Των   Ν. Παρασκευόπουλου, Κ. Σταμάτη, Ι.Δ.Παντή

Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Από την παραγωγή και τη μετάδοση της γνώσης εξαρτάται τόσο το ζην όσο και το ευ ζην της ανθρωπότητας. Κατ’ εξοχήν στην εποχή μας οι γνώσεις, πλέον της ανυπολόγιστης μορφωτικής αξίας τους, παρέχουν και καλύτερες δυνατότητες επιβίωσης, σε έναν κόσμο που αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο περιβαλλοντικών καταστροφών και πλήρους κοινωνικής απορρύθμισης.

Η κατάκτηση της γνώσης δεν είναι μοναχική υπόθεση. Η διδασκαλία και η έρευνα προϋποθέτουν ελευθερία, αλλά και συνεργασία, καθώς και στήριξη από την πολιτεία, ώστε οι σκοποί και η διεξαγωγή τους να μην εξαρτώνται κυριαρχικά από ιδιωτικά ανταγωνιστικά συμφέροντα. Ο διάλογος και μάλιστα ο διεπιστημονικός συνιστά αναγκαίο όρο της παραγωγής της, ενώ η δημιουργική επεξεργασία και η αξιοποίηση των ιστορικά κεκτημένων γνώσεων είναι θεμέλιο της μετάδοσής της. Οι σχολές της κλασικής αρχαιότητας και το πανεπιστήμιο του νεωτερικού κόσμου εγγυήθηκαν ακριβώς τους παραπάνω όρους, σαν εύφορη γη όπου τα πάντα μπορούν να ανθίζουν. Χαρακτηριστικό της εποχής μας είναι ότι ο επιστημονικός διάλογος έχει γίνει διεθνής, χωρίς να έχουν χάσει την αξία τους τα εθνικά και τα τοπικά πλαίσια. Η ελληνική παιδεία έχει συμβάλει καθοριστικά στον ευρωπαϊκό Διαφωτισμό, με τον οποίο συνδέεται σταθερά.

Η οικονομική και η κοινωνική κρίση προσδιορίζουν σήμερα καταλυτικά την ειδικότερη διαμόρφωση της αποστολής και της δομής των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων. Τα ευπαθή ιστορικά θεμέλιά τους χρειάζονται διαφύλαξη, αλλά είναι απαραίτητο να εμπλουτιστούν με νέους στόχους, δομές και δραστηριότητες.

Μια μεταρρύθμιση σήμερα είναι επομένως αναγκαία για δύο καίριους λόγους: τόσο επειδή τα πρόσφατα νομοθετήματα για την ανώτατη εκπαίδευση έχουν κλονίσει θεμελιακές λειτουργίες της, όσο κι επειδή η δύσβατη πορεία προς το μέλλον, η πρόοδος, συνδέεται με νέες απαιτήσεις. Σύγχρονες κατευθύνσεις της εκπαιδευτικής και της ερευνητικής πολιτικής έχουν προστεθεί στις ήδη υπάρχουσες και έχουν γίνει επίσης ζωτικές. Εδώ ανήκουν η επιστήμη της οικολογίας και η προστασία του περιβάλλοντος, η ανάπτυξη της ηλεκτρονικής τεχνολογίας στην υπηρεσία της κοινωνίας, η μελέτη και η διασφάλιση της προσβασιμότητας των αδυνάτων στα αγαθά της γνώσης, η σύνδεση και η αλληλεγγύη με το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον. Με μία απαραίτητη διευκρίνιση, πάντως: η θέσπιση νέων μέτρων, όταν δεν είναι εξασφαλισμένη η υποδομή και η πρόσφορη χρηματοδότηση, οδηγεί σε αχρησία και κατάσταση παραλυσίας με στοιχεία ανομίας. Γι αυτό, οι μεταρρυθμίσεις και η ανάπτυξη των υποδομών πρέπει να συγχρονίζονται.

