Ο Δημήτρης Εϊπίδης, ανάμεσα σε πολλές σημαντικές ταινίες, εξασφάλισε την «Εικόνα που λείπει» του Καμποτζιανού Ρίτι Παν, που διεκδικεί Οσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας, αλλά και την «Επιστροφή στη Χομς» του Σύρου Ταλάλ Ντέρκι για τον εμφύλιο στη Συρία
Της Βένας Γεωργακοπούλου
Πόσες ταινίες να καταναλώσει κανείς μέσα σε δέκα μέρες, όσες θα διαρκέσει το 16ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (14-23 Μαρτίου); Πάρα πολλές αν είναι μανιακός του είδους και με ελεύθερο χρόνο. Βλέποντας, όμως, τα highlights της διοργάνωσης, που ανακοινώθηκαν χθες, λες ότι και δύο μόνο ντοκιμαντέρ να δεις, θα το έχεις κέρδος.
● Ο Δημήτρης Εϊπίδης εξασφάλισε το νέο ντοκιμαντέρ του φημισμένου σκηνοθέτη Ρίτι Παν από την Καμπότζη «Η εικόνα που λείπει». Ξεκίνησε την καριέρα του κερδίζοντας το βραβείο του τμήματος «Un Certain Regard» στις Κάνες και τώρα διεκδικεί το Οσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας – αν και ντοκιμαντέρ. Ο Ρίτι Παν εδώ και είκοσι χρόνια έχει αφιερώσει τη ζωή και το έργο του στην ανασύνθεση της μνήμης από την τρομερή εκείνη περίοδο (1975-1979) που η δικτατορία των Κόκκινων Χμερ οδήγησε στον θάνατο 1,7 εκατ. συμπατριώτες του. Θύμα και ο ίδιος. Στα 13 του χρόνια αναγκάστηκε μαζί με την οικογένειά του να εγκαταλείψουν το σπίτι τους στην Πνομ Πενχ και μαζί με χιλιάδες άλλους αντιφρονούντες οδηγήθηκαν για «αναμόρφωση» σε ορυζώνες και στρατόπεδα. Αυτή την προσωπική του ιστορία αντιμετωπίζει για πρώτη φορά ο Ρίτι Παν. Τον θάνατο των δικών του και την απόλυτη μοναξιά και τον τρόμο που έζησε στα χέρια των φανατικών του μαοϊκού καθεστώτος του Πολ Ποτ.
Στο ντοκιμαντέρ «Η εικόνα που λείπει» αποφασίζει να αναζητήσει τα ίχνη της εμπειρίας του. Με τριάντα χρόνια καθυστέρηση επιστρέφει στο οικογενειακό του σπίτι. Το βρίσκει να έχει γίνει μπορντέλο. Φτιάχνει μια μακέτα του. Και ξαφνικά τού έρχεται μια υπέροχη ιδέα, πάνω στην οποία βασίζεται όλη η ταινία. Κατασκευάζει μικροσκοπικές φιγούρες από άργιλο, που μοιάζουν να έχουν ψυχή, που είναι όλες ίδιες μεταξύ τους σαν να αποτελούν ένα και μοναδικό πρόσωπο. Αναλαμβάνουν να αναπαραστήσουν την τραγωδία: την είσοδο των Κόκκινων Χμερ στην πρωτεύουσα, τη μαζική μετακίνηση του πληθυσμού στα χωράφια για σκληρή δουλειά, βασανιστήρια και εκτελέσεις. Υπάρχουν ο πατέρας του, ο ίδιος, οι αδελφές του, η μητέρα του, που ξαπλώνει δίπλα στη νεκρή 16χρονη κόρη της για να μην ξανασηκωθεί ποτέ.
● Η δεύτερη σημαντική επιλογή του Εϊπίδη είναι ένα επίσης πολυταξιδεμένο σε μεγάλα φεστιβάλ ντοκιμαντέρ, η «Επιστροφή στη Χομς» (Μεγάλο Βραβείο Επιτροπής στο Σάντανς), με θέμα τον εμφύλιο στη Συρία και ένα κάποιο ελληνικό χρώμα. Ο σκηνοθέτης του, Ταλάλ Ντέρκι, έχει κάνει τις κινηματογραφικές του σπουδές στη χώρα μας και μιλά άψογα ελληνικά. Στην ταινία, γυρισμένη από τον Αύγουστο του 2011 μέχρι τον Αύγουστο του 2013, ακολουθεί τη διαδρομή δυο νέων στη μεγάλη πόλη Χομς της δυτικής Συρίας. Ονειρεύονται να απαλλαγεί η χώρα τους από το καθεστώς του Ασαντ. Ο ένας είναι ο 19χρονος Μπάσετ, ταλαντούχος γκολκίπερ της εθνικής ομάδας ποδοσφαίρου, ο άλλος ο 24χρονος κάμεραμαν και ακτιβιστής στα μίντια Οσάμα. Στην αρχή παίρνουν μέρος σε ειρηνικές πορείες, αλλά όσο η πόλη τους καταστρέφεται από τις κυβερνητικές δυνάμεις, οι δυο φίλοι μετατρέπονται σε οπλισμένους αντάρτες. «Η ανθρωπότητα μας παρακολουθεί να σκοτωνόμαστε ο ένας μετά τον άλλο και παραμένει σιωπηλή σαν τάφος», έχει δηλώσει ο σκηνοθέτης. Κι αυτό προσπαθεί να αλλάξει με το ντοκιμαντέρ του.
● Ανάμεσα στα υπόλοιπα ντοκιμαντέρ ξεχωρίζουν δύο που αποκαλύπτουν τις αληθινές ιστορίες πίσω από τις ταινίες «Σκυλίσια μέρα» του Σίντνεϊ Λουμέτ («Ο σκύλος» των Αλισον Μπεργκ και Φρανκ Κερόντρεν) και «Argo» του Μπεν Αφλεκ («Ο άνθρωπός μας στην Τεχεράνη» των Ντρου Τέιλορ και Λάρι Ουάινσταϊν). Θα προβληθούν ακόμα ταινίες της πολυβραβευμένης Τσέχας Χελένα Τρεστίκοβα, της Γαλλίδας Κλερ Σιμόν και του Αργεντίνου Σαντιάγκο Μίτρε, ενώ ο μεγαλύτερος πυγμάχος όλων των εποχών πρωταγωνιστεί στο ντοκιμαντέρ του Μπιλ Σίγκελ «Οι δοκιμασίες του Μοχάμεντ Αλι».
