Της Ντίνας Μπελτέκου*

 

Τα τελευταία δύο χρόνια επανήλθε στη χώρα μας η συζήτηση για τη λύσσα. Δικαιολογημένα, μια και τον Οκτώβρη του 2012 πιστοποιήθηκε από το Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς για τη Λύσσα, του Κτηνιατρικού Ινστιτούτου Αθηνών, κρούσμα λύσσας σε κόκκινη αλεπού στο Παλαιόκαστρο Κοζάνης. Μέχρι τότε, το τελευταίο κρούσμα λύσσας που αναφέρθηκε είναι το 1987 σε ζώο και το 1970 σε άνθρωπο (ΚΕΕΛΠΝΟ). Οπως σε όλες τις περιπτώσεις που αφορούν λοιμώδη νοσήματα, ο μόνος τρόπος προστασίας είναι, πριν απ΄ όλα, η έγκυρη επιστημονική ενημέρωση για τη διάσταση του προβλήματος όσο και για τους τρόπους αντιμετώπισής του. Ούτε η υποτίμηση του θέματος αλλά ούτε βεβαίως και η μεγιστοποίηση ή ο φόβος βοηθούν είτε τα ζώα είτε τους ανθρώπους. Δεν έχει νόημα να αναζητούμε αποδιοπομπαίους τράγους για να φορτώσουμε αλλού τα προβλήματά μας, αλλά οφείλουμε να συμβάλλουμε ενεργά στην επίλυσή τους.

 

Η λύσσα είναι μια ζωοανθρωπονόσος που οφείλεται σε στελέχη του ραβδοϊού Lyssavirus. Πρόκειται για μία οξεία ιογενή λοίμωξη του κεντρικού νευρικού συστήματος. Ο ιός της λύσσας ανιχνεύεται συχνότερα σε αλεπούδες, ρακούν, κουνάβια, νυχτερίδες που αποτελούν και δεξαμενές του ιού.

 

Η μετάδοση του ιού γίνεται με δήγμα (δάγκωμα) μολυσμένου ζώου που απεκκρίνει τον ιό με το σάλιο του σε άλλο ζώο ή σε άνθρωπο, ή κατά την επαφή του σάλιου με σημεία του δέρματος και του βλεννογόνου που φέρουν τραύματα.

 

Η περίοδος επώασης του ιού (ο χρόνος που απαιτείται από τη στιγμή της μόλυνσης μέχρι την εκδήλωση των πρώτων συμπτωμάτων) είναι 20-40 μέρες για τον άνθρωπο ενώ 15-30 μέρες για τα άλλα ζώα.

 

Η Ελλάδα είχε μειώσει σταδιακά σε μεγάλο βαθμό τα κρούσματα και ήταν απολύτως ελεύθερη λύσσας από το 1987, μετά από την υποχρεωτική εφαρμογή συστηματικών εμβολιασμών στα ζώα συντροφιάς. Ομως τα τελευταία χρόνια κρούσματα λύσσας καταγράφονται σε όλες τις χώρες με τις οποίες συνορεύει η Ελλάδα βόρεια και ανατολικά.

 

Συμπτώματα

 

Στα κατοικίδια ζώα (σκύλο, γάτα), αλλά βεβαίως και σε οποιοδήποτε ζώο οικόσιτο ή μη.

 

• Αλλαγή συμπεριφοράς:

 

• Εντονη επιθετικότητα χωρίς λόγο ενός έως τώρα ήρεμου ζώου.

 

• Ξαφνική επιθετικότητα.

 

• Απομόνωση ενός κοινωνικού ζώου σε σκοτεινά μέρη.

 

• Αδικαιολόγητη νευρικότητα. Συνεχές γαύγισμα χωρίς λόγο.

 

• Εντονη φωτοφοβία σε σκύλο, γάτα. Υπερευαισθησία στους θορύβους.

