Δύο αστείες, αλλά ιδιαίτερα καυστικές και «προσβλητικές» για το θέατρο αφίσες, αφού χρησιμοποιούν χουντικά σύμβολα, γέμισαν το κέντρο της πόλης. Ο διευθυντής υπέβαλε μήνυση κατ’ αγνώστου
Της Εφης Μαρίνου
Το λογότυπο του Εθνικού Θεάτρου αριστερά, στο κέντρο το χουντικό πουλί, από κάτω το όνομα του «συγγραφέα» X.K. Mύρη, ο τίτλος της παράστασης: «Την τράτα λεν Μαρίτσα» – μια παράσταση Πρόβα Εθνικού. Σκηνοθεσία Σωτήρης Χατζάκης. Σκηνικά Ερση Δρίνη. Εορταστική πρεμιέρα 21 Απριλίου 2014. Μειωμένο εισιτήριο για όλους τους Ελληνες.
Αυτή η γαλανόλευκη αφίσα έχει τοιχοκολληθεί σε όλο το κέντρο της πόλης. Ακόμα και οι λιγότερο πληροφορημένοι γρήγορα καταλαβαίνουν ότι πρόκειται για ένα ηχηρό σχόλιο στα ήθη και έθιμα που επικρατούν στο Εθνικό. Η αφίσα κυκλοφορεί σε διάφορες εκδοχές. Σε κάποια αναγράφεται ότι η παράσταση γίνεται με την υποστήριξη της γενικής γραμματέως ΥΠΠΟ Λίνας Μενδώνη. Ενημερώνει για τις «πιάτσες» στην περιοδεία της: ορθόδοξα παράλια Εύξεινου Πόντου, Βάρνα, Οδησσός, ελεύθερη Κριμαία… Αναφέρονται επίσης χορηγοί: Τράπεζα Πειραιώς, Εθνική Τράπεζα, οι τηλεοπτικοί σταθμοί Σκάι και Μέγκα, αλλά και η ΦΑΓΕ.
Κάποιοι το βρίσκουν αστείο, χαριτωμένο, με χιούμορ και δηλωτικό της κατάστασης που επικρατεί στο Εθνικό Θέατρο. Προσωπικά δεν θα το έβλεπα καθόλου αστείο αν συνέδεαν το όνομά μου με χουντικά οικόσημα ή αν κοινοποιούσαν τον αριθμό του κινητού μου τηλεφώνου. Αλλά και η όποια ταύτιση με ό,τι αφορά τη χούντα, στις μέρες μας που η Χρυσή Αυγή έχει ανατείλει ενδόξως, πέφτει ιδιαζόντως βαριά.
Κι αν δεχτούμε ότι ο δρόμος που έχει πάρει το Εθνικό Θέατρο μας υποχρεώνει σε μια απάντηση-αντίδραση, άραγε θα πρέπει να φέρει την ίδια αισθητική με εκείνη που υποτίθεται ότι αντιμαχόμαστε; Για να προκαλέσει μία από τα ίδια, δηλαδή λιβελογραφήματα εναντίον «αντιφρονούντων» και «μοντερνιστών» και ο κύκλος να μην τελειώνει ποτέ; Λες και ζούμε σε εποχή πνευματικών αγώνων, φιλολογικών ερίδων, σύγκρουσης πραγματικά πρωτοποριακών ιδεών. Κι επειδή το θέμα στην ουσία του είναι πολιτικό, μήπως τελικά -κατά το «μαζί τα φάγαμε»- ισχύει και το μαζί δουλέψαμε για να φτάσουμε ώς εδώ;
Οσες ενστάσεις κι αν έχει κανείς για την καλλιτεχνική πορεία του Εθνικού Θεάτρου, όσο κι αν δικαιούται να εξαντλήσει την κριτική του στο πρόσωπο του καλλιτεχνικού του διευθυντή, μια τέτοια χλευαστική πράξη, που μοιραία στοχεύει στη δημόσια διαπόμπευση του πρώτου θεάτρου της χώρας, παίρνει αμπάριζα χλωρά και ξερά. Στο συγκεκριμένο ίδρυμα εργάζονται άνθρωποι που αισθητικά και ιδεολογικά ποσώς παραπέμπουν στο περιεχόμενο που περιγράφει τόσο γλαφυρά η αφίσα. Γιατί το Εθνικό Θέατρο είναι τα πρόσωπα και το έργο των εργαζομένων, διοικητικών, τεχνικών υπαλλήλων, αλλά κυρίως σκηνοθετών, ηθοποιών, που κάτι μου λέει ότι θα εξακολουθούν να διεκδικούν να δουλεύουν εκεί…
Η Ντόρα Γιαννακοπούλου, που ο τίτλος του έργου της «Πρόβα νυφικού» έγινε στην αφίσα το διαφημιστικό όχημα -μια βάρκα γεμάτη νύφες- για την… επάρατη «παράσταση» ανήμερα της 21ης Απριλίου, θυμάται πικρά ότι την ίδια ημέρα πριν από 47 χρόνια έφευγε νύχτα από την Ελλάδα. Ο αναπληρωτής διευθυντής Αντώνης Κούφαλης, ο οποίος στη δεύτερη αφίσα επιβιβάζεται στη βάρκα μαζί με τον αθώο, όπως λέει, αδελφό του Κωνσταντίνο Κούφαλη, θεωρεί ότι η κίνηση αγγίζει το όριο της βίας: «Δεν είναι αστείο. Είναι βαθιά προσβλητικό».
