Τιτάνια η ενεργητική αντίσταση των δομών-συλλογικοτήτων που προσπαθούν να αντεπεξέλθουν στις ανάγκες, καθώς πυκνώνουν οι τάξεις των ανέργων και των νεόπτωχων μέρα με τη μέρα – Μόνο στην Αττική 13.000 συμπολίτες μας επιβιώνουν χάρη στα συσσίτια!

→«Φιλανθρωπία κάνουν οι Βαρδινογιάννηδες, οι από πάνω προς τους κάτω. Εμείς στεκόμαστε ο ένας δίπλα στον άλλο, γιατί ξέρουμε ότι εκεί που είσαι σήμερα εσύ, αύριο μπορεί να βρεθώ εγώ»

Της Ντίνας Δασκαλοπούλου

Πάνω από 13.000 διαψεύσεις δόθηκαν χθες στη ρητορική του success story, που με ζήλο διακινεί η κυβέρνηση. Πάνω από 13.000 συμπολίτες μας μόνο στην Αττική καταφεύγουν στις δομές αλληλεγγύης της γειτονιάς τους, για να μην κοιμηθούν νηστικοί το βράδυ. Αυτό ήταν ίσως το συγκλονιστικότερο από τα στοιχεία που παρουσίασαν για πρώτη φορά χθες τα αυτοοργανωμένα δίκτυα που ασχολούνται με την τροφή και παλεύουν με την πείνα.

Περισσότερες από 100 συλλογικότητες διοργανώνουν το Σαββατοκύριακο την πρώτη τους πανελλαδική συνάντηση, έπειτα από δύο μήνες εντατικής προετοιμασίας και τουλάχιστον μια διετία δουλειάς. Χθες διοργάνωσαν συνέντευξη Τύπου κι έδωσαν για πρώτη φορά ποσοτικά στοιχεία από τη δράση τους, που αντικατοπτρίζουν τη δραματική αύξηση της προσέλευσης συμπολιτών στις δομές αλληλεγγύης, για να καλύψουν στοιχειώδεις ανάγκες, όπως τα τρόφιμα και τα είδη καθαριότητας.

Μήνυμα ελπίδα

Ταυτόχρονα όμως, εξέπεμψαν ένα ισχυρό μήνυμα ελπίδας: ένας ολόκληρος γαλαξίας συλλογικοτήτων γεννήθηκε δίπλα στα ερείπια της κρίσης. Συνεταιρισμοί καταναλωτών, κοινωνικά παντοπωλεία, συλλογικές κουζίνες, κολεκτίβες παραγωγών, αγορές χωρίς μεσάζοντες συνθέτουν ένα καινούργιο τοπίο και ένα νέο πεδίο δράσης της κοινωνίας των πολιτών, η οποία δείχνει να αντιδρά υγιώς κι αγωνιστικά στην κρίση.

Βεβαίως τα στοιχεία είναι ζοφερά: 37 δομές μόνο στην Αττική ενισχύουν νοικοκυριά με πάνω από 5.000 «πακέτα αλληλεγγύης» τον μήνα. Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι 13.000 Αθηναίοι χρειάζονται στήριξη, ακόμα και για βασικά είδη διατροφής. Τα τρόφιμα προέρχονται μόνο από προσφορές συμπολιτών στις εξορμήσεις που κάνουν οι εθελοντές έξω από τα σούπερ μάρκετ της γειτονιάς τους ή από την εισφορά αλληλεγγύης που δίνουν οι παραγωγοί που συμμετέχουν στις αγορές χωρίς μεσάζοντες.

Οι αυτοοργανωμένες δομές δεν δέχονται κανενός είδους κρατική ενίσχυση ή κονδύλια από ευρωπαϊκά προγράμματα. Ετσι, αντιμετωπίζουν με ολοένα και μεγαλύτερη δυσκολία τις διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες: είναι χαρακτηριστικό ότι από τον Ιούλιο του 2013 μέχρι σήμερα οι ανάγκες σε τρόφιμα αυξήθηκαν κατά 28%! Κι επειδή πίσω από τους αριθμούς κρύβονται άνθρωποι, αυτό σημαίνει ότι επιπλέον 1.500 συμπολίτες μας αναζήτησαν τα «πακέτα αλληλεγγύης» μέσα σε 7 μήνες. Σ’ αυτήν ακριβώς την ανάγκη επιχειρούν να απαντήσουν οι δομές της κάθε γειτονιάς που στηρίζουν από 10 έως και 500 άτομα η καθεμιά.

