Οι Ελληνες της Κριμαίας
Τα πρόσφατα γεγονότα της Ουκρανίας έριξαν τα φώτα της δημοσιότητας και στον Ελληνισμό της Κριμαίας, ο οποίος κάποτε, επί τσαρικής Ρωσίας, ήταν ακμαίος και σφριγηλός, για να συρρικνωθεί δραματικά από τις αναρίθμητες διώξεις των μπολσεβίκων.
Ετσι λοιπόν μεταφέρω περιστατικά από τον Ελληνισμό της Κριμαίας του 1890, τα οποία ανεύρον εις την αθηναϊκή εφημερίδα «Νέα εφημερίς», που βρίσκεται αρχειοθετημένη στη φιλόξενη Παπαχαραλάμπειο Βιβλιοθήκη της Ναυπάκτου.
«Νέα εφημερίς», 6.10.1890: «Οι Ελληνες της Ταυρίδος παρασκευάζονται να εορτάσωσι την εκατονταετηρίδα της αυτόθι μεταναστεύσεώς των. Από του 1779 χρονολογούνται αι πρώται εν Κριμαία ελληνικαί αποικίαι και η Μαριανούπολις είναι η πρώτη πόλις, ην οι έλληνες άποικοι ίδρυσαν».
«Νέα εφημερίς», 26.5.1890: «Η ρωσική κυβέρνησις επέτρεψεν εις την ελληνική κοινότητα Βερδιάνσκας την ίδρυσιν ελληνικού σχολείου, χάριν των εν τη πόλει εκείνη Ελλήνων. Το σχολείον τούτο αληθώς ήτο απαραίτητον, διότι η ελληνική κοινότης εν τη πόλει ταύτη και πολυάριθμος είναι και δύναται ευχερώς να διαθέσει επαρκή ποσά προς συντήρησιν αυτού, ώστε οι εν Βερδιάνσκα ελληνόπαιδες να δύνανται να εκμάθωσιν την μητρικήν αυτών γλώσσαν».
«Νέα εφημερίς», 21.4.1890: «Διεβιβάσθη τηλεγραφικώς εκ Ταϊγανίου, ότι υπό τους αρίστους και αισιωτέρους οιωνούς ετελέσθησαν αυτόθι οι αρραβώνες της ευπρεπούσης επί ευγενεία ήθους και ψυχικοίς πλεονεκτήμασι δεσποινίδος Πόλιας, θυγατρός του μακαρίτου μεγαλεμπόρου Ηλ. Ησαΐα και αδελφής των δεσποινών Μάνιας Αρ. Παπαγεωργακοπούλου εν Πειραιεί και Μαρίνης Χ. Τριάντη εν Πάτραις, μετά του διακεκριμένου αυτόθι μεγαλεμπόρου κ. Ηλ. Μουσούρη».
Για την αντιγραφή
Αντώνης Ν. Βενέτης
Μοναστηράκι Δωρίδος
…………………………………………………………………………………………..
Μας πήρε το… «ποτάμι»
Μια παρέα παλιών συμφοιτητών βρεθήκαμε στην Αθήνα και αμέσως πιάσαμε τη γνωστή μας συνήθεια, την πολιτική συζήτηση. Πρώτο θέμα βέβαια, και το πιο επίκαιρο, ήταν η ίδρυση του νέου κόμματος από τον κ. Σταύρο Θεοδωράκη. Κάποιος έριξε την ιδέα:
● Ξέρω πού συχνάζει, αν είμαστε τυχεροί μπορεί να τον συναντήσουμε. Πάμε να του πάρουμε μια «συνέντευξη»; Πράγματι τον πετύχαμε… Μας χαιρέτησε ευγενικά και πριν προλάβει να μας περιεργαστεί, του ήμασταν εντελώς άγνωστοι, αρχίσαμε τις ερωτήσεις.
● Ποιο και τι είναι το «ποτάμι» σας, κ. Θεοδωράκη; Είναι επιλογή της φύσης ή ανθρώπινο κατασκεύασμα, ένα Μεγάλο κανάλι δηλαδή. Το έσκαψαν εργάτες και αγρότες με φτυάρια και αξίνες όπως παλιά ή μεγαλοεργολάβοι με σύγχρονα τεχνικά μέσα;
● Είναι ο Ποδονίφτης, ο Λουδίας ή ο Δούναβης; Μήπως είναι το μεγαλύτερο ποτάμι τση Κέρκυρας ο νεροχύτης; Είναι αυτό που μας πήρε ή πρόκειται να μας πάρει; Είναι αυτό που δεν γυρίζει πίσω;
Χαμογέλασε αμήχανα ο κ. Θεοδωράκης και σήκωσε τους ώμους του.