Όπως είναι ευνόητο, η λειτουργία ενός σύγχρονου πανεπιστημίου εξαρτάται τόσο από θεσμικούς, όσο κι από οικονομικούς όρους, καθώς και από γενικότερους κοινωνικοπολιτικούς παράγοντες. Το παρακάτω κείμενο ασχολείται μόνο με το θεσμικό σκέλος, προτείνοντας μια δέσμη βασικών θέσεων προς μια μεταρρύθμιση με χαρακτηριστικά προόδου και όχι οπισθοδρόμησης. Έχει λάβει υπόψη του τις συνταγματικές εγγυήσεις για την ανώτατη παιδεία στη χώρα μας, τις αρχές αξιοκρατίας, αυτοδιοίκησης και ελευθερίας που ίσχυσαν και έχουν ιστορικά καταξιωθεί, ενώ επίσης υιοθετεί ή προτείνει καινοτομίες και νέους θεσμούς (όπως η νέα σύνθεση της Συγκλήτου, η διατήρηση των Συμβουλίων αλλά μόνο με ελεγκτικές και συμβουλευτικές αρμοδιότητες, η πρόβλεψη διασχολικών μεταπτυχιακών με διεπιστημονικά αντικείμενα, η αναβάθμιση των διαδικασιών εκλογής ή εξέλιξης καθηγητών και των κρίσεων για διδακτορικούς τίτλους κ.ά.).

ΙΙ. ΘΕΣΕΙΣ

Α. ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ

1. Αποστολή του Πανεπιστημίου
Η ελεύθερη από εξαρτήσεις κι αχειραγώγητη παραγωγή και μετάδοση γνώσης αποτελεί το βασικό στόχο του Πανεπιστημίου. Η διαδικασία δεν μπορεί παρά να είναι ανιδιοτελής, αξιοκρατική και δημοκρατική. Στην ειδικότερη αποστολή του πανεπιστημίου εμπίπτει η μέριμνα για την κοινωνική ειρήνη, την προαγωγή πολιτισμού, την ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών προς όφελος της κοινωνίας και τη διαφύλαξη του περιβάλλοντος. Κατοχυρωμένες εγγυήσεις για τους παραπάνω στόχους συνιστούν η ίση και δωρεάν πρόσβαση όλων των πολιτών (με διευκολύνσεις για την προσβασιμότητα των κοινωνικά αδυνάτων), η διασφάλιση των στοιχειωδών όρων εκπαίδευσης και έρευνας από την πολιτεία και η ενθάρρυνση ιδιωτικών πρωτοβουλιών ως θετικών συμπληρωμάτων.

2. Δημόσιος χαρακτήρας

Κατά το Σύνταγμα (άρθρο 16 παρ. 5 ) η ανώτατη εκπαίδευση στη χώρα μας παρέχεται αποκλειστικά από δημόσια ιδρύματα. Η εγγύηση αυτή έχει αυξημένη βαρύτητα σε μια εποχή όπου η κατοχή της γνώσης μπορεί να αποτελεί εργαλείο σωτηρίας ή καταστροφής των κοινωνιών και του φυσικού περιβάλλοντος. Εξειδικεύεται από τον νομοθέτη ώστε, μεταξύ άλλων, να εξασφαλίζονται η ίση (χωρίς οικονομικές η άλλες –πλην των αξιοκρατικών– προϋποθέσεις) πρόσβαση των πολιτών, καθώς και η εξυπηρέτηση, μέσω της εκπαίδευσης και της έρευνας, κατ’ εξοχήν του δημόσιου συμφέροντος, στο πλαίσιο της δημοκρατίας και του σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

3. Αυτοδιοίκηση

Η συνταγματικά κατοχυρωμένη στη χώρα μας πλήρης αυτοδιοίκηση των ΑΕΙ δεν συνιστά απλό σύστημα διοίκησης ή διαχείρισης εξουσιών, αλλά το αναγκαίο πλαίσιο κατοχύρωσης της αξιοκρατικής κι ελεύθερης παραγωγής και μετάδοσης της γνώσης, το οποίο πρέπει να διασφαλίζεται με σειρά οργανωτικών ρυθμίσεων. Από την εποχή του Διαφωτισμού έχει συνδεθεί άρρηκτα με την ευρωπαϊκή ακαδημαϊκή παράδοση.

