Η έλλειψη του Απλού Θεάτρου είναι παραπάνω από εμφανής. Το 2012 έκλεισε μία από τις σημαντικότερες σκηνές της Αθήνας, λόγω της οικονομικής μιζέριας, που σκοτώνει τη δημιουργία, όπως είπε ο δημιουργός της. Μας άφησε όμως με την ελπίδα ότι θα επιστρέψει γρήγορα στο θέατρο
Της Νόρας Ράλλη
«Μία πρόκληση καλλιτεχνική περιμένω για να ξαναρχίσω», μας απάντησε ο Αντώνης Αντύπας, δημιουργός του Απλού Θεάτρου, στην εκδήλωση–αφιέρωμα στο έργο του στον «Ιανό», την Πέμπτη το βράδυ, Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου. Ναι, αλλά μέχρι σήμερα τις «προκλήσεις» τις δημιουργούσε μόνος του. Τι άλλαξε, λοιπόν; «Κάποια στιγμή το 2012, το υπουργείο Πολιτισμού σταμάτησε να υπάρχει για μας. Δεν απαντούσε καν στις εκκλήσεις μας, ήταν σαν να μην υπάρχει ή σαν να μην υπάρχουμε εμείς. Δυστυχώς, η οικονομική δυσχέρεια των τελευταίων χρόνων έχει μετατραπεί σε μιζέρια. Και η μιζέρια σκοτώνει τη δημιουργία. Ωστόσο, είμαι αισιόδοξος», μας είπε με χαμόγελο, υψώνοντας αυθόρμητα το σώμα του σχεδόν σε κάθε φράση, σαν να θέλει να δώσει ανάσες στον ίδιο τον λόγο του: «Ναι, νιώθω έτοιμος για το μέλλον», λέει.
Ο καλλιτεχνικός οργανισμός «Φάσμα – Απλό Θέατρο» του Αντώνη Αντύπα, από την ώρα που το θέατρο άνοιξε τις πόρτες του το 1990 μέχρι το 2012, που σταμάτησε η λειτουργία του, κατόρθωσε να παρουσιάσει ένα πολύ σημαντικό ρεπερτόριο με κλασικά και σύγχρονα έργα, ξένα και ελληνικά, αλλά κυρίως έργα που παρουσιάστηκαν στην Ελλάδα για πρώτη φορά. «Η πορεία του Απλού Θεάτρου είναι μία πορεία εθνικού/κρατικού θεάτρου. Τα έργα που έπρεπε να παίζονται στο Εθνικό, τα επέλεγε και τα ανέβαζε ο Αντώνης. Ο ίδιος, μαζί με τη γυναίκα και συνοδοιπόρο στο καλλιτεχνικό του όραμα, Ελένη Καραΐνδρου, δεν σηματοδότησαν απλώς τα καλλιτεχνικά δρώμενα την τελευταία εικοσαετία. Εκαναν το καθήκον τους απέναντι στον ελληνικό λαό. Και επειδή ακριβώς έκαναν το καθήκον τους, έκλεισαν», ξεκίνησε τη βραδιά ο Κώστας Γεωργουσόπουλος. «Ο Αντώνης είναι ένας σκηνοθέτης που σέβεται τα κείμενα. Ακουγα τις προάλλες έναν άλλο σκηνοθέτη να λέει πως «χρησιμοποιώ τον Γκέτε ως πρόσχημα για ν’ ανεβάσω την παράστασή μου». Ο Αντύπας δεν θα έφτανε ποτέ σε τέτοια αλαζονεία! Μάλιστα, παράγγελνε και καινούργιες μεταφράσεις, όχι όπως κάνουν πολλοί που διαλέγουν μια μετάφραση 70 χρόνων, για να μην πληρώσουν πνευματικά δικαιώματα, δεν δίνουν λογαριασμό σε κανέναν και κάνουν και διασκευές πάνω τους» συμπλήρωσε. Δεν ξέχασε και τους ηθοποιούς που πέρασαν από το Απλό Θέατρο: «Είχε θεατρικό ένστικτο. Τα μεγάλα έργα θέλουν Στραντιβάριους, θέλουν μεγάλους ηθοποιούς. Αυτούς έβρισκε ο Αντύπας».
Με τη σειρά της, η ηθοποιός Μάνια Παπαδημητρίου, που διάβασε και έναν μονόλογο από την ιστορική παράσταση «Μόλλυ Σουήνυ» του Μπράιαν Φρίελ (1996-1998), πρόσθεσε: «Δουλεύαμε στο Απλό Θέατρο και αισθανόμασταν άνθρωποι. Θυμάμαι πως εκεί αποχαιρέτησα τον πατέρα μου, όταν παίζαμε τον «Ξεριζωμό» με τον Καταλειφό. Οι συνθήκες ήταν εξαιρετικές, ειδικά αν σκεφτεί κανείς πως οι παραγωγές ήταν του ίδιου του θεάτρου. Αρα και η ευθύνη τεράστια. Κι όμως, δεν έκανε πουθενά εκπτώσεις».
Ο ίδιος ο σκηνοθέτης, συνομιλώντας με τον Παύλο Τσίμα για τις παραστάσεις, τους ηθοποιούς, τους συγγραφείς (ο Πίντερ ήρθε στην Αθήνα για να δει παράστασή του στο «Απλό» και εντυπωσιάστηκε) ζούσε κάθε στιγμή ξανά από την αρχή, όταν προβάλλονταν βίντεο από παραστάσεις. Ειλικρινής, άμεσος και σαφής, τρυφερός και αναλυτικός, μίλησε για τα πάντα. Για κάθε ηθοποιό, για κάθε παραγωγή, για κάθε συγγραφέα. «Από την ιστορία της οικογένειάς μου, που είχε μνήμες από τη Σμύρνη, πάντα έφερα κάτι το σκοτεινό μέσα μου. Το πένθος μού άρεσε. Το ένιωθα οικείο. Δεν με φόβιζε. Γι’ αυτό και διάλεγα δύσκολα έργα. Τα ένιωθα κομμάτι μου», δήλωσε για να φτάσει στο άλλο, πολύ σημαντικό κομμάτι του, την Ελένη Καραΐνδρου. «Είναι η τρίτη μου διάσταση. Η προίκα μου. Μπορεί να δώσει την ουσία όλου του έργου σε τρεις νότες», τόνισε.
Με την ίδια στο πιάνο, να ζωντανεύει μουσικές από αγαπημένες θεατρικές παραστάσεις, η βραδιά έκλεισε. Οχι όμως και η αυλαία.
