Πάντα ήθελε ο πίνακάς του «Da inventare sul posto» να συνοδεύεται από παράσταση. Το όραμά του γίνεται πραγματικότητα στην έκθεση με έργα της συλλογής της περίφημης γκαλερίστας Ιλεάνα Σόναμπεντ

Της Αγνής Κατσιούλα

Ενας πίνακας, μια μπαλαρίνα, ένας βιολιστής. Ο Γιάννης Κουνέλλης με το έργο του «Da inventare sul posto» (To invent on the spot, Να εφευρίσκουμε επί τόπου) τα συνένωσε όλα μαζί. Εκλεισε το 1972 μέσα σ’ έναν καμβά πεντάγραμμο και νότες από τη μουσική του Ιγκόρ Στραβίνσκι για το μπαλέτο Pulcinella. Σκόπευε, μάλιστα, η έκθεσή του να συνοδεύεται από χορευτική παράσταση. Το έργο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1972 στη Γερμανία και την ίδια χρονιά στη Νέα Υόρκη, στην πρώτη προσωπική έκθεση του καλλιτέχνη στην Αμερική.

Τώρα, το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στη Νέα Υόρκη σε συνεργασία με το Brooklyn Ballet πραγματοποίησε το όραμα του Κουνέλλη στο πλαίσιο της έκθεσης «Ileana Sonnabend: Ambassador for the New», που γιορτάζει την καριέρα της θρυλικής συλλέκτριας και γκαλερίστας. Εξι χορευτές του Μπαλέτου του Μπρούκλιν με τη συνοδεία δύο βιολιστών, χωρισμένοι σε ομάδες, χορεύουν με βάρδιες μπροστά στον πίνακα του Κουνέλλη σε όλη τη διάρκεια της έκθεσης (πέντε ολόκληρους μήνες, μέχρι και τον Απρίλιο). Ο μεγάλος καμβάς μερικώς καλυμμένος με μεγάλες πινελιές ροζ μπογιάς δημιουργεί το εξαίρετο σκηνικό, ο βιολιστής παίζει τη μουσική που αποτυπώνεται στο έργο και η μπαλαρίνα χορεύει αυτοσχεδιάζοντας. Το πρόγραμμα διαρκεί δύο ολόκληρες ώρες (με διαλείμματα). Θα δοθούν 40 παραστάσεις (κάθε Παρασκευή στις 15.00 και κάθε Σάββατο στις 1.00 μ.μ.). Μπορείτε να τις παρακολουθείτε από τον ιστότοπο του ΜοΜΑ (http://www.moma.org/explore/multimedia/videos/295/1405).

Το έργο του Κουνέλλη ανήκει στη συλλογή της Ileana Sonnabend (1914-2007). Για μισό αιώνα συνέβαλε στη διαμόρφωση της μεταπολεμικής τέχνης σε Ευρώπη και Βόρεια Αμερική. Ανακάλυψε και υπερασπίστηκε πολλούς από τους πιο σημαντικούς καλλιτέχνες της εποχής της. Ανάμεσα στα έργα της συλλογής της είναι το Canyon (1959) του Ρόμπερτ Ράουσενμπεργκ, που η οικογένεια Sonnabend δώρισε στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης το 2012. Για να τιμήσει αυτό το εξαιρετικό δώρο το ΜoMA αποφάσισε να εκθέσει επιλεγμένα έργα τέχνης, που παρουσίασε η συλλέκτρια στην ομώνυμη γκαλερί της στο Παρίσι και τη Νέα Υόρκη.

Γεννημένη στο Βουκουρέστι, παντρεύτηκε σε δεύτερο γάμο το 1959 τον πολωνικής καταγωγής μελετητή του Μικελάντζελο Michael Sonnabend και δύο χρόνια αργότερα άνοιξε την γκαλερί της Quai des Grands Augustins στο Παρίσι, όπου σύστησε στους Γάλλους τον Αντι Γουόρχολ, τον Ρόι Λιχτενστάιν και άλλους πρωτοπόρους και βοήθησε στη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής αγοράς για την τέχνη τους. Το 1968 το ζευγάρι έκλεισε το showroom του στο Παρίσι και το 1971 άνοιξε τη φημισμένη Sonnabend Gallery στο Σόχο. Την εγκαινίασε με έκθεση των Gilbert & George δημιουργώντας αμέσως αίσθηση. Παράλληλα αρχίζει να προβάλλει Αμερικανούς καλλιτέχνες, όπως ο Τζεφ Κουνς και ο Βίτο Ακόντσι, να εισάγει στην Αμερική Ευρωπαίους σαν τον Christo, τον Γκέοργκ Μπάζελιτς και τον Γιάννη Κουνέλλη.

Ο ρόλος της Sonnabend ήταν διπλός. Από τη μια εισήγαγε την αμερικανική pop κουλτούρα και τον μινιμαλισμό στην Ευρώπη, από την άλλη επέβαλε την ιταλική Arte Povera στις ΗΠΑ. Ενώ πάντα αναζητούσε και υποστήριζε τα λιγότερο εμπορικά και περισσότερο προκλητικά εννοιολογικά νέα μέσα έκφρασης.

Μετά τον θάνατό της, τον Οκτώβριο του 2007 σε ηλικία 92 χρόνων, ο φόρος για τους κληρονόμους της ανήλθε σε 876 εκατομμύρια δολάρια. Γι' αυτό και αυτοί πούλησαν ένα μέρος της συλλογής της για 600 εκατ. δολάρια – φέρεται ως η μεγαλύτερη ιδιωτική πώληση στην ιστορία της τέχνης. Συνεχίζουν, βέβαια, να πωλούν τμήματα της συλλογής ακόμη και σήμερα σε ιδιώτες για μεγάλα ποσά, αλλά και να χαρίζουν επιλεγμένα κομμάτια στα μεγαλύτερα μουσεία μοντέρνας τέχνης.

Η έκθεση στο ΜΟΜΑ περιλαμβάνει έργα από περίπου 40 καλλιτέχνες, συμπεριλαμβανομένων των Ράουσενμπεργκ, Τζάσπερ Τζονς, Αντι Γουόρχολ, Ρόμπερτ Μόρις, Μάριο Μερτζ, Βίτο Ακόντσι, Τζον Μπαλντεσάρι και Τζεφ Κουνς.

* Info: ΜΟΜΑ, «Ileana Sonnabend: Ambassador for the New», μέχρι 21 Απριλίου. Η περφόρμανς μπροστά στο έργο του Κουνέλλη και στο http://www.youtube.com/watch?v=beU3xkhwgs4