→Η απίστευτη ιστορία των δύο μεγάλων κλαμπ της Ισπανίας που ξεκίνησαν τις μονομαχίες τους το 1902
Της Β. Παπαντωνοπούλου
Μάιος 1902. Ενώπιον 2.000 θεατών στον Ιππόδρομο της Μαδρίτης, αναμετρήθηκαν η ηλικίας 2 μηνών Ρεάλ Μαδρίτης με τη δυόμισι χρόνων Μπαρτσελόνα. Νικητές οι Καταλανοί. Ηταν ο προπομπός της σημαντικότερης συλλογικής κόντρας στον κόσμο, που αύριο θα παρακολουθήσουν περίπου μισό δισεκατομμύριο άνθρωποι…
Εχουν περάσει 112 χρόνια από τότε. Από την ημέρα που συναντήθηκαν για πρώτη φορά σε ένα ποδοσφαιρικό γήπεδο η Ρεάλ Μαδρίτης με την Μπαρτσελόνα. Η αντιπαλότητά τους μεγάλωσε χρόνο με τον χρόνο, εντάθηκε λόγω του ανταγωνισμού τους για τα πρωτεία εντός και εκτός συνόρων, φούντωσε από εξωαθλητικούς κοινωνικοπολιτικούς παράγοντες και παραμένει ό,τι συναρπαστικό περιμένουν οι ποδοσφαιρόφιλοι κάθε σεζόν.
Ομως, εκείνο το κυριακάτικο απόγευμα της 13ης Μαΐου 1902, τίποτε δεν προδίκαζε τις διαστάσεις που θα έπαιρνε στο μέλλον η κόντρα αυτή… Στον –εξαφανισμένο πλέον- Ιππόδρομο της Μαδρίτης στη λεωφόρο Καστεγιάνα -στην ίδια λεωφόρο που πλέον υψώνεται το επιβλητικό «Σαντιάγο Μπερναμπέου»- βρέθηκαν για πρώτη φορά αντίπαλοι ο Ποδοσφαιρικός Σύλλογος Μαδρίτης (ο τίτλος Ρεάλ, ήτοι «βασιλικός σύλλογος», του απενεμήθη το 1920), που είχε συσταθεί μόλις δύο μήνες νωρίτερα, και η Μπαρτσελόνα… ηλικίας δυόμισι χρόνων!
Νικήτρια, η Μπαρτσελόνα των έξι ξένων στη σύνθεσή της, με τελικό σκορ 3-1.
Η αναμέτρηση επίσημα αποτελούσε τον ημιτελικό του Κυπέλλου της Ενθρόνισης, προάγγελου του ισπανικού Κυπέλλου. Ηταν μάλιστα η πρώτη ποδοσφαιρική διοργάνωση σε εθνικό επίπεδο που έγινε ποτέ στην Ισπανία και αποτέλεσε έμπνευση των αδελφών Παδρός, ιδρυτών της Ρεάλ Μαδρίτης, προκειμένου να αναπτυχθεί το άθλημα στη χώρα. Εγινε τότε στην ισπανική πρωτεύουσα με τη συμμετοχή πέντε ομάδων: Μαδρίτη, Μπαρτσελόνα, Νιου Φούτμπολ Κλαμπ, Βιθκάγια και Εσπανιόλ. Μ’ αυτό το τουρνουά γιορτάστηκε η άνοδος του Αλφόνσο ΙΓ’ στον θρόνο της Ισπανίας τρεις μέρες πριν από τη συμπλήρωση των 16 χρόνων του.
Μετά την ήττα από την Μπαρτσελόνα, η ομάδα της Μαδρίτης περιορίστηκε στον μικρό τελικό, όπου επικράτησε της Εσπανιόλ με 3-2. Η τρίτη θέση στη διοργάνωση έδινε και αυτή ένα τρόπαιο: το Copa de la Gran Peña, το οποίο και εγκαινίασε την τροπαιοθήκη των «μερένγκες», ίσως την πιο ζηλευτή πλέον σε όλο τον κόσμο.
………………………………………………………..
Η εποχή
Το 3-1 της Μπαρτσελόνα επί της Μαδρίτης, όπως έγραψαν οι τότε εφημερίδες, «οφειλόταν στην καλύτερη φυσική της κατάσταση και την πείρα της στο παιχνίδι, το οποίο χαρακτηρίστηκε από την καλή άμυνα των Μαδριλένων, μέχρις ότου υποτάχθηκαν στην ανωτερότητα της Μπαρτσελόνα». Οταν βέβαια μιλάμε για τα ρεπορτάζ της εποχής, μη φανταστείτε ότι οι εφημερίδες αφιέρωναν πολύ χώρο. Μερικές παράγραφοι από αθλητικούς συντάκτες της εποχής που δεν ήξεραν καλά καλά τους κανόνες του νέου αυτού αθλήματος και το χαρακτήριζαν απλά «ξενόφερτο».
