Δεν παίζει συχνά στο σινεμά. Ενας λόγος παραπάνω να πάμε να δούμε αυτή τη σπουδαία ηθοποιό στην ταινία «Χαρά» τού Ηλία Γιαννακάκη, στον ρόλο μιας γυναίκας που αρπάζει ένα μωρό. Διαταραγμένη; Διψασμένη για αγάπη; «Η Χαρά μού εμπνέει σεβασμό», λέει η Αμαλία Μουτούση, «δεν μπορώ να ξεμπερδέψω μαζί της με έναν χαρακτηρισμό»
«Ο,τι υπάρχει στην ταινία είναι αποτέλεσμα της σχέσης μου με τον Γιάννη, το μωρό, η οποία γεννήθηκε κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων. Κάθε μου κίνηση, κάθε μου σκέψη, όλα ήταν συντονισμένα μ' αυτόν τον νεογέννητο άνθρωπο. Ηταν τριών μηνών και όλα γι' αυτόν συνέβαιναν πρώτη φορά! Το κρύο, η νύχτα, τα φώτα των αυτοκινήτων, η αγκαλιά μου, όλα. Πρόσεχα ακόμα και το πώς αναπνέω».
Της Βένας Γεωργακοπούλου
Mια γυναίκα μπαίνει σε θάλαμο μαιευτηρίου και κλέβει ένα νεογέννητο. Από κει και πέρα αρχίζει η ταινία «Χαρά» του Ηλία Γιαννακάκη (μη σας αποκαλύψουμε την εξέλιξη). Ο σκηνοθέτης επιστρέφει εντελώς διαφορετικός στη μυθοπλασία δέκα χρόνια μετά τη νοσταλγική «Αλεμάγια», μια αναφορά στην ελληνική κοινότητα της Αιθιοπίας του ’60. Τώρα, η νέα του ταινία είναι αυστηρή, μαυρόασπρη, με αναφορές στον Μπρεσόν, αλλά και με ένα θέμα που σε ταράζει και δεν περιορίζεται, φυσικά, στην απαγωγή ενός βρέφους.
Αργησε να βγει η «Χαρά» στις αίθουσες κι ας έκανε την πρεμιέρα της το 2012 στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Δεν πειράζει. Μετά από μια μεγάλη επιτυχημένη πορεία σε πολλά ξένα φεστιβάλ (Κάρλοβι Βάρι, Εδιμβούργο, Ν. Υόρκη, Αδελαΐδα, Νέο Δελχί κ.ά.) μπορούμε να τη γευτούμε κι εμείς. Και να απολαύσουμε τη μεγάλη ερμηνεία της πρωταγωνίστριάς της, Αμαλίας Μουτούση, που δικαίως είχε θριαμβεύσει στα περσινά βραβεία της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου (α' γυναικείου ρόλου).
• Ο Ηλίας Γιαννακάκης λέει συνεχώς ότι χωρίς εσάς αυτή η ταινία δεν θα ήταν αυτή που είναι, ότι πολλές από τις σκηνές είναι καθαρά δικός σας αυτοσχεδιασμός. Σε ποιες ακριβώς αναφέρεται; Τι σήμαινε για σας αυτή η μάλλον σπάνια διαδικασία στο σινεμά;
«Κι εγώ επίσης θέλω να πω ότι δεν θα μπορούσα να κάνω τίποτα αν ο Ηλίας Γιαννακάκης δεν μου δημιουργούσε τις κατάλληλες προϋποθέσεις για να ελευθερώσω τη φαντασία μου. Οι σκηνές με το μωρό, που είναι η μισή ταινία δεν ήταν γραμμένες. Κι αυτό γιατί με ένα μωρό 3 μηνών δεν μπορείς, ευτυχώς!, να προκαθορίσεις τίποτα. Αν θέλει, θέλει. Αν δεν θέλει, δεν θέλει. Δεν μπορείς να του επιβάλεις κάτι ούτε να του κάνεις κόλπα. Οπότε αφήνεσαι ολοκληρωτικά στα πράγματα -τι τύχη για έναν ηθοποιό. Ο,τι υπάρχει στην ταινία είναι αποτέλεσμα της σχέσης μου με τον Γιάννη, το μωρό, η οποία γεννήθηκε κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων. Κάθε μου κίνηση, κάθε μου σκέψη, όλα ήταν συντονισμένα μ' αυτόν τον νεογέννητο άνθρωπο. Ηταν 3 μηνών και όλα γι' αυτόν συνέβαιναν για πρώτη φορά! Το κρύο, η νύχτα, τα φώτα των αυτοκινήτων, η αγκαλιά μου, όλα. Πρόσεχα ακόμα και το πώς αναπνέω. Νομίζω ότι η προσήλωσή μου σ' αυτό το μωράκι έδωσε τη δυνατότητα στη Χαρά να γεννηθεί και στην ταινία να είναι προσηλωμένη πάνω στη Χαρά».
• Τι είναι για σας η Χαρά; Μια διαταραγμένη γυναίκα; Μια γυναίκα που ψάχνει την αγάπη; Και τα δυο μαζί;
«Μπορεί να είναι και τα δύο μαζί… αλλά αυτό που έχει αξία είναι ότι υπάρχουν κάποια πρόσωπα πάνω σ' αυτή τη γη που για κάποιον ανεξήγητο λόγο δεν μπορούμε να… ξεμπερδεύουμε μαζί τους δίνοντάς τους διάφορους χαρακτηρισμούς. Είναι πρόσωπα που κουβαλάνε -ερήμην τους- το βάρος όλων των ανθρώπων. Η Χαρά είναι για μένα ένα τέτοιο πρόσωπο και γι' αυτό μου εμπνέει σεβασμό».
