Πρόκειται να ξεκινήσει στις 15 Μαρτίου και προβλέπεται να εξεταστούν πανελλαδικά πάνω από 7.000 άτομα. Η πρωτοβουλία ανήκει στην ακαδημαϊκή κοινότητα και έχει σύνθημα το «Ανοιξε την πόρτα σου – Πάρε μέρος στην έρευνα – Εξετάσου δωρεάν». Στόχος της, να σχεδιαστεί η κατάλληλη στρατηγική που θα καθοδηγήσει τις πολιτικές πρόληψης και θα προσπαθήσει να διασυνδέσει τους ανθρώπους με το σύστημα υγείας
Της Ιωάννας Σωτήρχου
Στις ΗΠΑ αντίστοιχες έρευνες γίνονται από τη δεκαετία του 1950. Στην Ευρώπη ξεκίνησαν μια δεκαετία αργότερα. Οσο για την Ελλάδα; Ακόμη δεν την έχει αξιωθεί. Ο λόγος για μια επιδημιολογική μελέτη αντιπροσωπευτική του πληθυσμού.
Ωστόσο η πρώτη εθνική έρευνα υγείας είναι γεγονός και πρόκειται να ξεκινήσει στις 15 Μαρτίου. Το ζητούμενο είναι η συνεργασία μας καθώς προβλέπεται να εξεταστούν πανελλαδικά πάνω από 7.000 άτομα. Γι’ αυτό και η προτροπή που μας απευθύνουν είναι: «Ανοιξε την πόρτα σου – Πάρε μέρος στην έρευνα – Εξετάσου δωρεάν». Και αν μη τι άλλο, σε αυτούς τους χαλεπούς καιρούς, είναι αξιέπαινη μια ακαδημαϊκή πρωτοβουλία που προσπαθεί να βάλει τις βάσεις προκειμένου να γνωρίσουμε επιτέλους ποια είναι η κατάσταση της υγείας του πληθυσμού στη χώρας μας. Και μέσω αυτής να σχεδιαστεί η κατάλληλη εθνική στρατηγική που θα καθοδηγήσει τις πολιτικές πρόληψης, θα ανακαλύψει αδιάγνωστους ασθενείς και -κάτι που ήδη έχει διαφανεί από την πιλοτική εφαρμογή της- θα καταφέρει να διασυνδέσει τους ανθρώπους με το σύστημα υγείας, γεγονός ενδεχομένως και σωτήριο στις μέρες μας όπου οι ανασφάλιστοι είναι χιλιάδες.
Τα δύο σκέλη της έρευνας
Η συλλογή δεδομένων υγείας και ιατρικών εξετάσεων σε τυχαία επιλεγμένο δείγμα του ελληνικού πληθυσμού ενηλίκων φιλοδοξεί ακόμη να φωτίσει τον τρόπο με τον οποίο η κρίση, οι οικονομικοί και κοινωνικοί παράγοντες, ακόμη και η ατμοσφαιρική ρύπανση, επηρεάζουν το επίπεδο υγείας ενός πληθυσμού.
Δύο είναι τα σκέλη σ’ αυτήν την προσπάθεια για την οποία συνεργούν όλες οι Ιατρικές Σχολές της χώρας με το Πάντειο Πανεπιστήμιο.
* Το πρώτο περιλαμβάνει την Εθνική Μελέτη Νοσηρότητας και Παραγόντων Κινδύνου (ΕΜΕΝΟ) που στόχο έχει να καταγράψει τους κύριους παράγοντες κινδύνου χρόνιων νοσημάτων και εστιάζει στα αναπνευστικά και κυρίως στα καρδιαγγειακά νοσήματα που αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου στην Ευρώπη για το 42% των ανδρών και το 52% των γυναικών. Στην Ελλάδα έχουμε κάθε λόγο να ανησυχούμε, όπως παρατήρησε στη χθεσινή ανακοίνωση της πρωτοβουλίας η επιστημονική υπεύθυνη της έρευνας Γιώτα Τουλούμη, αναπληρώτρια καθηγήτρια Βιοστατιστικής και Επιδημιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών: «Η χώρα μας κατέχει την πανευρωπαϊκή πρωτιά στην παχυσαρκία, ενώ η καθιστική ζωή, το κάπνισμα, η υπέρταση, η υπερχοληστερολαιμία και ο διαβήτης έχουν αυξήσει τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Παράγοντες κινδύνου που έχουν επιδεινωθεί αλλά είναι όλοι “τροποποιήσιμοι”», όπως είπε χαρακτηριστικά, αφού στις ΗΠΑ και σε άλλες χώρες τα εθνικά προγράμματα κατάφεραν να μειώσουν σημαντικά τους θανάτους από αυτές τις αιτίες σε ποσοστά που έφτασαν και το 60%. Σημαντική είναι η άγνοιά μας γύρω από αυτούς τους παράγοντες που μπορεί να αποβούν μοιραίοι για τη ζωή μας: ενδεικτικά οι μισοί υπερτασικοί είναι αδιάγνωστοι ενώ από αυτούς που το γνωρίζουν μόλις το 25% ακολουθεί ιατρικές οδηγίες για τη ρύθμισή της.
