Της Ζερμαίν Αλεξάκη

Ακαταμάχητα γοητευτική, με το άρωμα του Μεσαίωνα να αναδίδεται από κάθε της γωνιά, η παλιά πόλη της Ρόδου σε κατακτά με την πρώτη κιόλας ματιά

H Ρόδος σε προσκαλεί να περάσεις τις πύλες της, να περιπλανηθείς στα στενά καντούνια, στ' αδειανά παλάτια και στα κάστρα των σιδερόφραχτων ιπποτών… Ν’ ανακαλύψεις πίσω από τα τείχη την πλούσια ιστορία της, αλλά και το πολύχρωμο ζωντανό παρόν της να γίνεται ένα με το πολυκύμαντο παρελθόν. Η σημερινή όψη της πόλης της Ρόδου οφείλεται στην παρουσία του Τάγματος των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη, οι οποίοι αντιστάθηκαν στην επέλαση των Οθωμανών και εγκαταστάθηκαν εδώ από το 1309 έως το 1522. Αργότερα οι Ιταλοί επιδίωξαν την ανάπλασή της, στο διάστημα που κατείχαν τα Δωδεκάνησα, από το 1912 έως το 1948. Σήμερα η Παλιά Πόλη με 6.000 κατοίκους θεωρείται η πιο ζωντανή μεσαιωνική πολιτεία της Ευρώπης και έχει χαρακτηριστεί από την UNESCO «Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς».

Πάσχα με βυζαντινή κατάνυξη και ιδιαίτερα έθιμα

Το Σάββατο του Λαζάρου παρέες παιδιών τραγουδούν τον «Λάζαρο» από πόρτα σε πόρτα με σκοπό να συγκεντρώσουν χρήματα για την ενορία τους.

Το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης ετοιμάζονται για τον στολισμό του Επιτάφιου μαζεύοντας λουλούδια από τις γειτονιές. Τη Μεγάλη Πέμπτη το βράδυ οι κάτοικοι ανάβουν τον «καλαφουνό», μια μεγάλη φωτιά που μένει αναμμένη ώς την Κυριακή του Πάσχα και συμβολίζει το κάψιμο του Ιούδα. Και εδώ, όπως σε άλλα νησιά του Αιγαίου, μετά τη τέλεση της Σταύρωσης οι γυναίκες παραμένουν στην εκκλησία ψάλλοντας μοιρολόγια.

Σε άλλες περιοχές του νησιού τον «καλαφουνό» τον ανάβουν οι νεαροί των χωριών με ξύλα (που έχουν ήδη μαζέψει από τις Αποκριές) το βράδυ του Μ. Σαββάτου πριν από την Ανάσταση. Μία από τις πιο υποβλητικές αλλά και συγκινητικές στιγμές της Μεγάλης Εβδομάδας είναι η περιφορά του Επιτάφιου της εκκλησίας του Αγίου Φανουρίου (13ος αιώνας) στην Παλιά Πόλη της Ρόδου. Ο στολισμένος Επιτάφιος περιφέρεται στα σκοτεινά καντούνια της μεσαιωνικής πόλης, πλάι στα τείχη και στα αρχοντικά των ιπποτών. Οι πιστοί που ακολουθούν την πομπή παρακολουθώντας με ευλάβεια το ορθόδοξο τελετουργικό είναι όλων των εθνοτήτων και των θρησκευτικών δογμάτων, μια και αυτήν την εποχή στη Ρόδο έχει ήδη ξεκινήσει η τουριστική περίοδος.

Από την εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα (χτίστηκε το 1480), επίσης στην Παλιά Πόλη, θα περάσουν όλοι για να προσκυνήσουν, αλλά και για να ακούσουν τη χορωδία να ψέλνει τους βυζαντινούς ύμνους. Γνωστός στους Ροδίτες που συρρέουν κατά εκατοντάδες είναι ο Επιτάφιος της Παναγιάς Καθολικής στο χωριό Κρεμαστή (11 χλμ. νοτιοδυτικά της Ρόδου).

Το αναστάσιμο φαγητό είναι όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα η μαγειρίτσα, όμως εδώ στη Ρόδο συνηθίζεται επίσης το βραστό κεφάλι κατσικιού. Την Κυριακή του Πάσχα στο τραπέζι της Λαμπρής εκτός από το αρνί στη σούβλα σερβίρεται και το «λαμπριάτη», δηλαδή αρνάκι ή κατσικάκι στον φούρνο, γεμισμένο με ρύζι και εντόσθια.

Στα χωριά της Ρόδου και κυρίως στον Αγιο Ισίδωρο (65 χλμ. νότια της Ρόδου) ακόμη και σήμερα συνηθίζεται το έθιμο της «βούρνας» το οποίο ξεκινά το Μεγάλο Σάββατο και τελειώνει τη Δευτέρα του Πάσχα. Σε αυτό συμμετέχουν οι ανύπαντροι άνδρες που είναι αποφασισμένοι να τηρήσουν το ιδιαίτερο εθιμοτυπικό. Οποιος από αυτούς πρόκειται να παντρευτεί τους επόμενους μήνες, μπορεί να συμμετέχει για τελευταία φορά και το Μεγάλο Σάββατο πριν από την Ανάσταση ανάβει τον «καλαφουνό» για να καεί το ομοίωμα του Ιούδα. Τη σωστή τήρηση του εθίμου επιβλέπει εκλεγμένο προεδρείο που τη Δευτέρα του Πάσχα θα δικάσει όσους πήραν μέρος σε αυτό. Οσοι δεν εκτέλεσαν το έθιμο σύμφωνα με το «γράμμα» της παράδοσης, είναι υποχρεωμένοι να πληρώσουν χρηματικό πρόστιμο, διαφορετικά τους ρίχνουν σε μια γούρνα (βούρνα) με νερό