• Δυσκολευτήκατε να τη βρείτε μέσα σας και να την ερμηνεύσετε; Πού στηριχτήκατε;
«Με έλκει πολύ και στη ζωή και στην τέχνη η περιοχή της «τρέλας», όχι με την κλινική έννοια, αλλά με την έννοια του γλιστρήματος, της παρέκκλισης από τον δρόμο που οι άλλοι σε βάζουν να περπατήσεις. Αντλησα πολύ υλικό από αυτήν την τρελή και άγρια χαρά που μας ξυπνάνε οι παραβάσεις. Δεν είναι τυχαίο ότι στους αρχαίους πολιτισμούς οι τρελοί είναι πρόσωπα ιερά. Η Χαρά είναι η φαντασίωσή μου ότι γλιστράω…»
• Λένε ότι οι Ελληνες κινηματογραφιστές δεν έχουν καταφέρει να σας αξιοποιήσουν όσο σας αξίζει. Εγώ όμως σας θυμάμαι με θαυμασμό στη «Χώρα προέλευσης» τουΣύλλα Τζουμέρκα, ας πούμε. Και τώρα, με τη «Χαρά» πήρατε πέρσι πανεύκολα το βραβείο α' γυναικείου ρόλου της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου. Τι πιστεύετε γι' αυτό που λένε; Σας ενδιαφέρει όντως το σινεμά και αν ναι, γιατί;
«Ναι, στο σινεμά έχω κάνει πολύ λίγα πράγματα αναλογικά με το θέατρο. Αλλά και στο θέατρο είμαι τριάντα χρόνια κι έχω συνεργαστεί μόνο με 6-7 σκηνοθέτες. Και στις δύο περιπτώσεις αυτό το «λίγο» είναι καθαρά ποσοτικό. Το σινεμά μού αρέσει τρομερά. Ειδικά αν έχω την τύχη, γιατί πρόκειται περί καθαρής τύχης, να συνεργαστώ με σκηνοθέτες που γνωρίζουν πώς να καθοδηγήσουν έναν ηθοποιό – τότε πετάω από τη χαρά μου. Πάντως, αυτό που έχει σημασία είναι το να αξιοποιώ εγώ τους σκηνοθέτες ανεξάρτητα από το τι κάνουν εκείνοι. Μιλώντας από την πλευρά του ηθοποιού, ο ηθοποιός είναι εκείνος που οφείλει να αξιοποιεί τον σκηνοθέτη. Να τον διαλέγει. Ο σκηνοθέτης πρέπει να είναι σε θέση να με εμπνεύσει για να κάνω τη δική μου κατάδυση, αυτός που θα βοηθήσει ώστε να εκπληρωθεί η δική μου φαντασίωση. Μπορεί εκ πρώτης όψεως να φαίνεται ότι ο σκηνοθέτης διαλέγει, αλλά στην πραγματικότητα διαλέγει ο ηθοποιός -μιλάω για μένα, φυσικά».
• Μετά το «Lapsus» του Γιώργου Σκεύα, ένα πολύ επικίνδυνο και δύσκολο θεατρικό εγχείρημα πάνω σε κείμενα της Καίης Τσιτσέλη, το καλοκαίρι στο Φεστιβάλ Αθηνών θα παίξετε στο νέο έργο του Μαυριτσάκη «Μετατόπιση προς το ερυθρό». Σε τι φάση δουλειάς βρίσκεστε;
«Απ' αυτό που ονομάζετε «επικίνδυνο» και δύσκολο εγχείρημα πήρα ενέργεια, δύναμη και τροφή για να συνεχίσω. Η συνεργασία μου με τον Γιώργο Σκεύα ήταν από τα πιο ωραία πράγματα που μου έχουν συμβεί. Με το έργο του Γιάννη Μαυριτσάκη έχουμε ήδη ξεκινήσει πρόβες. Ο Θάνος Παπακωνσταντίνου, που το σκηνοθετεί, έχει ξεχωριστή θέση στις προτιμήσεις μου! Είδα τις δύο παραστάσεις του, το «Pedestal» και το «Venison», και ήταν μια όαση, ένα χάρμα μέσα στην πνευματική ασχήμια. Αρχίσαμε να κάνουμε διάφορα όνειρα μαζί και τώρα με το έργο του Μαυριτσάκη τα βάζουμε μπρος…».
• Εχετε δουλέψει με μεγάλους σκηνοθέτες. Τους νέους, ακόμα και πρωτοεμφανιζόμενους, πώς τους εμπιστεύεστε έτσι εύκολα;
«Δεν είναι αλήθεια ότι τους εμπιστεύομαι εύκολα. Ούτε τους νέους ούτε τους μεγαλύτερους. Η αλήθεια είναι ότι εμπιστεύομαι δύσκολα – κι αυτό γιατί πιστεύω πολύ στην έννοια εμπιστοσύνη και προσπαθώ να την τιμώ όπως της αξίζει».
*INFO: Η «Χαρά» του Ηλία Γιαννακάκη προβάλλεται αποκλειστικά στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος (Ιερά Οδός και Μεγ. Αλεξάνδρου, Κεραμεικός).
