Μια πολυεθνική με άρωμα Ελλάδας που υπόσχεται γρήγορη διάγνωση σε 48 είδη καρκίνου
→Με μια απλή εξέταση αίματος θα μπορούν να διαγνωστούν 48 διαφορετικοί τύποι καρκίνου
Της Αλεξάνδρας Λεφοπούλου
Ενα ταχύρρυθμο πρόγραμμα καινοτομίας στο φημισμένο Πανεπιστήμιο του Singularity στάθηκε η αφορμή για τη δημιουργία της πολυεθνικής ομάδας MirOculus. Στη γέννηση της ιδέας μέσα στην ομάδα, καταλυτικό ρόλο έπαιξε η Eλληνίδα Φαίη Χριστοδούλου, μια νέα μοριακή βιολόγος, επικεφαλής σήμερα του επιστημονικού τομέα της start up που μετρά λίγους μήνες ζωής και πολλά βραβεία και διακρίσεις, ενώ υπόσχεται ότι με μια εξέταση αίματος και μια συσκευή που ονομάζεται MIRIAM θα μπορούν να διαγνωστούν 48 διαφορετικοί τύποι καρκίνου, γρήγορα και οικονομικά.
Η ομάδα, εκτός από τη Φαίη Χριστοδούλου, που είναι μοριακή βιολόγος και μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο ΙΙΒΕΑΑ, με αντικείμενο τη μελέτη των mRNAs, περιλαμβάνει και πέντε ακόμη κορυφαίους ερευνητές, επιστήμονες και ειδικούς. Ο Μεξικανός Jorge Soto ανήκει στους 30 κορυφαίους Young Global Shapers της Αμερικής. Ο Alejandro Tocigl διαθέτει μοναδική εμπειρία σε θέματα start ups, έχοντας δημιουργήσει το πιο επιτυχημένο πρόγραμμα accelerator της Χιλής. Ο Ferran Galindo από τον Παναμά είναι ειδικός σε θέματα μάρκετινγκ και διεθνών σχέσεων, ενώ εξαιρετικοί επιστήμονες και ερευνητές είναι ο γιατρός Pablo Olivares από τη Χιλή και ο Ισραηλινός Gilad Gome, που ολοκληρώνει το master του στη βιοτεχνολογία.
Πώς συναντήθηκαν όμως τα μέλη της ομάδας και ποια ήταν η ιδέα της Φαίης που τους ένωσε;
Η ιστορία της MirOculus ξεκινά κάπως έτσι: Το καλοκαίρι του 2013, η Φαίη παρακολουθεί το πρόγραμμα του πανεπιστημίου του Singularity, στη Sillicon Valley. Εκεί, ανάμεσα σε διαλέξεις με κορυφαίους επιστήμονες, αλλά και σημαντικές εμπειρίες σε σημαντικά θέματα όπως η φτώχεια, η παγκόσμια υγεία, η ανάπτυξη, ο στόχος είναι να συνδυάσει κανείς την υψηλή τεχνολογία με κάποιες παλιότερες ανακαλύψεις και σε δέκα χρόνια να επηρεάσει θετικά ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους.
Στο Πανεπιστήμιο του Singularity, κάθε βράδυ μετά τις διαλέξεις συγκεντρώνονται όλοι όσοι συμμετέχουν και δουλεύουν σε ομάδες και σταδιακά δημιουργούνται οι πρώτες ομάδες, αλλά και τα σχέδια πάνω στα οποία θέλουν να συνεργαστούν. Η Φαίη ξεκινά να δουλεύει σε μια ομάδα που το κύριο ενδιαφέρον της είναι να συνδυάσει τα μεγάλα δεδομένα (big data) και τη μοριακή βιολογία. Η ομάδα ξεχωρίζει αρχικά με τρόπο ανορθόδοξο, καθώς αλλάζει 9 διαφορετικά σχέδια και, όπως μας εξηγεί η Φαίη, τα μέλη της… τσακώνονται διαρκώς, κινδυνεύοντας να διαλυθούν.
Τελικά, τα 6 μέλη της ομάδας που θέλουν οπωσδήποτε να συνεργαστούν, ξεκινούν να δουλεύουν πάνω σε μια ιδέα που δεν είναι ακόμη το MirOculus και έπειτα από μία εβδομάδα οι επιβλέποντες καθηγητές τούς πληροφορούν ότι μία μεγάλη εταιρεία έχει ήδη εδώ και καιρό επενδύσει περισσότερο από 1 δισ. σε έρευνα σχετική στον χώρο, και αναγκάζονται να ψάξουν τη λύση για να διαφοροποιηθούν.
Η επόμενη ιδέα προκύπτει μέσα από την απογοήτευση για τον χαμένο χρόνο και τον… εκνευρισμό. Η Φαίη σκέφτεται ότι ενδεχομένως δεν έχουν χρησιμοποιηθεί τα μικρά RNA (σ.σ. τα microRNA είναι μονόκλωνα μόρια, τα οποία δεν κωδικοποιούν πρωτεΐνες και συνιστούν μια νέα τάξη γονιδιακών ρυθμιστών που ελέγχουν την κυτταρική αύξηση, τη διαφοροποίηση και την απόπτωση, λειτουργίες των οποίων η απορρύθμιση οδηγεί σε σχηματισμό όγκων) σε τέτοιου είδους εφαρμογές. Η αναζήτηση δείχνει ότι η ιδέα είναι σωστή, τουλάχιστον στη φάση που διανύει το σχέδιο, και η ομάδα το υιοθετεί με ενθουσιασμό. Μέσα σε 3 εβδομάδες, τα μέλη της καλύπτουν έργο πολλών μηνών, δουλεύοντας με πολύ πάθος, μεθοδικότητα και επιμονή.