4. Πανεπιστημιακό άσυλο

Στους χώρους των Πανεπιστημίων εφαρμόζεται η κοινή νομοθεσία για τις κακουργηματικές αξιόποινες πράξεις και για επέμβαση της δημόσιας δύναμης. Κατ’ εξαίρεση σε περίπτωση πλημμελημάτων (εκτός των στρεφόμενων κατά της ζωής) τέτοια επέμβαση προϋποθέτει άδεια του Πρυτανικού Συμβουλίου.

5. Αξιολόγηση

Τα Πανεπιστήμια αξιολογούνται περιοδικά με εσωτερικές και εξωτερικές διαδικασίες αξιολόγησης, ως προς την ανταπόκρισή τους στη βασική τους αποστολή. Το προϊόν των αξιολογήσεων δεν επηρεάζει τη χρηματοδότηση των βασικών λειτουργιών του Πανεπιστημίου, αλλά λαμβάνεται υπόψη κατά τον εθνικό σχεδιασμό της παραπέρα ανάπτυξης της ανώτατης εκπαίδευσης.

Β. ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΗ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ

Ο Εσωτερικός Κανονισμός των ΑΕΙ πρέπει να διαμορφώνεται από τις Συγκλήτους τους, ενώ οι Εσωτερικοί Κανονισμοί Τμημάτων και Σχολών διαμορφώνονται από τις αντίστοιχες μονάδες και εγκρίνονται από τη Σύγκλητο. Στο εσωτερικό αυτό κανονιστικό πεδίο δεν ανήκουν οι βασικοί, ουσιαστικοί και διαδικαστικοί, όροι για την εκλογή και την εξέλιξη διδασκόντων. Οι όροι αυτοί καθορίζονται νομοθετικά και ενιαία για το σύνολο των ΑΕΙ της χώρας.

Γ. ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΩΝ ΑΕΙ

1. Σύνοδος των Πρυτάνεων.

Ανώτατο αντιπροσωπευτικό και συντονιστικό όργανο των Πανεπιστημίων της Χώρας αποτελεί η Σύνοδος των Πρυτάνεων. Οι αποφάσεις της Συνόδου συνιστούν κατευθυντήριες γραμμές κατά τη λήψη αποφάσεων για την πραγμάτωση των σκοπών των ΑΕΙ. Η Σύνοδος των Πρυτάνεων αποτελεί θεσμικό σύμβουλο της Πολιτείας για θέματα ανώτατης πανεπιστημιακής παιδείας. Το συντονιστικό έργο της Συνόδου συνίσταται κυρίως στα εξής:

• Μελέτη και επεξεργασία θεμάτων σχετικών με τη Νομοθεσία για τα πανεπιστήμια
• Μέριμνα για ζητήματα που αφορούν την οργάνωση και λειτουργία της εκπαίδευσης
• Παρέμβαση σε ζητήματα εκπαιδευτικής πολιτικής
• Συνεργασία και συντονισμός με επιστημονικούς συλλόγους και φορείς της χώρας, της αλλοδαπής και ιδίως της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Μέλη της Συνόδου είναι οι Πρυτάνεις και οι Αντιπρυτάνεις των πανεπιστημίων της χώρας, που συμμετέχουν σε αυτή αυτοδικαίως με την αναγόρευσή τους στο αξίωμά τους. Η Σύνοδος διευθύνεται από τριμελές συντονιστικό προεδρείο το οποίο αποτελείται από Πρυτάνεις και εκλέγεται εκ περιτροπής για ένα χρόνο με φανερή ψηφοφορία. Τα καθήκοντα προέδρου του συντονιστικού προεδρείου ασκούνται επίσης εκ περιτροπής από τα μέλη του προεδρείου. Μ ειδική κάθε φορά απόφαση της Συνόδου μπορούν να καλούνται να λαμβάνουν μέρος στις συνεδριάσεις της χωρίς ψήφο οι Πρόεδροι των Συμβουλίων Ιδρύματος των πανεπιστημίων. Όσα θέματα δεν προβλέπονται ειδικά ρυθμίζονται με Κανονισμό που συντάσσεται από επιτροπή της Συνόδου, εκλεγόμενη από το σύνολο των μελών της.

