Ο συγγραφικός κόσμος της Αγγλίας νιώθει την ανάσα των Αμερικανών συγγραφέων στον σβέρκο του. Το ένα μετά το άλλο τα βρετανικά λογοτεχνικά βραβεία είτε ανοίγουν και δέχονται και αμερικανικές υποψηφιότητες είτε κυριαρχούνται από συναδέλφους τους από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Εχουμε και λέμε: το νεοσύστατο βραβείο Folio (υποτίθεται ένα πιο σοβαρό και απαιτητικό Booker) ξεκίνησε τη ζωή του πριν από λίγο καιρό στεφανώνοντας έναν Αμερικανό, τον σπουδαίο, βέβαια, Τζον Σόντερς, ενώ στην οκταμελή βραχεία λίστα του υπήρχε μόνο ένας Βρετανός! Το Βaileys, πάλι, που αφορά μόνο γυναίκες συγγραφείς (το παλιό γνωστό μας Orange), στη δική του μακρά λίστα χώρεσε μόνο 4 Βρετανίδες στις 20 συνολικά υποψήφιες.
Οσο για το Man Booker, φέτος για πρώτη χρονιά στα 45 χρόνια της ιστορίας του, μέσα σε θύελλα αντιδράσεων έπαψε να είναι αμιγώς βρετανοκεντρικό και συμπεριλαμβάνει και Αμερικανούς συγγραφείς. Οι φόβοι για αμερικανοποίησή του ή όχι θα φανούν στις 23 Ιουλίου, που θα ανακοινωθεί η μακρά λίστα και, ακόμη καλύτερα, στις 9 Σεπτεμβρίου με τη βραχεία.
Η συζήτηση, πάντως, άναψε για τα καλά στην Αγγλία αμέσως μετά την απονομή του Folio στον Σόντερς. Βγήκε η μεγάλη κυρία των βρετανικών Γραμμάτων Aντόνια Σ. Μπάιατ (φωτογρ.) και δήλωσε στην «Evening Standard» ότι οι «κριτικές επιτροπές στη Βρετανία νιώθουν κατάθλιψη με το χαμηλό επίπεδο των περισσότερων βιβλίων που λαμβάνουν», εξέφρασε τη θλίψη της που στη βραχεία λίστα του Folio μπήκαν τόσο λίγα μυθιστορήματα εκτός Αμερικής και τόλμησε να μιλήσει για «έλλειψη ενέργειας στη σύγχρονη βρετανική λογοτεχνία».
Αλλά στην «Guardian» τα άλλαξε λίγο. «Με απασχολεί λιγότερο η υποτιθέμενη αδυναμία της βρετανικής λογοτεχνίας από την αμερικανοποίηση μακρών και βραχειών λιστών. Τα καλά αγγλικά, αλλά και γενικά τα αγγλόφωνα μυθιστορήματα θα είναι όλο και πιο δύσκολο να κερδίσουν την προσοχή. Οταν άρχισα να γράφω οι άνθρωποι ήταν πεπεισμένοι ότι οι Αμερικανοί συγγραφείς ήταν καλύτεροι – δεν νομίζω ότι ήταν. Αλλά αυτή η πολιτιστική δουλοπρέπεια εξακολουθεί να υπάρχει και πρέπει να της αντισταθούμε». Και στάθηκε ιδιαίτερα αυτή η τεράστια μυθιστοριογράφος (Booker του 1990 με το «Possession») και αδελφή της ισάξιάς της συγγραφέα Μάργκαρετ Ντραμπλ, σε βιβλία της Μισέλ Ντε Κρέτσερ από Σρι Λάνκα – Αυστραλία και της Βρετανοπακιστανής Ναντίμ Ασλαμ. «Ηταν το ίδιο καλά με αυτά που επιλέχτηκαν για το Folio, όμως παραβλέφθηκαν».
Υπάρχουν, πάντως, και πιο ψύχραιμες φωνές, όπως του καθηγητή Τζον Μιούλαν, πρώην κριτή στα Βooker. «Oι Βρετανοί δεν έχουν τίποτα να φοβηθούν», δηλώνει. «Δεν νομίζω ότι η αμερικάνικη λογοτεχνία περνάει καμιά Χρυσή Περίοδο. Πριν κάνα-δυο χρόνια το βραβείο Πούλιτζερ δεν μπόρεσε να βρει νικητή. Αντίθετα οι Βρετανοί συγγραφείς, όπως ο Γουίλ Σελφ και ο Τόμ ΜακΚάρθι, ενθαρρυμένοι και από το Booker, ώθησαν τα όρια της φόρμας». Μεταξύ μας, δεν έχει καθόλου άδικο.
Επιμ. Β. Γεωργ.
