Η σύγκρουση Βενιζέλου – Παπανδρέου, με αφορμή την απουσία του δεύτερου από το εγχείρημα της Ελιάς, έχει τις ρίζες της στο μακρινό 2007 και τη διεκδίκηση της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ από τον πρώτο. Αυτοί είναι οι σημαντικότεροι σταθμοί στην εξέλιξή της
Του Φώτη Παπούλια
Η απουσία του Γ.Α. Παπανδρέου από την ιδρυτική «πρώτη» της παράταξης Ελιά-Δημοκρατική Παράταξη και τα ιοβόλα σχόλιά του δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Στην πολιτική ως γνωστόν η εκδίκηση είναι «ένα πιάτο που σερβίρεται κρύο», και ο πρώην πρωθυπουργός δεν άφησε την ευκαιρία να πάει χαμένη.
«Ευκαιρία» που έχει τις ρίζες της στο όχι και τόσο μακρινό 2007, συνεχίζεται μέχρι σήμερα και για όσους παρακολουθούν τα του ΠΑΣΟΚ, «δύσκολα θα σταματήσει, εκτός και εάν ο ένας εκ των δύο πρωταγωνιστών ομολογήσει δημόσια τα λάθη του!».
Στις 16 Σεπτεμβρίου 2007 η Ν.Δ. κέρδισε τις εκλογές, το ΠΑΣΟΚ είχε ηττηθεί με τον Γιώργο Παπανδρέου επικεφαλής, και ο Ευάγγελος Βενιζέλος τις πρώτες πρωινές ώρες της 17ης Σεπτεμβρίου σε δήλωσή του από το Ζάππειο γνωστοποιούσε ότι θα διεκδικούσε την προεδρία του κόμματος.
«Βιάστηκε», ήταν τότε το πρώτο σχόλιο συνεργατών του ΓΑΠ, ενώ δίπλα στον τότε «δελφίνο» είχε συνταχθεί το σύνολο του εκσυγχρονιστικού ΠΑΣΟΚ, και ο Ευάγγ. Βενιζέλος είχε συναντηθεί δύο φορές με τον πρώην πρωθυπουργό Κ. Σημίτη. Τον πρωθυπουργό δηλαδή που είχε δώσει το δαχτυλίδι της διαδοχής στον «παπανδρεϊκό γόνο» το 2004 και τότε στράφηκε κατά του πρώην εκλεκτού του. Τότε, το 2004, ο νυν πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ δεν είχε επισήμως σχολιάσει τις διαδικασίες της «βασιλικής διαδοχής», αλλά συνεργάτες του θυμούνται ότι «είχε προβλέψει την αδυναμία του Γιώργου απέναντι στον Κώστα Καραμανλή».
Η εσωκομματική προεκλογική εκστρατεία είχε πάρει διαστάσεις «έντονου προεκλογικού αγώνα», τα μιντιακά συγκροτήματα στήριξαν τον «ευφυή, ικανό και πολιτικό Βενιζέλο», όμως το όνομα του γιου τού ιδρυτή ήταν «βαρύ» στη βάση του κόμματος. Αν και ο Ευάγγ. Βενιζέλος έδωσε πολιτικό τόνο στην εσωκομματική εκστρατεία (είχε παρουσιάσει το βιβλίο του «Το Ανοικτό Κόμμα») στις 11 Νοεμβρίου ο Γιώργος Παπανδρέου «κέρδισε» με ποσοστό 55,57% έναντι 38,5%.
Η επόμενη κίνηση του Ευάγγ. Βενιζέλου ήταν να προχωρήσει στην ίδρυση ομίλου προβληματισμού, κάτι που θεωρήθηκε από τον αρχηγό casus belli, και απείλησε με διαγραφή τον «ηττημένο» αν προχωρούσε στο εγχείρημα.
«Ηταν το κομβικό σημείο της ρήξης των σχέσεών τους» λένε σήμερα κάποιοι από τους τότε πρωταγωνιστές, ο Ευάγγ. Βενιζέλος «έκανε πίσω χάριν της ενότητας της παράταξης». Ομως μια παραδοξότητα της Ιστορίας αξίζει να αναφερθεί. Ο Ευάγγ. Βενιζέλος μερικά χρόνια μετά (Δεκέμβριος 2012) διέγραψε τον Αν. Λοβέρδο, σημερινό του συνοδοιπόρο, όταν είχε συστήσει αντίστοιχο όμιλο προβληματισμού. Μέχρι το 2009 οι σχέσεις Παπανδρέου-Βενιζέλου «κινούνταν στα όρια της πολιτικής ευγένειας».
