Ο διεθνής οίκος άφησε στο «Β-/Β» την αξιολόγησή του για το αξιόχρεο της Ελλάδας
Του Μπάμπη Μιχάλη
Ηχηρο χαστούκι προς την ελληνική κυβέρνηση και τους οπαδούς τού «success story» και της πρόωρης εξόδου στις αγορές έριξε χθες η Standard & Poor’s. Ο διεθνής οίκος διέψευσε τις προσδοκίες για άμεση αναβάθμιση του αξιόχρεου της χώρας -κατά μία ή δύο βαθμίδες- αφήνοντας αμετάβλητη την αξιολόγησή του στο «B-/B». Παράλληλα διέψευσε και τις προσδοκίες για θετικό outlook, αφήνοντάς το σταθερό. Κάτι που δείχνει ότι στην παρούσα φάση η S&P δεν βλέπει κάποια σημαντική βελτίωση που να δικαιολογεί την αναβάθμιση της δανειοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας στους επόμενους μήνες.
Ο οίκος προέβλεψε ακόμη ότι η ελληνική οικονομία θα παραμείνει και φέτος σε ύφεση (-0,3%) όπως και ότι τα κεφάλαια του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας θα χρησιμοποιηθούν εξ ολοκλήρου για τις ανάγκες των τραπεζών και όχι για την εξυπηρέτηση του προϋπολογισμού.
Οι θετικές ενδείξεις
Στην ανάλυσή της η Standard & Poor’s δεν τα βλέπει πάντως όλα μαύρα. Θεωρεί ότι η ελληνική οικονομία εξισορροπείται σταδιακά, όπως αυτό φαίνεται από τη βελτίωση των εξαγωγών υπηρεσιών και τη δημοσιονομική εξυγίανση. Δείχνει, όπως λέει, μια κάπως βελτιωμένη ανταγωνιστικότητα και ενισχυμένη θεσμική ικανότητα. Επαινεί «τις σημαντικές μεταρρυθμίσεις της κυβέρνησης στην αγορά εργασίας και στην είσπραξη των δημοσιονομικών εσόδων, τις αλλαγές που σχεδιάζει για το εμπόριο». Προβλέπει ακόμη σταδιακή βελτίωση της οικονομικής ανάπτυξης στην περίοδο 2014-2017 χάρη στις προσδοκώμενες υψηλότερες εξαγωγές και επενδύσεις.
Ωστόσο, ο οίκος προβλέπει και υποτονική κατανάλωση από τα ελληνικά νοικοκυριά λόγω της υψηλής ανεργίας και της μεγάλης μείωσης των μισθών. Χαρακτηρίζει σημαντική τη δημοσιονομική προσαρμογή, τη μείωση του ελλείμματος στο 2,9% πέρσι από περίπου 16% του ΑΕΠ το 2009. Συμφωνεί ότι σημειώθηκε πρωτογενές πλεόνασμα το 2013, το οποίο, όπως εκτιμά, θα αυξηθεί μέχρι το 2017 στο 2% του ΑΕΠ, υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρξει οικονομική ανάπτυξη. Θεωρεί όμως ότι τελικά ο στόχος της τρόικας για πρωτογενές πλεόνασμα 4,5% του ΑΕΠ το 2016 δεν θα επιτευχθεί τελικά.
Από την άλλη πλευρά όμως διαμηνύει ότι το χρέος της γενικής κυβέρνησης και το εξωτερικό χρέος της χώρας παραμένουν υπερβολικά. Εκτιμά τις μεικτές ανάγκες δανεισμού της κυβέρνησης για φέτος (συμπεριλαμβανομένου του βραχυπρόθεσμου χρέους που λήγει) σε περίπου 45 δισ. ευρώ. Σε αυτό το ποσό συνυπολογίζει χρεολύσια 25 δισ. ευρώ μακροπρόθεσμου χρέους της γενικής κυβέρνησης, 15 δισ. ευρώ βραχυπρόθεσμου χρέους και 4,3 δισ. ευρώ δημοσιονομικού ελλείμματος.
