνισμού στην Ιβηρική. Σύνθεση εμπνευσμένη από τον ισπανικό 16ο αιώνα, διατυπωμένη με καλειδοσκοπικού πλούτου ενορχήστρωση, κορεσμένα ηχοχρώματα και περιπετειώδη στιλιστική πολυαναφορικότητα, αποδόθηκε δυναμικά, σαν συναρπαστικό σύγχρονο soundtrack.
Ακολούθησαν οι «Νύχτες στους κήπους της Ισπανίας» (1915-16) του Ντε Φάγια. O Νίκος Λαάρης έπαιξε με άνεση, ακρίβεια και καθαρότητα άρθρωσης τις, δίχως εκζήτηση, ατμοσφαιρικές σελίδες της πιανιστικής παρτιτούρας, συνεισφέροντας άριστα στην αβίαστη απόδοση των εμπρεσιονιστικού στίγματος συμφωνικών εντυπώσεων.
Η βραδιά ολοκληρώθηκε με αντιπροσωπευτικές συνθέσεις γαλλικού εμπρεσιονισμού εμπνευσμένες από την Ιβηρική: την «Πρωινή καντάδα του γελωτοποιού» του Ραβέλ και την «Ιμπέρια» από τις «Εικόνες για ορχήστρα» του Ντεμπισί. Μουσικές αιθέριες και πτητικές, με αραχνοΰφαντο ιστό, δόθηκαν από τον Συμεωνίδη αναλυτικά, καθαρά και με φροντίδα. Ωστόσο, οι ακραίες απαιτήσεις τους όσον αφορά τη λεπτότατων ισορροπιών συνοχή του μουσικού ειρμού που, συχνά, κρέμεται από ακιδογραφικής αποσπασματικότητας συνεισφορές των πνευστών, ώθησε την ορχήστρα στα όριά της.
Στον αστερισμό της ισπανικής κιθάρας
Στις 17/1/2013, η τρίτη συναυλία του κύκλου υπό τον Βασίλη Χριστόπουλο ξεκίνησε δυναμικά με τη «Λειτουργία της πρωινής δροσιάς» (1913) του Χοακίν Τουρίνα. Ηταν ένα απερίφραστα εθνικοσχολικό συμφωνικό ποίημα σε ύφος κινηματογραφικού soundtrack, με έντονα περιγραφικές ορχηστρικές εικόνες και πλούσια ενορχήστρωση. Επίκεντρο της βραδιάς ήταν η συμμετοχή της Ελενας Παπανδρέου στο δημοφιλές «Κοντσέρτο του Αρανχουέθ» για κιθάρα και ορχήστρα (1939) του Γιοαχίν Ροντρίγκο. Η ερμηνεία της πρόβαλε γενικώς καλή.
Περιέργως, όμως, η κιθαρίστρια πριμοδότησε μια διάσταση αναλυτικής εκζήτησης και υπερβολικής επιτήδευσης, μάλλον ξένης προς το ανάλαφρο, εκφραστικά άμεσο, μελωδικό έργο του Ροντρίγκο και σε αισθητή εκφραστική ανακολουθία προς την ορχηστρική συνοδεία. Επιπλέον, το παίξιμό της ανέδιδε δυσεξήγητη ένταση και εγρήγορση στην εκτέλεση των τυπικά κιθαριστικών σελίδων του κοντσέρτου. Αντίθετα τα δάχτυλά της κυριολεκτικώς πετούσαν στο εκτός προγράμματος «τσογλανέ» τάνγκο που πρόσφερε στο ενθουσιασμένο ακροατήριό της.
Στο adagio του κοντσέρτου –πασίγνωστο στο πανελλήνιο ως μουσικό σήμα ραδιορομάντζου της δεκαετίας του ’60- απολαύσαμε το εσωστρεφές λυρικό σόλο της Χριστίνας Παντελίδου στο αγγλικό κόρνο. Η συναυλία ολοκληρώθηκε με τις δύο σουίτες από το χορόδραμα του Ντε Φάγια «Το τρίκοχο καπέλο» (1919), τις οποίες δεν παρακολουθήσαμε.
Και οι μεγάλοι Πολωνοί
Ενδιάμεσα, η εξαιρετική εναρκτήρια συναυλία της χρονιάς υπό τον Γιάτσεκ Κάσπτσικ αφιερώθηκε στη μουσική της Πολωνίας (11/1/2013) και υλοποιήθηκε με την υποστήριξη της πολωνικής πρεσβείας. Ξεκίνησε με μια λαμπερή, αβίαστη ανάγνωση της «Εισαγωγής κοντσερτάντε» του Σιμανόφσκι, στην οποία ο φιλόδοξος νεαρός δημιουργός κινείται στη σκιά του Ρίχαρντ Στράους αναπαράγοντας κάθε στερεότυπο της γραφής του: μυώδη μελωδική φραστική, χυμώδη ενορχήστρωση, εκφραστική μεγαλοστομία. Ταυτόχρονα, καταθέτει ενδιαφέρουσες προδρομικές διατυπώσεις της μελλοντικής του εκφραστικής μανιέρας.
Ακολούθως ο Θοδωρής Τζοβανάκης ερμήνευσε το «Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα» (1988) του Λουτοσλάφσκι. Εργο που συνομιλεί με αριστοτεχνική άνεση αλλά και αυτονομία με τους μουσικούς κόσμους των Μεσιάν και Μπάρτοκ, δόθηκε από τον ευφυή 30χρονο πιανίστα άψογα, με τεχνική ασφάλεια, εκφραστική βεβαιότητα, αντίληψη των αφομοιωμένων στιλιστικών αναφορών, ιδανική ισορροπία συναισθήματος και παιγνιώδους διάθεσης. Η συναυλία ολοκληρώθηκε απολαυστικά με μια υποδειγματική ανάγνωση της «Συμφωνίας αρ.7» του Ντβόρζακ: υπέροχα μελωδική, αυθόρμητη, παλλόμενη από ρυθμικό σφρίγος και φωτεινή διάθεση.