2. Σύγκλητος

Ανώτατο όργανο έκφρασης γνώμης και διοίκησης του Πανεπιστημίου, με τεκμήριο αρμοδιότητας για τα ακαδημαϊκά, τα διοικητικά και τα οικονομικά θέματα είναι η Σύγκλητος. Στη Σύγκλητο μετέχουν ο Πρύτανης (ως προεδρεύων), οι Αντιπρυτάνεις, οι Κοσμήτορες, οι Πρόεδροι όλων των Τμημάτων και ένας προπτυχιακός φοιτητής από καθεμιά Σχολή. Όταν συζητούνται θέματα που αφορούν σε ειδικές κατηγορίες προσωπικού ή μεταπτυχιακών φοιτητών, καλούνται να συμμετέχουν εκπρόσωποί τους, με δικαίωμα λόγου.

3. Πρύτανης/Πρυτανικό Συμβούλιο

Ο Πρύτανης προεδρεύει της Συγκλήτου και του Πρυτανικού Συμβουλίου. Εκλέγεται με μυστική ψηφοφορία από το σύνολο των καθηγητών με θητεία τετραετή. Με τον ίδιο τρόπο εκλέγονται και δύο έως τέσσερις αντιπρυτάνεις. Ο αριθμός και τα ειδικότερα καθήκοντά τους ορίζονται από τον Εσωτερικό Κανονισμό. Ο Πρύτανης και το Πρυτανικό Συμβούλιο έχουν την ευθύνη της εφαρμογής των αποφάσεων της Συγκλήτου. Ο Εσωτερικός Κανονισμός μπορεί επίσης να ορίζει ειδικότερες αρμοδιότητες του Πρυτανικού Συμβουλίου, καθώς και να προβλέπει την ανάθεση οικονομικών δραστηριοτήτων σε εκλεγόμενο από τη Σύγκλητο οικονομικό διαχειριστή.

4. Συμβούλιο Ιδρύματος

Αποστολή του Συμβουλίου Ιδρύματος είναι η διασύνδεση με το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον, με έκφραση γνώμης για τη στρατηγική ανάπτυξης του Πανεπιστημίου και με δραστηριότητα προσέλκυσης χορηγιών. Τα μέλη του Συμβουλίου είναι 15. Τα 14 εκλέγονται από το σύνολο των διδασκόντων, με τετραετή θητεία, ενώ τα ίδια εκλέγουν ένα εξ αυτών ως Πρόεδρο του Συμβουλίου. Ως μέλη του Συμβουλίου Ιδρύματος εκλέγονται προσωπικότητες από τη χώρα μας ή από το εξωτερικό με ευρύτερα αναγνωρισμένο ακαδημαϊκό, καλλιτεχνικό ή επαγγελματικό έργο ή άσκηση ανάλογου λειτουργήματος.

5. Σχολές/Κοσμήτορας

Ο Εσωτερικός Κανονισμός των ΑΕΙ, εγκρινόμενος από το Υπουργείο Παιδείας, προβλέπει την κατάταξη των συναφών κατά το γνωστικό πεδίο Τμημάτων σε Σχολές, στις οποίες μετέχουν κατ’ ελάχιστον 3 Τμήματα. Ο Κοσμήτορας έχει τριετή θητεία και εκλέγεται απευθείας από το σύνολο των διδασκόντων της Σχολής. Ο Κοσμήτορας προΐσταται της Γενικής Συνέλευσης και της Κοσμητείας, στην οποία μετέχουν επίσης οι Πρόεδροι των Τμημάτων, ένας προπτυχιακός και ένας μεταπτυχιακός φοιτητής, εκλεγόμενοι κατά τα προβλεπόμενα στον Εσωτερικό Κανονισμό. Έχει την ευθύνη των κοινών θεμάτων των Τμημάτων. Παύση του Κοσμήτορα σε περίπτωση σοβαρού διοικητικού ή ποινικού αδικήματος μπορεί να αποφασίζεται από τη Σύγκλητο.

