Ο Βρετανός Charles Landry, ένας από τους πιο γνωστούς ειδικούς σε παγκόσμιο επίπεδο στην ανάπτυξη των πόλεων, δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην αξιοποίηση της φαντασίας και της δημιουργικότητας στην αστική ανάπτυξη, έχοντας βοηθήσει σημαντικές πόλεις να γίνουν περισσότερο ανθεκτικές και να ξεπεράσουν… τον εαυτό τους χάρη στα ταλέντα και τις δεξιότητές τους.
Της Αλεξάνδρας Λεφοπούλου
Οι έξυπνες πόλεις είναι αποτέλεσμα του ταλέντου των ανθρώπων που τις κατοικούν, οι οποίοι με ευρηματικότητα, γνώση και αγάπη για το καινούργιο προσπαθούν να βρουν λύσεις για την ανάπτυξη και τον πολιτισμό τους.
Τη φιλοσοφία του Βρετανού ειδικού Charles Landry φαίνεται ότι κάνουν πράξη νέοι άνθρωποι στην πόλη της Καλαμάτας που αξιοποιούν τις γνώσεις, τη δημιουργικότητα και το ταλέντο τους προκειμένου να δουν την πόλη τους να ανακτά την κοινωνική της συνοχή και να αναπτύσσεται έξυπνα.
Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί ο Ιπποκράτης Παπαδημητράκος, ένας νέος μηχανολόγος μηχανικός που οραματίζεται τρόπους για να δει την καθημερινότητα διαφορετικά και προσπαθεί μέσα από κοινές δράσεις και startups να την κάνει πράξη.
Τον Ιπποκράτη τον γνωρίσαμε μέσα από τη βραβευμένη ιδέα του Organery, που ξεκίνησε ο Γιάννης Μουργής και σάρωσε τα βραβεία σε διαγωνισμούς τόσο στη χώρα μας όσο και στο εξωτερικό και έφτασε να κερδίζει τη δεύτερη θέση στα σχέδια για το περιβάλλον του διαγωνισμού καινοτομίας που διοργάνωσε η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
Το Organery βραβεύτηκε αρχικά από τον διαγωνισμό Call to Innovation που διοργάνωσε το TedxAcademy σε συνεργασία με το Singularity University των ΗΠΑ, δίνοντας τη δυνατότητα στον Γιάννη Μουργή να παρακολουθήσει με υποτροφία ειδικό πρόγραμμα στο Singularity University στην Καλιφόρνια. Από τότε η ομάδα εμπλουτίστηκε με τον Ιπποκράτη Παπαδημητράκο και κάθε διάκριση ή εμπειρία (η ομάδα δίνει μεγάλη έμφαση σε κάθε είδους εμπειρία ανεξάρτητα από την επιτυχία της ή μη) έδινε τη δυνατότητα στην ομάδα να εξελίσσει περισσότερο το σχέδιό της, που σήμερα ξεκινά σταδιακά την υλοποίησή του στην πόλη της Καλαμάτας έχοντας κερδίσει ωστόσο το ενδιαφέρον και πολλών άλλων ευρωπαϊκών πόλεων.
Ο έξυπνος κάδος
Στην ουσία, όπως μας εξηγεί ο Ιπποκράτης Παπαδημητράκος, το Organery είναι ένας έξυπνος κάδος απορριμμάτων που αναγνωρίζει τον χρήστη του και, ανάλογα με το τι πετάει σε αυτόν, του δίνει την ανάλογη επιβράβευση με διάφορους τρόπους είτε αυτό αφορά τη μείωση των δημοτικών τελών είτε έκπτωση σε διάφορα συμβεβλημένα καταστήματα. Φαντάζεστε για παράδειγμα να μπορούσατε να αγοράσετε ένα βιβλίο με ένα κιλό οργανικά σκουπίδια;
«Σκέφτομαι ότι θα μπορούσε να βοηθήσει και στην κοινωνική συνοχή της πόλης μέσα από τη διαπροσωπική σχέση που μπορεί να χτιστεί ανάμεσα στους πολίτες και τις επιχειρήσεις της πόλης» μας εξηγεί ο Ιπποκράτης Παπαδημητράκος.