 

• Αντίθετα, στα νυχτόβια ζώα (αλεπού, νυχτερίδα)έλλειψη φόβου στο φως και στους ανθρώπους.

 

• Αλλοίωση φωνής.

 

• Σιελόρροια.

 

• Δυσκολία στην κατάποση.

 

• Ανορεξία.

 

• Αστάθεια, αναίτια παράλυση, κώμα.

 

• Σπασμοί και ακούσιες νευρικές κινήσεις.

 

• Οψη άγρια, με σπασμό των μυών του προσώπου.

 

Τι πρέπει να προσέχουμε

 

Η διάγνωση της νόσου στα ζώα γίνεται από την κλινική εικόνα αλλά επιβεβαιώνεται μόνο με εργαστηριακή εξέταση του ιού της λύσσας από τον εγκέφαλο των μολυσμένων ζώων.

 

Επομένως, αν έχουμε ένα ζώο με τα παραπάνω συμπτώματα καλούμε αμέσως και απαραίτητα τον κτηνίατρό μας. Υπάρχουν πολλά νευρολογικά νοσήματα με παρόμοια συμπτώματα και μόνο ο κτηνίατρος είναι σε θέση να εκτιμήσει και να αξιολογήσει την κατάσταση. Αν παρατηρήσουμε ένα αδέσποτο ζώο (σκύλο ή γάτα), με παρόμοια συμπεριφορά ειδοποιούμε αμέσως τον δήμο και είμαστε προσεκτικοί στην επαφή μαζί του.

 

Αν ο άνθρωπος δαγκωθεί από άγνωστο σκύλο ή γάτα, απαιτείται η σύλληψη του ζώου και η επιτήρησή του για διάστημα 20-30 ημερών. Το ζώο εξετάζεται από κτηνίατρο την 1η, τη 15η και την 30ή μέρα και εφόσον βρεθεί ελεύθερο συμπτωμάτων σημαίνεται, εμβολιάζει κατά της λύσσας και αφήνεται ελεύθερο.

 

Οταν η επιτήρηση του ζώου είναι αδύνατη τότε επιβάλλεται η έγκαιρη και άμεση χορήγηση της απαραίτητης αγωγής στον άνθρωπο, που είναι ο αντιλυσσικός ορός και το αντιλυσσικό εμβόλιο, με οδηγίες του ιατρού. Σε περίπτωση βέβαια που έχει γίνει αντιλυσσικός εμβολιασμός στο ζώο και αυτό πιστοποιείται από κτηνίατρο ξεχνάμε το περιστατικό.

 

Σε όλες τις περιπτώσεις ο σχολαστικός καθαρισμός και η τοπική περιποίηση τους τραύματος θεωρείται απαραίτητη.

 

Επιπλέον υπάρχουν μερικοί κανόνες κατά την επαφή μας με ζώα που δεν γνωρίζουμε και κυρίως δεν μας γνωρίζουν (δεσποζόμενα – αδέσποτα) που οφείλουμε να σεβόμαστε για το καλό όλων.

 

• Δεν τρέχουμε να αγκαλιάσουμε ή να χαϊδέψουμε ένα ζώο (σκύλο ή γάτα) αν δεν είμαστε σίγουροι ότι το επιθυμεί και αυτό.

 

• Κυρίως, δεν αφήνουμε τα παιδιά μας να το κάνουν. Τα ζώα τις περισσότερες φορές μας φοβούνται και αγνοούν τις προθέσεις μας. Δεν είναι σωστό να προσπαθούμε να τους επιβάλλουμε την αγάπη μας. Τα παιδάκια συνήθως είτε είναι παρορμητικά με αστάθμητη συμπεριφορά είτε φοβισμένα και διστακτικά.

 

• Αυτού του είδους οι συμπεριφορές τα φοβισμένα ή κακοποιημένα ζώα τα μπερδεύει και τα αναγκάζει να αμυνθούν δαγκώνοντας. Ετσι λοιπόν η καλή μας πρόθεση μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα και στις δύο πλευρές.