Η ιδέα φαίνεται απλή και πολλά υποσχόμενη: μια υπερ-συσκευή που μοιάζει με πιάτο υπόσχεται ότι με τμήμα του υλικού των αιματολογικών εξετάσεων θα λειτουργεί ως συμπληρωματική εξέταση και θα παρέχει αποτελέσματα για μια σειρά από τύπους καρκίνου, 48 διαφορετικά είδη, αντί των εξειδικευμένων εξετάσεων με ένα τρόπο που φαίνεται απλός: ανάλογα με τα micro RNA με τα οποία συνδέεται ο κάθε καρκίνος θα παρουσιάζει ένα διαφορετικό προφίλ ιονίζοντος φωτός στη συσκευή.
Το επόμενο στάδιο αφορά την αναζήτηση ανθρώπινων δειγμάτων προκειμένου να «τεσταριστεί» η ιδέα και καθώς η ομάδα δουλεύει στο Πανεπιστήμιο του Singularity, βρίσκει ερευνητικό εργαστήριο στο Πανεπιστήμιο του Stanford, το οποίο ασχολείται με τα μικρά RNA σε ηπατοκαρκινικά καρκινώματα προκειμένου να πάρει δείγματα.
Η ομάδα του MirOculus δημιουργεί με τρισδιάστατο εκτυπωτή, τη συσκευή MIRIAM, μέσω της οποίας αναπτύσσονται οι κατάλληλες συνθήκες για να εντοπιστούν τα κατάλληλα micro RNA. Φεύγοντας από το Πανεπιστήμιο του Singularity, η ομάδα έχει στις αποσκευές της ένα πολύ καλό επιχειρηματικό πλάνο και τις ιδιαίτερα καλές εντυπώσεις που έχει πάρει τόσο από τους καθηγητές όσο και από υποψήφιους επενδυτές. Με απίστευτη δουλειά και αποφασιστικότητα, τα μέλη της συνεχίζουν να εξελίσσουν το σχέδιο. Η Φαίη παρουσίαζει την ιδέα στην παγκόσμια εβδομάδα επιχειρηματικότητας του Μη Κερδοσκοπικού Οργανισμού Industry Disruptors – Game Changers (ID-GC), όπου η MirOculus αποσπά το βραβείο καινοτομικού σχεδίου του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος και του οργανισμού Industry Disruptors – Game Changers, ενώ παράλληλα η start-up κατακτά άλλα δύο βραβεία σε αντίστοιχους διαγωνισμούς στη Χιλή και το Μεξικό, που τους επιτρέπουν να κάνουν τα πρώτα βήματα.
Η MirOculus συστήνεται σε start-up με έδρα το Delaware των ΗΠΑ. Μετά την αρχική κατοχύρωση, ξεκινά πλέον το κρίσιμο στάδιο της τεχνολογικής επαλήθευσης σε κορυφαίο εξειδικευμένο ερευνητικό εργαστήριο στη Χαϊδελβέργη, με στόχο την επανεξέταση των δεδομένων. Παράλληλα, όπως μας εξηγεί η Φαίη, η MirOculus περιμένει να αποκτήσει μια δεύτερη πατέντα, συζητά με κορυφαίους επιστήμονες από όλο τον κόσμο για να αποτελέσουν το επιστημονικό της συμβούλιο και αναζητά αντίστοιχα κορυφαία διοικητικά στελέχη για τη στελέχωσή της. Παράλληλα, συζητά με σημαντικά ερευνητικά κέντρα στο Μεξικό για την κλινική έρευνα και τη βελτίωση του πρωτοκόλλου, ώστε ο εντοπισμός να είναι «ευαίσθητος και ειδικός».
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ομάδας, αν όλα πάνε καλά κυρίως στο σκέλος της έρευνας, γύρω στο 2018 η συσκευή MIRIAM μπορεί να κυκλοφορεί στην αγορά με στόχο να είναι γρήγορη στην παροχή αποτελεσμάτων, αξιόπιστη και προσιτή οικονομικά.
Ο χρόνος, όπως μας εξηγεί η Φαίη Χριστοδούλου, είναι ένα από τα μεγαλύτερα στοιχήματα για τα μέλη της ομάδας που παράλληλα εργάζονται σε άλλα σχέδια. Κάθε Σάββατο απόγευμα, η ομάδα του MirOculus συναντιέται online από κάθε σημείο που βρίσκονται τα μέλη της που πλέον αποτελούν τα μέλη της αντίστοιχης start-up.
Η δουλειά μοιράζεται και υπάρχουν παραδοτέα για την επόμενη φορά ανάλογα με την εξειδίκευση και τον ρόλο του καθενός. Η Φαίη είναι η επικεφαλής στο επιστημονικό σκέλος της MirOculus και στην παρούσα φάση έχει την ευθύνη της παρακολούθησης της ερευνητικής εργασίας στο νέο εργαστήριο σε συνεργασία με την ερευνήτρια που θα δουλέψει για την MirOculus.
Για τη MirOculus και για τη Φαίη Χριστοδούλου, ο κόσμος μοιάζει μικρός και η καθημερινότητα κινείται συναρπαστικά μέσα στον μαγικό κόσμο της μοριακής βιολογίας και των micro RNA που υπόσχονται ταχύτερη, αξιόπιστη αλλά και οικονομικότερη διάγνωση στον καρκίνο.