«Το πρόβλημα οξύνεται βδομάδα τη βδομάδα», είπε η Φλώρα Τουτουνζή από την «Αλληλεγγύη στα Δυτικά». «Πριν από λίγους μήνες γεμίζαμε 4 καρότσια για πλάκα σε μια εξόρμηση, ενώ τώρα μετά βίας καταφέρνουμε τα δύο. Την ίδια ώρα, ολοένα και περισσότεροι γείτονες μας φέρνουν καινούργια άτομα, όπως και οι δάσκαλοι που βλέπουν τα παιδιά τους να λιποθυμούν στα σχολεία».

Τις μαρτυρίες των εθελοντών επιβεβαιώνουν και τα στοιχεία του ΟΟΣΑ της προηγούμενης μόλις εβδομάδας: το 17,9% των Ελλήνων δεν διαθέτει αρκετά χρήματα ούτε για να αγοράσει τρόφιμα. Το ποσοστό είναι διπλάσιο σε σχέση με τα προ κρίσης επίπεδα και δεν παρατηρείται ούτε σε χώρες με χαμηλό κατά κεφαλήν εισόδημα, όπως η Βραζιλία και η Κίνα! Η μέση απώλεια εισοδήματος την περίοδο 2007-2012 ανά άτομο υπολογίζεται στις 4.400 ευρώ: είναι η μεγαλύτερη μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ και 4 φορές μεγαλύτερη από τα μέσα επίπεδα των χωρών της ευρωζώνης. Οι οικογένειες χωρίς εργασία έχουν διπλασιαστεί, ενώ ο 1 στους 5 ενηλίκους ζει σε νοικοκυριό όπου όλοι είναι άνεργοι.

Πολύμορφο κίνημα

Σ’ αυτή τη ζόρικη πραγματικότητα έρχεται να απαντήσει το πολύμορφο κίνημα της αλληλεγγύης. «Είναι δράσεις ενεργητικής αντίστασης ενάντια στα μνημόνια, οργανικά δεμένες με τον πολιτικό αγώνα», τόνισε ο Χρήστος Γιοβανόπουλος από την «Αλληλεγγύη για Ολους», εξηγώντας πως τα δίκτυα που ασχολούνται με την τροφή σε όλα τα επίπεδα –από τη συλλογή σπόρων και την παραγωγή μέχρι την πώληση και την κατανάλωση– δημιουργούν στην πράξη ένα διαφορετικό μοντέλο κοινωνικής οργάνωσης με αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες.

* Η Τόνια Κατερίνη μίλησε εκ μέρους του κοινωνικού παντοπωλείου η «Σέσουλα»: «Στη δεκαετία του ’70 το 85% των τροφίμων που καταναλώναμε ήταν ελληνικής παραγωγής. Τώρα συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Ετσι τίθεται επιτακτικά το θέμα της διατροφικής αυτάρκειας και το πώς το κίνημα ασκεί επιρροή σ’ ένα συνολικό σχέδιο για την αγροτική παραγωγή, τη διασφάλιση της ποιότητας της τροφής, τη δίκαιη τιμή».

* Ο Δημήτρης Χριστουλάκης συμμετέχει στο «Μαζί να τα φάμε» του Χαλανδρίου, που οργανώνει –ανάμεσα σε πολλά άλλα– την αγορά χωρίς μεσάζοντες της γειτονιάς, μία από τις μεγαλύτερες της χώρας. «Η διαφορά μας από έναν δήμο είναι πως εμείς δεν στηριζόμαστε σε ΕΣΠΑ, δεν έχουμε υπαλλήλους για να κάνουν τη δουλειά και δεν επιβάλλουμε κανένα χαράτσι στους παραγωγούς για να συμμετέχουν. Οταν οι δήμοι αναθέτουν σε εταιρείες τη διοργάνωση και ζητούν προμήθεια από τους παραγωγούς, στην πραγματικότητα οργανώνουν μια αγορά χωρίς μεσάζοντες… με μεσάζοντες».

* «Δεν κάνουμε φιλανθρωπία, δεν είμαστε εκκλησία ούτε λέσχη κυριών», είπαν με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους όλοι οι ομιλητές. Κρατάω τα λόγια της Φλώρας: «Φιλανθρωπία κάνουν οι Βαρδινογιάννηδες, οι από πάνω προς τους κάτω. Εμείς στεκόμαστε ο ένας δίπλα στον άλλο, γιατί ξέρουμε ότι εκεί που είσαι σήμερα εσύ, αύριο μπορεί να βρεθώ εγώ». Κι όπως το έθεσε ο Δημήτρης: «Εχουμε σηκωθεί από τον καναπέ, έχουμε κάνει πέρα την κατάθλιψη και να σας πω και κάτι; Περνάμε πάρα πολύ καλά».