Σε άρθρο της εφημερίδας El Liberal, από συντάκτη που παραδέχθηκε ότι δεν είχε πάει στον συγκεκριμένο αγώνα, είχε γραφτεί το εξής: «Οπως μου εξήγησε συνάδελφος που βρέθηκε εκεί, η δράση στο ποδόσφαιρο στρέφεται γύρω από μία μπάλα και η τέχνη έγκειται στο να δούμε ποιος θα κάνει περισσότερες κινήσεις δεξιότητας με την μπάλα στα πόδια. Για να καταλάβετε, φανταστείτε ότι η μπάλα είναι η κρίση και παίκτες οι πολιτικοί που προσπαθούν να τη χειριστούν…».
Πάντως, ο κόσμος ενδιαφέρθηκε και η προσέλευση ξεπέρασε την αντίστοιχη στις ιπποδρομίες. Συγκεκριμένα μαζεύτηκαν 2.000 ψυχές στον Ιππόδρομο για να παρακολουθήσουν το παιχνίδι με «τρεις σειρές καθισμάτων γύρω γύρω από τον αγωνιστικό χώρο και πίσω τους να βρίσκονται άμαξες στις οποίες κάθονταν αρκετές κυρίες που έβλεπαν τα τεκταινόμενα από απόσταση».
Με τους συγκεντρωμένους θεατές να ξεπερνούν τις προβλέψεις των διοργανωτών, νοικιάστηκαν καθίσματα και από το διπλανό εντευκτήριο του El Rastro…
Οι πρωταγωνιστές της αναμέτρησης ήταν παίκτες ερασιτέχνες, γεμάτοι ενθουσιασμό και σχετικά εύποροι, σε μια εποχή που η κοινωνία άλλαζε πρόσωπο μετά τη Βιομηχανική Επανάσταση.
Μάλιστα εκείνο τον καιρό, οι εφημερίδες που απευθύνονταν στους εργάτες και τα χαμηλά οικονομικά στρώματα μιλούσαν για το ποδόσφαιρο όπως μιλάμε τώρα για το γκολφ και την ιππασία, θεωρώντας ότι απευθύνεται μόνο στους εύπορους. Ποιος να το ’λεγε τότε ότι το συγκεκριμένο άθλημα θα γινόταν το πιο δημοφιλές απ’ άκρη σ’ άκρη του πλανήτη, το «όπιο του λαού»…
Στο γήπεδο του Ιπποδρόμου ήταν παρών και ο μονάρχης, όπως και τα μέλη της κυβέρνησης σε μια εποχή δύσκολη για την Ισπανία. Η χώρα ακόμα προσπαθούσε να κλείσει τις πληγές της από το 1898, όταν στο τέλος του ισπανο-αμερικανικού πολέμου αναγκάστηκε να υπογράψει τη Συνθήκη των Παρισίων συναινώντας στην ανεξαρτητοποίηση της Κούβας. Εκείνο τον καιρό, που συνέπεσε με την άνοδο του Αλφόνσο ΙΓ’ στον θρόνο, εμφανίστηκαν νέες πολιτικές δυνάμεις στην Ιβηρική Χερσόνησο, εντάθηκε ο αναρχισμός, που απέκτησε φωνή μέσα στην εργατική τάξη, και γεννήθηκαν τα εθνικιστικά κινήματα της χώρας των Βάσκων και της Καταλονίας. Τρεις μήνες πριν από τον συγκεκριμένο αγώνα ποδοσφαίρου μάλιστα, είχε οργανωθεί στην Καταλονία η πρώτη μεγάλη γενική απεργία στην ιστορία της Ισπανίας. Μια απεργία που βάφτηκε στο αίμα, καθώς στις σοβαρές συγκρούσεις μεταξύ της Εθνοφρουράς και των εργατών, 12 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, περισσότεροι από χίλιοι τραυματίστηκαν και περίπου 300 συνδικαλιστές οδηγήθηκαν πίσω από τα σίδερα…
……………………………………………………………………………
To φύλλο αγώνα
13 Μαΐου 1902
Μαδρίτη – Μπαρτσελόνα
1-3
Ρεάλ Μαδρίτης: Σεβίγια, Ρεβουέλτο, Μάριο Χιράλτ, Γκόνγκορα, Σποτόρνο, Παλάθιος, Τζόνσον, Χοσέ Χιράλτ, Νέιρα, Αρμάνδο Χιράλτ, Θελάδα.