Το σχέδιο κλείνει έναν χρόνο και μέσα στο διάστημα αυτό σχεδιάστηκε ένα ολοκληρωμένο επιχειρησιακό σχέδιο ανάπτυξης τόσο για την Ευρώπη όσο και για την Αμερική, ενώ εξελίχθηκαν ο κάδος καθώς και η πλατφόρμα επιμόρφωσης και εκπαίδευσης. Η πλατφόρμα επιμόρφωσης και εκπαίδευσης δημιουργείται με ένα σύστημα ερωτήσεων και απαντήσεων γύρω από την ανακύκλωση και την προστασία του περιβάλλοντος, ένα σύστημα ενσωμάτωσης μηχανισμών παιχνιδιού (gamification) αλλά και ένα σύστημα επιβράβευσης, φιλοδοξώντας να συμπληρώσει την περιβαλλοντική εκπαίδευση του δήμου της Καλαμάτας. Παράλληλα, όπως μας εξηγεί ο Ιπποκράτης Παπαδημητράκος, η ομάδα θα προσπαθήσει να το εντάξει στο σύστημα Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης μεγάλων επιχειρήσεων έτσι ώστε να βελτιώσουν το περιβαλλοντικό και οικολογικό τους αποτύπωμα μέσω της εκπαίδευσης. Το σύστημα που σχεδιάζει σήμερα η ευρηματική ομάδα του Organery προβλέπει το λανσάρισμα ενός ειδικού ερωτηματολογίου για κάθε εταιρεία, με στόχο την πληροφόρηση του καταναλωτή σχετικά με τα στοιχεία ανακύκλωσης των προϊόντων.
Παράλληλα, ο κάδος βρίσκεται σε ερευνητικό ακόμη στάδιο αλλά έχει εξελιχθεί πολύ καθώς έχει εισαχθεί νέα τεχνολογία εφαρμογής κομποστοποίησης προκειμένου να μπορούν να ελεχθούν η θερμοκρασία αλλά και ο χρόνος της κομποστοποίησης.
Με το σύστημα του Organery δίνεται αξία στα σκουπίδια που πλέον προσφέρουν το αντίτιμό τους.
Βιοντίζελ από τα… θρανία
Παράλληλα, η ομάδα προσανατολίζεται στο θέμα της αξιοποίησης του τηγανέλαιου για το οποίο σχεδιάζουν τη μετατροπή του σε βιοντίζελ (biodiesel). Αρχικά, η σκέψη είναι να διανέμεται ειδικό δοχείο στους μαθητές στα κυλικεία των σχολείων και ειδικός κάδος στη συνέχεια για την ανακύκλωσή του με την ανάλογη επιβράβευση ενώ ο δήμος θα μπορεί να κινεί τα αυτοκίνητά του με αυτόν τον τρόπο.
Ενα βραβείο ήταν η αφορμή για την προσέγγιση με τον Δήμο Καλαμάτας. Τα βραβεία που ακολούθησαν βοήθησαν την ιδέα να αναπτυχθεί και τα μέλη της ομάδας να αναπτύξουν το σχέδιό τους, που αναμένεται να το δουν να υλοποιείται μέσα στο τέλος του καλοκαιριού του 2014 (στο μεταξύ λειτουργεί πιλοτικά).
Η εμπειρία της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, έστω κι αν δεν πήραν το πρώτο βραβείο (καθώς το σχέδιο δεν υλοποιείται ακόμη), βοήθησε σημαντικά σαν εμπειρία στην τεχνοκρατική ανάπτυξη του σχεδίου αλλά και στην επαφή με άλλες ιδέες, χώρες και πρακτικές, ενώ η διάκριση στη δεύτερη θέση μπορεί να οδηγήσει σε χρηματοδότηση σε επόμενο στάδιο. Στο μεταξύ και άλλες ευρωπαϊκές πόλεις από τη Δανία, τις ΗΠΑ και την Ολλανδία, αλλά και ένας ιδιοκτήτης από τη Βαρκελώνη προσέγγισαν τα μέλη του Organery με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την καινοτομική πολιτική της επιβράβευσης.
Τα παιδιά της ομάδας δεν ξεχνούν τους μέντορές τους, όπως ο Ανδρέας Ραπτόπουλος ή η καθηγήτρια του ΟΠΑ Κάτια Πραματάρη, αλλά και οι καθηγητές Κωνσταντίνος Αναγνωστόπουλος και Λέανδρος Τασιούλας.
Το σχέδιο «Ματαρόα»
Ομως, οι δημιουργικοί άνθρωποι δεν στέκονται μόνο σε ένα σχέδιο. Παράλληλα, μια άλλη ομάδα, η ομάδα «Ματαρόα», ξεκίνησε στην πόλη από νέους ανθρώπους που ονειρεύονταν να αναδείξουν νέα ήθη.