* Το δεύτερο σκέλος της έρευνας αφορά την πρώτη Εθνική Επιδημιολογική Μελέτη των λοιμωδών νοσημάτων ηπατίτιδας Β, ηπατίτιδας C και της HIV λοίμωξης που φέρει τον τίτλο «Ηprolipsis» και αφορά όχι μόνο τον γενικό πληθυσμό αλλά και μετακινούμενους, όπως είναι οι Ρομά και οι μετανάστες. Λόγος για τον οποίο η επιστημονική κοινότητα θα συνεργαστεί με τις μη κυβερνητικές οργανώσεις «Γιατροί του Κόσμου» και «PRAKSIS». «Υπόγεια βραδυφλεγή βόμβα» χαρακτήρισε ο διευθυντής του εργαστηρίου Υγιεινής Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής Αγ. Χατζάκης το γεγονός ότι σχεδόν μισό εκατομμύριο συνάνθρωποί μας είναι ασθενείς με αυτές τις δύο μορφές ηπατίτιδας, γεγονός που υπονομεύει το μέλλον, καθώς το 2025 υπολογίζεται να έρθουμε αντιμέτωποι με τα περιστατικά καρκίνου που θα οφείλονται σε αυτές. Το ακόμη χειρότερο; Μόνο οι μισοί από όσους έχουν ηπατίτιδα Β έχουν εξεταστεί και το γνωρίζουν, ποσοστό που πέφτει στο μόλις 20% των φορέων ηπατίτιδας C.
Δραματικά στοιχεία για τον ΗΙV
«Οι υπόλοιποι ούτε καν το φαντάζονται» είπε ο καθηγητής, δίνοντας τις διαστάσεις της αναγκαιότητας που υπαγορεύουν την έρευνα, ώστε να σχεδιαστούν οι δράσεις για τη δημόσια υγεία, καθώς, πέραν της πρόληψης, νέες έγκαιρες θεραπείες μπορούν να καθαρίσουν μορφή του ιού σε τρεις μήνες. Ακόμη πιο δραματικά είναι τα στοιχεία για τον ιό ΗΙV: πέραν της εκρηκτικής αύξησης των τελευταίων χρόνων, ανάμεσα στους χρήστες περισσότεροι από τους μισούς διαγνώστηκαν για πρώτη φορά όντας νοσούντες και ενώ θα έπρεπε να έχουν ξεκινήσει την αντιρετροϊκή αγωγή.
Οι δύο έρευνες συγχρηματοδοτούνται από ευρωπαϊκά κονδύλια, τα αποτελέσματά τους αναμένονται σε ένα χρόνο, ενώ για την επιτυχία τους, όπως υπογράμμισε ο καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Ηλ. Νικολακόπουλος, είναι κρίσιμη η οικειοθελής συμμετοχή όσων επιλεγούν ως δείγμα. Για τη διασφάλισή τους, φωτογραφίες των ερευνητών ανά περιοχή θα υπάρχουν στην ιστοσελίδα της μελέτης, θα φέρουν έγγραφα ταυτοποίησης αλλά και πιστοποιήσεις από τα τοπικά αστυνομικά τμήματα που θα είναι ενήμερα ώστε να μπορεί ο καθένας να ελέγξει πως πρόκειται όντως για τους διαπιστευμένους ανθρώπους να εξετάσουν τον πληθυσμό.