Μπαρτσελόνα: Ρέιγκ, Γουίτι, Γιομπέτ, Τεράδας, Μέγερ, Βαλντές, Πάρσονς, Στάινμπεργκ, Γκαμπέρ, Μόρις, Αλμπένιθ.
Γκολ: Τζόνσον – Στάινμπεργκ (2), Γκαμπέρ πέν.
Διαιτητής: Λουίς Αράνα
Γήπεδο: Ιππόδρομος Μαδρίτης, 2.000 θεατές.
…………………………………………………………………………..
Οι πρωταγωνιστές του πρώτου αγώνα
Από τους παίκτες της νεοσύστατης μαδριλένικης ομάδας, που προπονούνταν μόλις μερικές εβδομάδες μαζί, ξεχώριζε η παρουσία του Αρθουρ Τζόνσον. Βρετανός, γεννημένος το 1879, πέρασε στην ιστορία του συλλόγου ως ο πρώτος προπονητής του, και αυτός που σημείωσε το πρώτο γκολ των «μερένγκες». Με εξαιρετικές αθλητικές ικανότητες, είναι επίσης ο πρώτος παίκτης των «μερένγκες» που πέτυχε γκολ κατά της Μπαρτσελόνα εκείνο το μαγιάτικο απόγευμα του 1902, αλλά και ο προπονητής που κάθισε περισσότερο καιρό στον πάγκο της ομάδας μετά τον ρέκορντμαν Μιγέλ Μουνιόθ.
Μεταξύ των αστέρων της Ρεάλ Μ. ήταν και ο Φεντερίκο Ρεβουέλτο, αμυντικός από τη Γουατεμάλα, που γεννήθηκε το 1883, έπαιξε έως το 1912, ενώ το 1916 ήταν για λίγο καιρό μεταβατικός πρόεδρος του συλλόγου. Θεωρείται από τους καλύτερους παίκτες των εμβρυακών χρόνων της «βασίλισσας». Αν έχετε κάνει το tour στο «Σαντιάγο Μπερναμπέου», ίσως διακρίνατε τη φιγούρα του στη γωνιά των παικτών και των προέδρων της ομάδας.
Ο Αλβαρο Σποτόρνο ήταν ανακάλυψη ενός συμφοιτητή του (του οποίου το όνομα δεν έχει διασωθεί), που τον πήγε στη Ρεάλ Μ. για να βοηθήσει την ομάδα λόγω της εξαιρετικής σωματοδομής και της ταχύτητάς του.
Στη σύνθεση εκείνου του πρώτου clάsico ξεχωρίζουν οι τρεις αδελφοί Χιράλτ, γεννημένοι στο Μπούργος. Μερικούς μήνες αργότερα έφυγαν από τον μαδριλένικο σύλλογο, μαζί με τον Νέιρα, επειδή διαφώνησαν με τον τρόπο διακυβέρνησης του προέδρου Χουάν Παδρός. Οι τέσσερίς τους ίδρυσαν την Εσπανιόλ της Μαδρίτης, ομάδα που δεν μακροημέρευσε.
Στον πρώτο αγώνα με την Μπαρτσελόνα δεν είχε αγωνιστεί, μολονότι ήταν μέλος του ρόστερ, ο Χουάν Παδρός, ο ιδρυτής του συλλόγου. Ο Παδρός γεννήθηκε στη Βαρκελώνη, από πατέρα έμπορο υφασμάτων, πολύ επιτυχημένο στην Καταλονία στα τέλη του 19ου αιώνα. Η οικογένεια είχε και ένα κατάστημα στη Μαδρίτη, το οποίο ανέλαβαν ο Χουάν και ο αδελφός του, Κάρλος.
Στην ομάδα της Μπαρτσελόνα ξεχώριζε ο Γερμανός Ούντο Στάινμπεργκ, μηχανικός σε βιομηχανίες, που είχε εγκατασταθεί στη Βαρκελώνη από το 1899 και επέβλεπε την κατασκευή του πρώτου σιδηρόδρομου στα προάστια της πόλης. Αθλητής ολκής, ο Στάινμπεργκ δεν είπε «όχι» στο κάλεσμα του Γκαμπέρ και εντάχθηκε στην ομάδα από το 1901 έως το 1910. Είναι ο πρώτος παίκτης που σημείωσε γκολ κατά της Ρεάλ Μαδρίτης, ενώ το 1906 ήταν μέλος της ομάδας των δημοσιογράφων που ίδρυσαν την ιστορική αθλητική εφημερίδα «El Mundo Deportivo».