6. Τμήματα/Πρόεδρος/Τομείς

Τα Τμήματα είναι οι βασικές ακαδημαϊκές και διοικητικές μονάδες των πανεπιστημίων. Στη Γενική τους Συνέλευση μετέχει το σύνολο των διδασκόντων, ορισμένο ποσοστό φοιτητών που ορίζεται από τον Εσωτερικό Κανονισμό, καθώς και ανά ένας εκπρόσωπος των λοιπών κατηγοριών προσωπικού. Εάν οι διδάσκοντες είναι περισσότεροι των πενήντα, γίνεται κλήρωση. Ο Πρόεδρος εκλέγεται από τους καθηγητές και τους λέκτορες του Τμήματος. Η θητεία όλων είναι διετής. Η Γ.Σ. έχει την αρμοδιότητα θέσπισης και εφαρμογής του προγράμματος σπουδών και γενικό τεκμήριο αρμοδιότητας για τα θέματα του Τμήματος

Ο Εσωτερικός Κανονισμός των Τμημάτων μπορεί να διακρίνει Τομείς κατά ειδικότερες γνωστικές περιοχές, ως ενιαίο φορέα διδασκόντων. Τα μέλη του Τομέα εκλέγουν το Διευθυντή, που μετέχει στο Δ.Σ. του Τμήματος. Στο τελευταίο αυτό όργανο μετέχουν επίσης ένας προπτυχιακός και ένας μεταπτυχιακός φοιτητής εκλεγόμενοι κατά τα προβλεπόμενα στον Εσωτερικό Κανονισμό.

7. Μεταπτυχιακές Σπουδές

Οι μεταπτυχιακές σπουδές αντιστοιχούν στις προπτυχιακές, προβλέπονται από τους Εσωτερικούς Κανονισμούς και αναπτύσσονται στο πλαίσιό τους. Ωστόσο ο Εσωτερικός Κανονισμός των Πανεπιστημίων μπορεί να προβλέπει επιπροσθέτως την ίδρυση διασχολικών μεταπτυχιακών, με αντικείμενα που προϋποθέτουν διεπιστημονική καλλιέργεια, όπως προστασία του περιβάλλοντος, κοινωνική συγκρότηση, ηθικοπολιτικές διαστάσεις των αλματωδών εξελίξεων της τεχνολογίας κλπ.

Δ. ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ

1. Διδάσκοντες

Οι διδάσκοντες των τεσσάρων βαθμίδων εκλέγονται από δεκαπενταμελή εκλεκτορικά σώματα, τα οποία συγκροτούνται από τις Γενικές Συνελεύσεις των Τμημάτων. Τα βασικά κριτήρια ανά βαθμίδα και η διαδικασία κρίσης ορίζονται στο νόμο, ενώ ειδικότερες διαδικασίες μπορούν να ορίζονται από τον Εσωτερικό Κανονισμό. Πέντε από τα δεκαπέντε μέλη πρέπει να προέρχονται από άλλα πανεπιστήμια της χώρας ή και του εξωτερικού. Στην τελευταία περίπτωση η αναγκαία υποδομή (χρηματοδότηση ταξιδιού, τηλεδιάσκεψη) θα πρέπει να είναι εκ των προτέρων διασφαλισμένη, αλλιώς το εκλεκτορικό σώμα θα αποτελείται μόνον από εσωτερικά μέλη. Οι εκλέκτορες ορίζουν μεταξύ των μελών τους τρεις εισηγητές οι οποίοι υποβάλλουν εισήγηση εντός 30 ημερών αλλιώς εάν ο υποψήφιος είναι ένας εντός 60 ημερών. Οι συνεδριάσεις του εκλεκτορικού σώματος, διεξάγονται ενώπιον των μελών της Γ.Σ. του Τμήματος.

2. Διδακτορικοί τίτλοι

Η διαδικασία εκπόνησης διδακτορικής διατριβής και δημόσιας υποστήριξης ορίζεται κατά τα βασικά της στοιχεία στο νόμο και κατά τα ειδικότερα στον Εσωτερικό Κανονισμό. Τα μέλη της εξεταστικής επιτροπής μπορούν να είναι πέντε έως επτά. Ένα από αυτά είναι ο επιβλέψας τη διατριβή, ενώ ένα έως τρία μέλη πρέπει να προέρχονται από άλλο πανεπιστήμιο.