Ματαρόα ονομαζόταν το νεοζηλανδέζικο καράβι που τα Χριστούγεννα του 1945 ανέλαβε να μεταφέρει περίπου 200 Ελληνες, νέους επιστήμονες και καλλιτέχνες, όπως ο Κορνήλιος Καστοριάδης, ο Κώστας Αξελός, ο Εμμανουήλ Κριαράς, ο Σταμάτιος Καρατζάς, η Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ, η Ελλη Αλεξίου, που έφυγαν από την Ελλάδα η οποία βυθιζόταν σιγά σιγά στην περιπέτεια του Εμφυλίου για το Παρίσι, ως υπότροφοι του Γαλλικού Ινστιτούτου. Το σχέδιο «Ματαρόα» δεν φιλοδοξεί να βοηθήσει στη φυγή των νέων ταλέντων της πόλης της Καλαμάτας αλλά να δώσει ευκαιρίες για «φυγή» σε έναν καινοτόμο τρόπο ζωής, κουλτούρας και νοοτροπίας. Πρόκειται για ένα εργαστήριο επιχειρηματικού πολιτισμού με έδρα την Καλαμάτα που δημιουργήθηκε από μια ομάδα νέων ανθρώπων η οποία αποτελείται από τους Σουζάνα Κλημεντίδη, Δημήτρη Κωνστάντιο, Αντώνη Παπαδόπουλο και Ιπποκράτη Παπαδημητράκο. Η ομάδα του «Mataroa» πίστεψε ότι το 2013 απαιτείται μια επανάληψη της ιστορίας με μόνη διαφορά την πίστη στην ελληνική περιφέρεια και τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει στην αλλαγή της ελληνικής πραγματικότητας. Η ομάδα αναπτύσσει μια σειρά από δράσεις ιδιαίτερα επιτυχημένες που έχουν ήδη αγκαλιάσει οι πολίτες της πόλης της Καλαμάτας.
Τα παιδιά σε πρώτο πλάνο
Με το σχέδιο του CoderDojo Kalamata, που εφαρμόζει η ομάδα του «Mataroa», δίνεται η δυνατότητα στα παιδιά να μάθουν να χρησιμοποιούν τους υπολογιστές με έναν δημιουργικό και ευχάριστο τρόπο, αλλά και να γράφουν κώδικα, να δημιουργούν παιχνίδια, ιστοσελίδες, εφαρμογές για υπολογιστές, κινητά και tablets, ενώ οι γονείς μπαίνουν στον ρόλο του μαθητή καθώς διδάσκονται από τα ίδια τους τα παιδιά.
To CoderDojo είναι ένα διεθνές κίνημα με στόχο την οργάνωση και υποστήριξη μη κερδοσκοπικών ομίλων προγραμματισμού, για νέους και παιδιά, που βοηθά νέους και παιδιά σε τακτά χρονικά διαστήματα να μάθουν πλήθος εφαρμογών στον υπολογιστή με τη βοήθεια εθελοντών.
Η ομάδα, ωστόσο, δραστηριοποιείται πολύ έντονα και στο σκέλος του βιβλίου καθώς διοργανώνει τη γιορτή των Βιβλιοδρομιών, με στόχο την εξάπλωση της ανάγνωσης εξωσχολικών λογοτεχνικών βιβλίων και μέσα από αυτήν την ανάπτυξη καλύτερων γλωσσικών ικανοτήτων, την καλλιέργεια της φαντασίας, της κριτικής σκέψης και της δημιουργικότητας των παιδιών.
Παράλληλα, η Παραμυθοπαρέα του Σαββάτου διοργανώνει συναντήσεις με παραμύθια, παιχνίδια, μουσική, θέατρο και κατασκευές, για παιδιά ηλικίας 4 έως 9 χρόνων, ενώ για τα μεγαλύτερα παιδιά υπάρχει το Παραμυθοδρόμιο, που υπόσχεται ταξίδι στον κόσμο της φαντασίας, καθώς φιλοξενεί συγγραφείς, μουσικούς και θεατρικές ομάδες.
Τέλος, ένα ακόμη σχέδιο της ομάδας του «Ματαρόα» είναι και το «OpenTourism Kalamata», μια πρωτοβουλία από ανθρώπους που αγαπούν και ασχολούνται με τον τουρισμό, με στόχο την αλλαγή νοοτροπίας αντιμετώπισης του τουρισμού αλλά και την προώθηση της γνώσης στις επιχειρήσεις του κλάδου.