Ο Αρθουρ Γουίτι, βιομήχανος, γεννημένος στη Βαρκελώνη και επίλεκτο μέλος της αγγλικής παροικίας στην καταλανική πόλη, αγωνίστηκε για έξι χρόνια στην Μπαρτσελόνα. Το 1903 αναρριχήθηκε στην προεδρία του συλλόγου όπου παρέμεινε για δύο χρόνια.
Μέλος της ομάδας των «μπλαουγράνα» που αγωνίστηκε στο πρώτο clάsico ήταν και ο Αλφόνσο Αλμπένιθ. Γιος του διάσημου Ισπανού συνθέτη Ισαάκ Αλμπένιθ, ο Αλφόνσο ήταν μόλις 16 ετών σε εκείνο τον αγώνα. Λίγους μήνες αργότερα πέρασε στην Ιστορία ως ο πρώτος παίκτης που έφυγε από την Μπαρτσελόνα για να παίξει στη Ρεάλ Μαδρίτης. Βέβαια τότε η περίπτωσή του δεν αντιμετωπίστηκε σαν τις αντίστοιχες σύγχρονες, όπως του Λουίς Φίγκο ή του Λουίς Ενρίκε… Η μετακίνησή του υπαγορεύτηκε από τις σπουδές του, καθώς σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης, και αποτυπώθηκε στις εφημερίδες της εποχής ως εξής: «Πληροφορηθήκαμε ότι ενετάχθη στον ποδοσφαιρικό σύλλογο της Μαδρίτης ο πολύ καλός και ενθουσιώδης παίκτης κύριος Αλμπένιθ, που ανήκε στην Μπαρτσελόνα. Επίσης ενετάχθησαν και άλλοι καλοί παίκτες των οποίων τα ονόματα μετά λύπης μας δεν καταγράψαμε, αλλά θα αναφερθούμε σε αυτούς κατά την ενημέρωση για τους αγώνες στους οποίους θα πάρουν μέρος»…
Με τα χρόνια, ο Αλμπένιθ έγινε πρόεδρος της επιτροπής διαιτησίας, ενώ αργότερα μπήκε στο διπλωματικό σώμα και έγινε ο πρεσβευτής της Ισπανίας στην Κοινωνία των Εθνών – προπομπό του ΟΗΕ.
Να αναφέρουμε επίσης ότι η εγγονή του, Σεσίλια Μαρία Θιγανέρ-Αλμπένιθ, ήταν η δεύτερη σύζυγος του πρώην προέδρου της Γαλλίας, Νικολά Σαρκοζί – στην προ Κάρλα Μπρούνι εποχή δηλαδή…
Το σημαντικότερο πρόσωπο της ομάδας της Μπαρτσελόνα στην αρχή του 20ού αιώνα ήταν ασφαλώς ο Χανς Γκάμπερ, ιδρυτής του συλλόγου και μέγας ευεργέτης του, αν αναλογιστούμε όλες τις φορές που προσέτρεξε για να καλύψει τις ανάγκες των «μπλαουγράνα». Γεννημένος στη Βασιλεία της Ελβετίας, κατέφτασε στη Βαρκελώνη το 1899 και μερικούς μήνες αργότερα με φίλους του ίδρυσε την Μπαρτσελόνα, στην οποία αγωνίστηκε έως το 1903. Η επιλογή των χρωμάτων της φανέλας ήταν δική του: το μπλε και το κόκκινο που έχει και η Βασιλεία, η ομάδα της πατρίδας του. Πρόεδρος των «μπλαουγράνα» σε αρκετές περιπτώσεις, το 1922 έκανε μια τεράστια δωρεά στον σύλλογο για να χτίσει το πρώτο του γήπεδο, το Λες Κορτς. Εξορίστηκε στη διάρκεια της δικτατορίας του Πρίμο δε Ριβέρα το 1925 και επέστρεψε δύο χρόνια αργότερα στην Ισπανία. Εχασε την περιουσία του στο οικονομικό κραχ του 1929 και αυτοκτόνησε το 1930, ενώ πλέον το όνομά του έχει «εκ-καταλανιστεί» σε Τζουάν Γκαμπέρ.