3. Βοηθητικό ακαδημαϊκό προσωπικό

Το βοηθητικό ακαδημαϊκό προσωπικό, που μπορεί να διακρίνεται σε ειδικότερες κατηγορίες, επικουρεί τη διδασκαλία και την έρευνα. Προσλαμβάνεται με ανοικτή διαγωνιστική διαδικασία και εκτίμηση βιογραφικού (προτιμώνται οι κάτοχοι διδακτορικού) και βάσει κριτηρίων που ορίζονται από τους Εσωτερικούς Κανονισμούς, με θητεία τριετή, η οποία μπορεί να ανανεώνεται μόνο μία φορά.

4. Διοικητικό προσωπικό

Τα Πανεπιστήμια διαθέτουν διοικητικό και τεχνικό προσωπικό που προσλαμβάνεται άμεσα από αυτά με συμβάσεις αορίστου ή ορισμένου χρόνου. Η σύναψη συμβάσεων έργου μεταξύ αφενός Πανεπιστημίου, Επιτροπής Ερευνών ή Εταιρίας Αξιοποίησης Πανεπιστημιακής Περιουσίας και αφετέρου προσώπων είναι δυνατή μόνο για την εκπόνηση πρόσκαιρων προγραμμάτων εκπαίδευσης ή έρευνας.

5. Αξιολόγηση διδακτικού προσωπικού

Το διδακτικό προσωπικό των πανεπιστημίων αξιολογείται με κριτήρια και όργανα που προβλέπονται ειδικότερα από το νόμο και από τους Εσωτερικούς Κανονισμούς, εφόσον παραμένει στην ίδια βαθμίδα για χρονικό διάστημα μείζον της πενταετίας. Τα πορίσματα της αξιολόγησης λαμβάνονται υπόψη κατά τις εξελίξεις και τις υπηρεσιακές μεταβολές.

Ε. ΘΕΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

Τα Τμήματα καθορίζουν και εφαρμόζουν το πρόγραμμα σπουδών και απονέμουν το αντίστοιχο πτυχίο. Το πρόγραμμα προσδιορίζει για κάθε μάθημα και εξάμηνο τον αντίστοιχο αριθμό ακαδημαϊκών μονάδων, σταθμίζοντας αντίστοιχα διεθνή συστήματα, για χάρη της συμβατότητας και της διεθνούς κινητικότητας των εκπαιδευόμενων.

Τα Τμήματα μπορούν επίσης να ιδρύουν ταχύρρυθμα προγράμματα διά βίου εκπαίδευσης, που χορηγούν αντίστοιχο δίπλωμα. Η θέσπιση αυτών των προγραμμάτων εγκρίνεται από τη Σύγκλητο. Η συνεργασία με άλλα Πανεπιστήμια του εσωτερικού ή του εξωτερικού υπόκειται στους γενικούς όρους και τις συναφείς εγγυήσεις που προβλέπονται από το ελληνικό δίκαιο και τα διεθνή θεσμικά πλαίσια.

ΣΤ. ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ/ΣΥΓΓΡΑΜΜΑΤΑ

1. Συγγράμματα

Στους φοιτητές που δεν έχουν υπερβεί τον οριζόμενο ως ανώτατο χρόνο σπουδών (2ν) χορηγούνται ανά μάθημα ένα σύγγραμμα και, όπου είναι αναγκαίο, ένα βοήθημα. Το σύγγραμμα και το βοήθημα επιλέγονται από καταλόγους τους οποίους καταρτίζει η Γενική Συνέλευση Τμήματος. Η χορήγηση βοηθήματος μπορεί να παραλείπεται, μόνον εάν υφίσταται επαρκές και κατάλληλο ηλεκτρονικό υλικό, δωρεάν προσβάσιμο στο σύνολο των διδασκομένων. Η σύνταξη αυτού του υλικού γίνεται από τους διδάσκοντες, ενώ η καταχώριση σε δίκτυο από το Πανεπιστήμιο.