 

Μέτρα πρόληψης

 

Η χώρα μας βρίσκεται σε καθεστώς παθητικής επιτήρησης από το 2012 σύμφωνα με απόφαση του υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης.

 

* Αυτό σημαίνει ότι είναι υποχρεωτική η σήμανση, ο αντιλυσσικός εμβολιασμός και η καταγραφή όλων των ζώων συντροφιάς (σκύλοι-γάτες) δεσποζόμενων πάνω από 3 μηνών, από κτηνίατρο.

 

* Απαιτείται προσοχή όταν αγοράζουμε ζώα. Πρέπει να συνοδεύονται από τα απαραίτητα έγγραφα (διαβατήριο, σήμανση, εμβολιασμό) τα οποία να φέρνουν έγκυρη σφραγίδα κτηνιάτρου.

 

* Στειρώνετε και μην εγκαταλείπετε τα ζώα σας. Ο ανεξέλεγκτος αριθμός αδέσποτων δημιουργεί πρόβλημα στη χώρα μας. Δυστυχώς, όλοι όσοι ενδιαφερόμαστε γνωρίζουμε ότι η δεξαμενή των αδέσποτων είναι τα δεσποζόμενα.

 

* Δηλώστε υποχρεωτικά και άμεσα τα ύποπτα κρούσματα σε ζώα (οικόσιτα ή μη) ή τα νεκρά ζώα στον κτηνίατρό σας, στις δημοτικές αρχές, στις κατά τόπους κτηνιατρικές υπηρεσίες.

 

* Ενημερωθείτε έγκυρα. Ο κτηνίατρός σας είναι η πρώτη υπεύθυνη πηγή επιστημονικής ενημέρωσης. Μπορείτε επίσης να απευθυνθείτε:

 

- Στις κατά τόπους Κτηνιατρικές Υπηρεσίες.

 

- Στο ΚΕΕΛΠΝΟ (Κέντρο Ελέγχου Πρόληψης Νοσημάτων).

 

- Στο Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς για τη Λύσσα των ζώων.

 

- Στον Πανελλήνιο Κτηνιατρικό Σύλλογο.

 

Το θέμα είναι σοβαρό και επιβάλλεται η σοβαρή αντιμετώπισή του. Μην ξεχνάμε, όπου υπάρχει πρόληψη δεν υπάρχει κίνδυνος.

 

 

* Κτηνίατρος, πρόεδρος του Συνδέσμου Κτηνιάτρων Μικρών Ζώων Νομού Αττικής (ΣΚΜΖΑ)

 

……………………………………………………………

 

Ποιος μιλάει!

 

Ο κύριος Κέρι είναι υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ. Της χώρας, δηλαδή, που πριν από καμιά δεκαριά χρόνια, με κατασκευασμένες (δηλαδή ψεύτικες) δικαιολογίες μπούκαρε στο Ιράκ, στην άλλη άκρη της Γης, και το έκανε θερινό. Προχθές, ο κύριος αυτός, με αφορμή το ντου της Ρωσίας στην Ουκρανία, δήλωσε: «Δεν είναι δυνατόν, τον 21ο αιώνα, μία χώρα να επιτίθεται σε μια άλλη με κατασκευασμένες δικαιολογίες. Αυτά γίνονταν μόνο τον δέκατο ένατο αιώνα»! Κοίτα ποιος μιλάει.

 

Ο Παναγιώτης Διαμαντής θα παίρνει τα γράμματά σας στη διεύθυνση: Κολοκοτρώνη 8, Αθήνα (στήλη «Εμείς κι αυτά»), τα τηλεφωνήματά σας στον αριθμό 211 1045000, κάθε Δευτέρα και Τρίτη, 11.00-13.00 και τα e-mails σας στη διεύθυνση [email protected]