Εγκατεστημένος στην Κρήτη για να διδάσκει στο Πολυτεχνείο της, ο γνωστός ζωγράφος εκθέτει στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων 60 έργα του με κέντρο τον άνθρωπο

Της Παρής Σπίνου

Από τις πρώτες του νεανικές καλλιτεχνικές απόπειρες στα Χανιά, τότε που ζωγράφιζε τη γιαγιά και τον πατέρα του, μέχρι τα πιο πρόσφατα ώριμα έργα του, ο Δημήτρης Ανδρεαδάκης αναμετριέται στον καμβά με την ανθρώπινη μορφή. Το νιώθει αυτό ο θεατής, όταν η ματιά του διασταυρώνεται με το βλέμμα των πρωταγωνιστών στα πορτρέτα του ζωγράφου. Κι όταν ανιχνεύει τις χρωματικές αποχρώσεις, τις υφές, τις καμπύλες στα σώματα των μοντέλων, γυμνά κυρίως, σε νωχελικές, αθώες, ανέφελες στιγμές.

Οχι τυχαία η αναδρομική έκθεσή του στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων με 60 έργα ζωγραφικής που καλύπτουν μια 25χρονη πορεία έχει τίτλο «Ανθρωπομετρίες». «Ο άνθρωπος είναι το μέτρο και για την τέχνη και για όλα όσα βλέπουμε ή αντιλαμβανόμαστε ότι υπάρχουν γύρω μας», μας λέει ο Δημήτρης Ανδρεαδάκης. «Η θέαση της αρχαίας ελληνικής τέχνης έχει επηρεάσει και διαμορφώσει καθοριστικά τη ζωγραφική μου αντίληψη μέσα από τέσσερα ουσιώδη χαρακτηριστικά της: τον ανθρωποκεντρισμό, τους τρόπους μεταχείρισης του εικαστικού χώρου και της αφήγησης, και την εξερεύνηση των ανθρώπινων αναλογιών». Επειτα από σπουδές στην Καλών Τεχνών της Αθήνας και στο Παρίσι, με πολλές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ο Δ. Ανδρεαδάκης αποφάσισε να επιστρέψει στον γενέθλιο τόπο και να διδάξει στο Πολυτεχνείο της Κρήτης. «Το γεγονός ότι έρχομαι σε επαφή με παιδιά, ενώ παράλληλα έχω την ευκαιρία να ζωγραφίζω με πρόγραμμα με έχει ανανεώσει», λέει ο 50xρονος καλλιτέχνης. «Δεν νιώθω ότι είμαι μακριά από τη μητρόπολη, άλλωστε το Πολυτεχνείο έχει σπουδαία ηλεκτρονική υποδομή και οι πληροφορίες έρχονται ταχύτατα. Εξάλλου, στον σημερινό παγκοσμιοποιημένο κόσμο επιδιώκω να κάνω τους φοιτητές μου να αντιληφθούν ότι το πεδίο δράσης τους δεν είναι η Ελλάδα, αλλά η Ευρώπη».

• Πώς ζωγραφίζετε; Πόσο τα εξωτερικά ερεθίσματα και πόσο οι εσωτερικές αναζητήσεις σάς επηρεάζουν;

«Αυτή την εποχή το μοντέλο είναι το κύριο θέμα μου. Προσπαθώ η στάση που παίρνει, η πόζα του να είναι φυσική και άνετη. Αλλωστε θα χρειαστούν 120 με 150 ώρες δουλειάς μέχρι να ολοκληρωθεί ένα έργο. Οταν ζωγραφίζω δεν βιάζομαι ποτέ. Για μένα το ανθρώπινο σώμα είναι ένα αρχιτεκτόνημα από σχήματα που εισχωρούν το ένα μέσα στο άλλο και αλληλοστηρίζονται, ένα οικοδόμημα που όλα τα διαφορετικά μέρη του παίζουν τον ρόλο τους μέσα στο σύνολο. Προσπαθώ να αποδώσω τον χαρακτήρα του μοντέλου, την ποιότητα του φωτός που το περιβάλλει, την ατμόσφαιρα, μα πάνω απ' όλα την έκφρασή του».