2. Φοιτητική μέριμνα

Στους φοιτητές (προπτυχιακούς, μεταπτυχιακούς και υποψήφιους διδάκτορες) παρέχεται στέγαση και σίτιση από Εστίες και Λέσχες, που λειτουργούν ως ενιαίο νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου σε καθένα πανεπιστήμιο υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας, Δια βίου μάθησης και Θρησκευμάτων. Με κοινή απόφαση των Υπουργείων Οικονομικών και Παιδείας καθορίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις και η διαδικασία στέγασης και σίτισης των δικαιούχων, με δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού του Κράτους. Στα Διοικητικά Συμβούλια των παραπάνω νομικών προσώπων μετέχουν οπωσδήποτε μέλη της Συγκλήτου των αντίστοιχων Πανεπιστημίων, καθώς και εκπρόσωποι των φοιτητών.
Ιατρική περίθαλψη παρέχεται από τον παραπάνω φορέα.

3. Συνήγορος του φοιτητή – Παρατηρητήριο

Ο Συνήγορος του φοιτητή είναι συλλογικό όργανο που προσφέρει υπηρεσία υπεράσπισης των δικαιωμάτων φοιτητών, αναπτύσσοντας παράλληλα ανάλογες δραστηριότητες εποπτείας και καταγραφής. Η σύνθεσή του και ο Πρόεδρος (μέλος ΔΕΠ) προβλέπονται από τον Εσωτερικό Κανονισμό του Ιδρύματος. Τα λοιπά μέλη του Συνηγόρου μπορούν να είναι διδάκτορες ή υποψήφιοι διδάκτορες με συναφείς ειδικότητες.

Ζ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Οι εταιρίες αξιοποίησης της περιουσίας του Πανεπιστημίου είναι νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, στα οποία ανατίθεται η διαχείριση των ακινήτων, συμπεριλαμβανομένων των κληροδοτημάτων, και των κινητών περιουσιακών στοιχείων των Ιδρυμάτων καθώς και των προσόδων τους, για την εκπλήρωση της ακαδημαϊκής αποστολής τους. Το Δ.Σ. των εταιριών αυτών ορίζεται από τη Σύγκλητο.

Η. ΑΔΙΠ

Ειδικός φορέας (ΑΔΙΠ) παρέχει συμβουλευτικό έργο στο Υπουργείο Παιδείας για την άσκηση της εκπαιδευτικής του πολιτικής. Επίσης έχει ειδικά καθοριζόμενες αρμοδιότητες σε εθνική κλίμακα, που ασκούνται με ακαδημαϊκά κριτήρια. Στις αρμοδιότητες αυτές ανήκει και ο καθορισμός διδακτικών μονάδων που διευκολύνουν την ανάπτυξη συνεργασιών με πανεπιστήμια του εξωτερικού.
Τα μέλη της ΑΔΙΠ είναι καθηγητές που ορίζονται από τον Υπουργό μετά από προτάσεις των Πανεπιστημίων. Για την επιλογή τους, μέσα από διπλάσιο αριθμό προτεινομένων, λαμβάνεται υπόψη, πέρα από το επιστημονικό τους βιογραφικό, η ειδική τους ενασχόληση με ζητήματα διοίκησης ή αξιολόγησης της παρεχόμενης εκπαίδευσης και της έρευνας.

Ερωτήματα για ευρύτερο διάλογο

1.Είναι αναγκαία η πρόβλεψη των Τομέων; Αφενός επιτρέπουν το σχηματισμό γνώμης σε ειδικά γνωστικά πεδία, αφετέρου όμως μερικές φορές παγιώνουν συσχετισμούς και ομαδοποιήσεις.
2.Είναι αναγκαία η τελική επιλογή των μελών ΑΔΙΠ από τον Υπουργό, έστω και μέσα από κατάλογο;
3.Είναι αναγκαία η θεσμοποίηση της Συνόδου Πρυτάνεων; Με ποιες αρμοδιότητες;