Θεωρεί ότι για να καλυφθούν αυτές οι ανάγκες θα βοηθούσε μια επίσημη χρηματοδότηση ύψους 22 δισ. ευρώ από την τρόικα, όπως και η πλήρης μετακύλιση των εντόκων γραμματίων που διακρατούν κυρίως τα εγχώρια συνταξιοδοτικά ταμεία, ενώ εκτιμά ότι η κυβέρνηση θα αντλήσει τα υπόλοιπα από ιδιωτικοποιήσεις, ομόλογα που θα αποπληρωθούν προς την κυβέρνηση (pillar bonds, ETEAN), διεθνή έκδοση ομολόγων, άντληση κεφαλαίων –αν χρειαστεί– από τις καταθέσεις του Δημοσίου στην κεντρική τράπεζα, αύξηση των εκδόσεων εντόκων γραμματίων.
Επίσης η S&P δεν αναμένει ότι η ελληνική κυβέρνηση θα χρησιμοποιήσει τα 11,5 δισ. ευρώ του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας για να στηρίξει τον προϋπολογισμό της, καθώς -όπως βλέπει- τα περισσότερα από αυτά τα κεφάλαια, εάν όχι όλα, θα κατευθυνθούν για την κάλυψη των κεφαλαιακών αναγκών των ελληνικών τραπεζών. Πάντως ο οίκος θεωρεί ότι το προφίλ χρέους της κυβέρνησης έχει ενισχυθεί σημαντικά, καθώς η μέση διάρκεια ωρίμανσής του έχει επιμηκυνθεί στα 16 έτη ενώ οι τόκοι έχουν παραταθεί κατά 15 χρόνια. Αυτό, όπως λέει, οδήγησε σε σημαντική μείωση των πληρωμών για τόκους περίπου στο 10% των εσόδων το 2014-2017 από 17% που ήταν το 2011.
Το δημόσιο χρέος αυξήθηκε πέρσι στο 173% του ΑΕΠ από 103% το 2008 εξαιτίας της σημαντικής ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και της συνολικής συρρίκνωσης της οικονομίας κατά 23%. Εκτιμά ότι θα συνεχίσει να κινείται αυξητικά σε ονομαστικούς όρους, αλλά θα μειώνεται ως ποσοστό της οικονομίας στο 164% του ΑΕΠ το 2017.
Οι προοπτικές
Οσον αφορά τις προοπτικές, η S&P τονίζει ότι θα αναβάθμιζε το αξιόχρεο της Ελλάδας σε περίπτωση σημαντικότερης ανάκαμψης του ΑΕΠ από αυτήν που αναμένεται. Κάτι το οποίο θα μπορούσε να προκύψει αν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στις αγορές εργασίας και αγαθών απέδιδαν καρπούς ταχύτερα ή η αποκατάσταση του τραπεζικού συστήματος βελτίωνε τον δανεισμό.
Αντίθετα θα προχωρούσε σε υποβάθμιση εάν εκτιμούσε ότι υπάρχει ενδεχόμενο μιας νέας αναγκαστικής ανταλλαγής ομολόγων λόγω αποδυνάμωσης στην πολιτική κατάσταση ή αναβολών στην προγραμματισμένη στήριξη από τους επίσημους πιστωτές.
Υπενθυμίζεται ότι στις 4 Απριλίου ανακοινώνει την αξιολόγησή της για τη χώρα μας και η Moody’s η οποία αποτιμά το αξιόχρεο τρεις βαθμίδες χαμηλότερα, στο «C». Ο τρίτος μεγάλος οίκος Fitch, που αποτιμά με «Β-» την Ελλάδα, δίνει τις δικές του εκτιμήσεις στις 22 Μαΐου.
