Μετά το κόμμα των εφοπλιστών με λάβαρο έναν δημοσιογραφικό αστέρα της TV, ήρθε η σειρά της δημοτικής παράταξης των οργανωμένων ποδοσφαιρικών οπαδών. Απέχουμε πλέον έτη φωτός από τη δεκαετία του ’80, όταν οι σεμνότυφες διαπιστώσεις περί «ποδοσφαιροποίησης της πολιτικής ζωής» δεν υπονοούσαν τίποτα περισσότερο από την υποβάθμιση του δημόσιου λόγου σε άσφαιρες τσαμπουκαλεμένες επιδείξεις κομματικού πατριωτισμού. Από το περιφερόμενο σακίδιο και τις γαλότσες του Σταύρου στη φωτογραφία του «προδότη» δημάρχου Πειραιά με κασκόλ του Παναθηναϊκού η απόσταση είναι άλλωστε αμελητέα: και τα δυο φαινόμενα αντιπροσωπεύουν ελαφρά διαφορετικές εκδοχές απόσυρσης από την πολιτική ως προγραμματική αντιπαράθεση, τον θρίαμβο της «επικοινωνίας» πάνω στην εκπροσώπηση των πραγματικών αναγκών και αντιθέσεων των ψηφοφόρων. Παρά τον εκ μέρους τους εξορκισμό των «επαγγελματιών της πολιτικής», τόσο ο μεγαλοδημοσιογράφος του ΔΟΛ όσο και ο ποδοσφαιρικός μεγαλοπαράγοντας αποτελούν κομβικά συστατικά στοιχεία του συστήματος που θεατρικά κατακεραυνώνουν.
Σε αντίθεση με την επικοινωνιακή ρηχότητα του Ποταμιού που απευθύνεται σ’ ένα κοινό απλώς παραζαλισμένο από τις εξελίξεις της τελευταίας πενταετίας, η οπαδική ταύτιση διαθέτει βαθύ υπερπολιτικό υπόστρωμα. Επί της ουσίας δεν είναι παρά ένα (κοινωνικά ανώδυνο) αντίγραφο παραταξιακής στράτευσης, το οποίο επιτρέπει τη φαντασιακή χάραξη διαχωριστικών γραμμών και τη συγκρουσιακή εκτόνωση μακριά από τον «επικίνδυνο» και «πολύπλοκο» χώρο της πολιτικής, με την απουσία πραγματικού διακυβεύματος να διασφαλίζει επιπλέον στους εμπλεκόμενους ότι τα «οράματά» τους δεν υπάρχει πιθανότητα να διαψευστούν. Ολα τα υπόλοιπα στοιχεία της πολιτικής αντιπαράθεσης είναι παρόντα, έστω και ως κακέκτυπα: ο διπολισμός των «αιώνιων μονομάχων» σε επίπεδο τόσο κεντρικό (1-4) όσο και περιφερειακό (5), η ενσωμάτωση ποικίλων εκδοχών τοπικισμού (6-7), πάνω απ’ όλα όμως η αναπαραγωγή μιας ιδιαίτερης συλλογικής μνήμης και μικροϊστορίας που δίνει νόημα στην κοινή ταυτότητα˙ μιας μνήμης που φιλοτεχνείται γύρω από μάχες και νίκες, άλλοτε πασίγνωστες (8) κι άλλοτε διαγνώσιμες μόνο από τους μυημένους (9-12). Κεντρικό σημείο αναφοράς αυτού του πατριωτισμού αποτελούν φυσικά οι νεκροί της παράταξης, έστω κι αν αυτοί δεν έπεσαν σε μάχη με τον εχθρό αλλά τσαλαπατήθηκαν από ομοϊδεάτες τους σ’ ένα ανούσιο δυστύχημα (13). Σε αντίθεση με την κανονική πολιτική, εδώ δεν χωρούν πάντως υποκριτικές εκδηλώσεις λύπης για τους πεσόντες του αντιπάλου (14). Την εικόνα συμπληρώνουν τα συνήθη ενωτικά στερεότυπα που συναντάμε και στον κομματικό ή εθνικό λόγο (15), αλλά και οι προτάσεις για καθαρά πολιτική διαχείριση του -αιωνίως ακανθώδους- προβλήματος του «δημόσιου» χρέους (16).