Ο Ευάγγ. Βενιζέλος θα δηλώσει αργότερα στο «ΒΗΜΑgazino»: «Αν είχα κερδίσει το 2007 στις εσωκομματικές εκλογές θα είχε γραφεί διαφορετικά η ιστορία, όχι του ΠΑΣΟΚ, η ιστορία της χώρας. Δεν ξέρω αν θα ήταν καλύτερα, θα ήταν όμως διαφορετικά». Πιθανόν να έχει δίκιο…
Το 2009 το ΠΑΣΟΚ κέρδισε τις εκλογές με σύνθημα «λεφτά υπάρχουν», και ο πρωθυπουργός Γ.Α. Παπανδρέου τον τοποθετεί υπουργό Εθνικής Αμυνας, αποστερώντας του όμως τον κρίσιμο τομέα των εξοπλισμών στον οποίο τοποθέτησε τον φίλο του, Π. Μπεγλίτη.
Στις 17 Ιουνίου 2011 στον τότε ανασχηματισμό ο Ευάγγ. Βενιζέλος ανέλαβε υπουργός Οικονομικών και αντιπρόεδρος της κυβέρνησης. «Τότε ίσως δεν κατάλαβε ότι ο ΓΑΠ τον “έστησε” για να τον κάψει», λένε σήμερα όσοι βρέθηκαν δίπλα στον Ευάγγ. Βενιζέλο και οι εξελίξεις μάλλον τους δικαιώνουν.
Στις κοσμοπολίτικες Κάνες, στην τότε σύνοδο κορυφής, γράφτηκε το οριστικό τέλος στις σχέσεις των δύο ανδρών. Η πρόταση του πρωθυπουργού για τη διενέργεια δημοψηφίσματος «ναι ή όχι στο ευρώ» λειτούργησε ως θρυαλλίδα. «Θα ήταν καταστροφικό αν διεξαγόταν, δεν ενημερώθηκα για το δημοψήφισμα, κατελήφθην εξαπίνης, προσπάθησα να τον μεταπείσω», είχε δηλώσει αργότερα ο τότε υπουργός Οικονομικών.
«Είχε συναινέσει η Μέρκελ», ισχυρίζονται οι άνθρωποι του τότε πρωθυπουργού, ο οποίος στο αεροπλάνο της επιστροφής φέρεται να είχε πει στον υπουργό του: «Δεν τα πήγαμε και άσχημα».
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος ήταν υπέρμαχος της άποψης ότι έπρεπε να συγκληθεί συμβούλιο πολιτικών αρχηγών υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ώστε να μη διεξαχθεί το δημοψήφισμα, έκανε την περίφημη δήλωση κατά το ξημέρωμα, «δεν μπορεί να γίνει δημοψήφισμα για ευρώ», και άνοιξε ο δρόμος για την πτώση της κυβέρνησης.
«Δυνάμεις μέσα από την κοινοβουλευτική ομάδα έριξαν τον πρόεδρο», λένε ακόμα και σήμερα τότε στελέχη του ΠΑΣΟΚ και οι φωνές για «αποστάτες» πλήθαιναν στο περιστύλιο της Βουλής. Στην κυβέρνηση Λ. Παπαδήμου ο Ευάγγ. Βενιζέλος διατήρησε τη θέση του υπουργού Οικονομικών και του αντιπροέδρου, και ο πρώην πρωθυπουργός άρχισε τα υπερατλαντικά ταξίδια global διαφώτισης επί παντός του επιστητού.
Το «μακριά και αγαπημένοι» μάλλον δεν ισχύει για τους δύο άνδρες, αφού ο πόλεμος συνεχίζεται. Η τακτική του προέδρου του ΠΑΣΟΚ να κρατά ως επτασφράγιστο μυστικό το πόρισμα των ελεγκτικών εταιρειών για τα οικονομικά του ΠΑΣΟΚ την περίοδο της προεδρίας του ΓΑΠ προκαλεί τον πρώην πρωθυπουργό να κάνει λόγο για χτυπήματα «κάτω από τη μέση».
Ισως τελικά να έχει δίκιο παλιό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ που θυμήθηκε τον μεγάλο Αλεξανδρινό παραφράζοντάς τον λίγο: «Εβλαψαν και οι δυο τους τη Συρία το ίδιο…».