Το Σαββατοκύριακο, συνεργείο από υπαλλήλους του Εθνικού κατέβασε πάνω από 1.500 αφίσες στο κέντρο της πόλης. Σε μπαρ στην οδό Ναυαρίνου δύο «φουσκωτοί» τούς προπηλάκισαν όταν προσπάθησαν να αφαιρέσουν αφίσα στο εσωτερικό του μαγαζιού.
Πάνω στην αφίσα είναι τυπωμένο το κινητό τηλέφωνο του Σωτήρη Χατζάκη. Αρκετοί τηλεφώνησαν για λεπτομέρειες της «παράστασης» που διαφημίζει η αφίσα. Εκείνος απαντούσε ότι πρόκειται περί φάρσας. Με ανακοίνωσή του το Εθνικό Θέατρο χαρακτηρίζει τις αφίσες «κακόγουστες, βαρύτατα συκοφαντικές, πράξεις που προσβάλλουν τον πνευματικό σκοπό του θεάτρου».
Ο Σωτήρης Χατζάκης υπέβαλε μήνυση κατ’ αγνώστου. Ωστόσο, φαίνεται να προσανατολίζεται προς κάποια πρόσωπα που ενδεχομένως κρύβονται πίσω από την παραγωγή και διακίνηση της αφίσας. Η αντίδραση του κλάδου των γραφιστών στην απόφασή του να αλλάξει το λογότυπο του Εθνικού στρέφει τις υποψίες του και προς τα εκεί. «Ελπίζω, όμως, ότι ούτε καν μέρος της γραφιστικής κοινότητας δεν ευθύνεται για τις αφίσες», λέει.
Απ’ την άλλη, η φούρια του Σωτήρη Χατζάκη να τα αλλάξει όλα ήταν αυτή που άνοιξε τον ασκό του Αιόλου. Οπως ήταν φυσικό, η προκήρυξη διαγωνισμού για το νέο λογότυπο, έναντι μάλιστα βραβείου 1.500 ευρώ, προκάλεσε την έντονη δυσαρέσκεια των γραφιστών, των εργαζομένων στον χώρο της οπτικής επικοινωνίας. Κατηγόρησαν τον διευθυντή του Εθνικού ότι μπροστά στην ανάγκη του να αφήσει το δικό του στίγμα, καταστρέφει «ένα διαχρονικό, άρτιο σχεδιαστικά, άψογο επικοινωνιακά, λογότυπο που αξίζει τα λεφτά του και είναι από τα ελάχιστα στη χώρα μας».
Ο Σωτήρης Χατζάκης θεωρεί τις επικρίσεις «κακόπιστες και συντεχνιακές». Διευκρινίζει ότι η αλλαγή του λογότυπου είναι νόμιμη, αφού πραγματοποιείται «με ανοιχτό δημόσιο διαγωνισμό, πλήρη διαφάνεια, χωρίς πολυτέλειες και υπερβολές που θα υπέκρυπταν συμφέροντα και ιδιοτέλειες». Επίσης τονίζεται ότι η διαδικασία είναι «πιο δίκαιη και πιο διαφανής από την απευθείας ανάθεση του έργου», σχολιάζοντας αρνητικά την επιλογή του προηγούμενου καλλιτεχνικού διευθυντή Γιάννη Χουβαρδά, ο οποίος είχε αναθέσει στην εταιρεία MNP ολόκληρη την εταιρική ταυτότητα του Οργανισμού.
Η συγκεκριμένη εταιρεία, η οποία βραβεύτηκε για το λογότυπο που έχει ζωή μόλις τεσσάρων χρόνων, ανέλαβε και όλα τα έντυπα εσωτερικής διακίνησης (επιστολόχαρτα, κάρτες, φακέλους) και την εξωτερική επικοινωνία (αφίσες, προγράμματα του θεάτρου). Εργασία που στοίχισε συνολικά στο Εθνικό Θέατρο 243.536,47 ευρώ. Τώρα, το δημιουργικό κομμάτι θα διεκπεραιώνεται από το Γραφείο Εκδόσεων του Εθνικού Θεάτρου, στο οποίο προΐσταται η Ράνια Τριβέλλα.