• Αισθάνεστε ότι «συνομιλείτε» με το μοντέλο σας;

«Το μοντέλο για μένα δεν είναι απλά μια πληροφορία. Είναι κάτι που με καθηλώνει. Στην παρουσία του εστιάζεται όλη μου η ενέργεια. Για τον ζωγράφο η όραση δεν είναι ποτέ μια ουδέτερη ενατένιση του κόσμου, είναι ένα είδος αφής εξ αποστάσεως, ιδιαίτερα όταν αυτό αφορά μορφές και σώματα. Προσπαθώ επίμονα να τα ζωγραφίσω έτσι όπως περιγράφονται ή διαγράφονται από τα όριά τους και τις επιφάνειες που τα περικλείουν, μέχρις ότου ο χώρος να πάψει να είναι κενός και να κατοικηθεί από αυτά. Οσο περισσότερο συγκεντρώνομαι στη ζωγραφική τόσο περισσότερο βγαίνουν αυτά που έχω στο μυαλό μου. Αν αρχίσω να σκέφτομαι ή να συνομιλώ, αυτό σημαίνει ότι έχει χαθεί η συγκέντρωση εις βάρος της ζωγραφικής».

• Ενα πορτρέτο είναι η απεικόνιση του άλλου ή του ίδιου του ζωγράφου;

«Θα έλεγα ότι όλα στη ζωγραφική μου είναι αυτοβιογραφικά, όλα είναι πορτρέτο, έστω κι αν πρόκειται για μια καρέκλα στο εργαστήριο ή τους εσωτερικούς χώρους των παλιών εγκαταλειμμένων βυρσοδεψείων στα Χανιά που ζωγράφισα τη δεκαετία του ’90. Οταν ζωγραφίζω ένα πορτρέτο αναζητώ πρώτα τη δομή, την οργανική κατασκευή του προσώπου. Παράλληλα επιχειρώ με το χρώμα να μεταφέρω την αίσθηση της σάρκας κάτω από το δέρμα, και ταυτόχρονα την αίσθηση του φωτός πάνω στο δέρμα. Αναζητώ την καθαρότητα της φόρμας, του τόνου και των χρωματικών αποχρώσεων, συσσωρεύω χρωματική ύλη πάνω στον μουσαμά, το έργο αποκτά σάρκα. Η ζωγραφική πρέπει να καταφέρει στο τέλος να μεταφράσει την ανθρώπινη ευαισθησία του παρουσιαζόμενου προσώπου».

• Τελικά ποια είναι η αλήθεια της ζωγραφικής σας;

«Η αλήθεια στην τέχνη είναι προσωπική υπόθεση, και για τον λόγο αυτό δεν αποδεικνύεται. Είναι μια προσπάθεια να δώσουμε μορφή σ’ αυτό που βαθιά μέσα μας ορίζεται ως ουσιώδες και συμφωνεί πάντα με το συναίσθημα και το ένστικτό μας. Θέλει όμως πραγματικά πολύ χρόνο να μάθεις να αναγνωρίζεις αν κάτι είναι καλό η όχι όταν ζωγραφίζεις. Προσπαθώ να διατηρήσω την οξεία παρατήρηση, το ένστικτο, την αυτοκριτική. Μέσα από την πλαστική γραφή να καταφέρω το δικό μου αυθεντικό συναίσθημα να περάσει χωρίς δυσκολία στο πνεύμα του θεατή».

* INFO: Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων (Χάληδων 98, τηλ. 28210 92294), μέχρι 10 Ιουνίου. Κατάλογος με κείμενα του επιμελητή της έκθεσης Θοδωρή Κουτσογιάννη και της Ιριδας Κρητικού.

p.spinou@efsyn.gr