● Μήπως είναι εκείνο το «μεγάλο ποτάμι φουσκωμένο η οργή του λαού…» ή εκείνο το «πώς τον λεν, πώς τον λεν τον ποταμό, Ιλισό…». Μήπως εκείνο το «λούζεται η αγάπη μου στον Γουαδαλκιβίρ…» ή εκείνο που στην άκρη του «ωρέ του Κίτσου η μάνα κάθονταν…».
● Είναι σιγανό ποταμάκι ή για να κάνεις ράφτινγκ, είναι ξεροπόταμο ή έχει τους καταρράκτες του Νιαγάρα; Εχει γάργαρα νερά ή μολυσμένα; Μήπως είναι ο ιερός ποταμός Γάγγης ή ο Κίτρινος ποταμός, μήπως ο Κβάι με την ανατιναγμένη του γέφυρα;
● Μήπως είναι ο ανατολικός ποταμός (Bildeberg) ή ο Μαίανδρος;
- Δεν φαντάζομαι να υπονοείτε ότι έχω σχέση με…
● Οχι, όχι, τον διακόψαμε, σε καμιά περίπτωση, γνωρίζουμε τον βίο και την πολιτεία σας. Δεν εννοούμε τον Μαίανδρο με το ό,τι εκφράζεται σήμερα μέσω του σχήματός του, αλλά το μυστήριο που εκπέμπει και τον κάνει αξιοπρόσεκτο. Και συνεχίσαμε.
● Διαθέτει φράγματα το ποτάμι σας και λεκάνη απορροής ή τα νερά του κυλάνε ανεμπόδιστα;
● Μήπως είναι μέρος ενός συστήματος αποστραγγιστικών έργων που κατασκεύασαν έμπειροι μεγαλοεργολάβοι και έχουν σκοπό να απορροφήσουν έστω και ποσοστό ορμητικών νερών καταρρακτώδους βροχής πριν αυτά κατακλύσουν ολόκληρη τη χώρα;
Ο κ. Θεοδωράκης δεν απάντησε, μας χαιρέτησε και πάλι ευγενικά και αφοσιώθηκε στην παρέα του.
Και εμείς επιδοθήκαμε σε αναλύσεις και σχόλια και καταλήξαμε. Αραγε το ποτάμι του κ. Θ. θα δροσίζει μαζί με άλλα ποτάμια τους στεγνούς από την απόγνωση Ελληνες και όσους έχουν δίψα για μια άλλη κοινωνία ή θα ποτίζει αθέατο γκαζόν σε σπίτια με ψηλούς μαντρότοιχους και κάμερες ασφαλείας; Θα αποκτήσει αστείρευτες πηγές καθάριου νερού ή θα γίνει ένας ξηριάς με διάσπαρτα τέλματα που θα κινδυνεύει να στεγνώσει τελείως και να μην αφήσει κανένα ίχνος στην ελληνική ζωή;
Ιδωμεν….
Δημήτρης Χουρλιάς
φαρμακοποιός, Λάρισα
………………………………………………………………………………………………………………………….
Βρεγμένη σανίδα
Αντηχούνε όργανα / στήνεται ωραίο σκηνικό / του λαού η βούληση / να διώξει το κακό.
Επεράσανε τα χρόνια / ξαναπάμε σ’ εκλογές / να εκλέξουμε εκπροσώπους / να μας γιάνουν τις πληγές.
Κόμματα και κομματάκια / βρίσκονται σ’ αναβρασμό / ποιους προβάλλουν άλλους κρύβουν / να γλιτώσουν τον χαμό.
Οι καλοί πολιτευτάδες / φτιάχνουν ράβουνε κοστούμια / να τους δείχνουνε ωραίους / κρύβοντάς τους τα σουσούμια κι ετοιμάζονται να βγούνε / εκλογών στην πασαρέλα / που αν πας να τους ακούσεις / είναι να σε πιάνει τρέλα˙
ο καθένας τους ο πρώτος / ο καθένας τους ελπίδα / ο καθένας τους σωτήρας / για τη δόλια την πατρίδα / μα οι ίδιοι τη ρημάζουν / όπως η κακιά ακρίδα.
Αχ… Να μπορούσες να τους πιάσεις / με του δίκιου την τσιμπίδα / και να τους ξυλοφορτώσεις / με βρεγμένη μια σανίδα.
Χρήστος Σκανδάμης
……………………………………….