!  Περίπατοι στην Παλιά Πόλη

Στο Καστέλο: Τα τείχη του κάστρου πήραν τη μορφή που βλέπουμε σήμερα επί Μεγάλου Μαγίστρου D' Aubusson του Τάγματος των Ιπποτών του Αγ. Ιωάννη (1476–1503). Σημείο αναφοράς είναι η πλατεία Ιπποκράτους με το τούρκικο σιντριβάνι. Ολόγυρά της υπάρχουν μουσεία, καφέ, παλάτια, τζαμιά, πινακοθήκες, αρχαίοι ναοί, εμπορικά μαγαζιά. Ενα από τα παλαιότερα κτίρια που κατασκευάστηκε από τον Μαγίστρο Roger de Pins (14ος αιώνας) και χρησιμοποιήθηκε από τους Τούρκους ως οπλοστάσιο, σήμερα φιλοξενεί το Ιστορικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο. Η οδός των Ιπποτών θεωρείται ένας από τους καλύτερα διατηρημένους μεσαιωνικούς δρόμους της Ευρώπης! Το παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου ξαναχτίστηκε από τους Ιταλούς το 1939.

Στο «Μπούργκο»: Η αρχιτεκτονική της Χώρας (Μπούργκο) έχει εμφανείς επιρροές από το μουσουλμανικό στοιχείο καθώς κατοικούνταν επί μακρόν μόνο από Εβραίους και Τούρκους. Εδώ βρίσκεται το «μακρύ παζάρι» με τα μαγαζιά, τα τζαμιά, τα παλιά χαμάμ που δίνουν στην περιοχή το στίγμα της Ανατολής. Εσωτερικά τείχη χώριζαν τους δύο διαφορετικούς κόσμους, το «Μπούργκο» με τις λαϊκές συνοικίες του και το «Καστέλο» με τους άρχοντες και τα υψηλά τους καθήκοντα.

Οι παραλίες γύρω από την πόλη: Νότια της πόλης συναντάμε την Καλλιθέα, αγαπημένη λουτρόπολη των Ιταλών, και μετά το Φαλιράκι με τις πολυσύχναστες ακρογιαλιές και τα νυχτερινά κλαμπ. Λίγο πιο μακριά ξεχωρίζουν οι αξιοποιημένες παραλίες Λαδικού και Αφάντου. Βορειοδυτικά της Ρόδου αναπτύσσονται τα παραθεριστικά κέντρα Ιξιά, Τριάντα, Κρεμαστή και Παραδείσι, όπου κυριαρχούν τα πολυτελή ξενοδοχειακά συγκροτήματα.

Κοντινές εκδρομές

Λόφος Μόντε Σμιθ: Το 1802 ο Αγγλος ναύαρχος Μόντε Σμιθ χτίζει στον λόφο του Αγίου Στεφάνου παρατηρητήριο για να εποπτεύει τον στόλο του Ναπολέοντα. Οταν ξεκίνησαν οι ανασκαφές το 1916, Ιταλοί αρχαιολόγοι έφεραν στο φως μέρος της αρχαίας Ακρόπολης και τους ναούς της Αθηνάς, του Απόλλωνα και του Δία.

Φιλέρημος: Στον λόφο Φιλέρημος βρισκόταν η ακρόπολη της Ιαλυσού. Τον 15ο αιώνα στη θέση παλαιοχριστιανικού ναού, οι Ιππότες του Αγίου Ιωάννη έχτισαν το μοναστήρι της Παναγίας Φιλερήμου που καταστράφηκε επί τουρκοκρατίας και ξανακτίστηκε από τους Ιταλούς το 1931.

……………………………………………………………………………………………………

Πού θα μείνετε

«Mansion Marco Polo» 22410-25562, www.marcopolomansion.gr

«S. Νιkolis» 22410-34561, www.s-nikolis.gr

«Nikos – Takis» 22410-70773, www.nikostakishotel.com

«Αβαλον» boutique hotel 22410-31438, www.avalonrhodes.gr

……………………………………………………………………………………………………

Πού θα φάτε

Στην Παλιά Πόλη στα «Νηρέας» και «Ντινόρης» για νηστίσιμα θαλασσινά και στα «Φώτης Μέλαθρον» και «Κιούπια» για ελληνική και διεθνή κουζίνα. Στο Μικρό Σιντριβάνι της Παλιάς Ρόδου υπάρχει το πολύ καλό εστιατόριο «Μάρκο Πόλο». Το εστιατόριο «Αλέξης 4seasons» στην Αριστοτέλους είναι γνωστό για τη μεσογειακή κουζίνα του.

Στο «Θαύμα εν καιρώ» στην Ελ. Βενιζέλου θα πάτε για τη διεθνή κουζίνα του και τον ευχάριστο κήπο. Στο Μανδράκι προτιμήστε το «Καφενείον η Αγορά» για ευφάνταστους μεζέδες, όπως επίσης το μεζεδοπωλείο «Αρχονταρίκι» (δίπλα στην Εφορία). Στο εστιατόριο «Τσαμπίκος» -προς Καλλιθέα- θα φάτε κυρίως ψάρια και θαλασσινά.