Ο διάσημος Ισπανός χορογράφος και χορευτής Ισραέλ Γκαλβάν, ανανεωτής του φλαμένκο, εκφράζει με το σώμα του τα βασανιστήρια και το ελεύθερο πνεύμα των Ρομά, που ο Χίτλερ εξολόθρευσε
Της Νόρας Ράλλη
Σπάνια βλέπεις καλλιτέχνη και μάλιστα χορευτή να πραγματεύεται επί σκηνής συγκεκριμένες πολιτικές και κοινωνικές αλήθειες, επώδυνες και χαίνουσες. Χρειάζεται τόλμη και κυρίως ταλέντο ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος της γραφικότητας, αλλά και της απόρριψης από το κοινό, που συνήθως «ενοχλείται» από σκληρά θεάματα.
Ωστόσο, ο διάσημος Ισπανός χορευτής Ισραέλ Γκαλβάν δεν φαίνεται να πτοείται. «Ισραέλ, το να χορεύεις την πραγματικότητα είναι συνώνυμο του να χορεύεις το αδύνατο», του είχε πει ο Γάλλος φιλόσοφος και ιστορικός Τέχνης, Ζορζ Ντιντί–Ούμπερμαν. Οσο για την απάντηση του Γκαλβάν, αυτή θα δοθεί την Τετάρτη του Πάσχα, στη σκηνή της Στέγης, όπου θα ανεβεί η παράσταση φλαμένκο «The Real». Με τον ίδιο στους ρόλους χορευτή και χορογράφου, μαζί με τις εξαιρετικές Μπελέν Μάγια (σαγηνεύει όταν χορεύει ανάμεσα στις χορδές ενός πιάνου, συμβόλου των συρμάτων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης) και Ισαμπέλ Μπαγιόν, αλλά και μουσικούς, τραγουδιστές και ηθοποιούς, ο Γκαλβάν, επινοώντας μια νέα χορογραφική γλώσσα φλαμένκο, θα προσεγγίσει εκφραστικά το δύσκολο θέμα του διωγμού των Ρομά κατά τις δεκαετίες του ’30 και του ’40 από τα φασιστικά και ναζιστικά καθεστώτα. Με το σώμα του θα εκφράσει τα βασανιστήρια, τον πόνο, την περηφάνια και το ελεύθερο πνεύμα των Τσιγγάνων.
Μην ξεχνάμε ότι το ίδιο το φλαμένκο συνδέεται άμεσα με τις παραδόσεις των Ρομά. Εφτασαν στην Ευρώπη από την Ινδία, όπου ήταν οι γνωστοί «παρίες/ανέγγιχτοι», δεν άνηκαν σε καμία κάστα και κανείς δεν τους μιλούσε, ούτε καν μπορούσε να τους αγγίξει, σύμφωνα με τους ινδουιστικούς νόμους. Είναι από τα παλαιότερα ευρωπαϊκά φύλα (11ος αιών.) και κατά κύματα εγκαταστάθηκαν σχεδόν σε όλες τις χώρες της γηραιάς ηπείρου. Κατά τον Β' Παγκόσμιο, η ναζιστική Γερμανία, η Κροατία, η Ουγγαρία και οι σύμμαχοί τους προσπάθησαν συστηματικά να τους εξολοθρεύσουν. «Πρόκειται για μια καταστροφή μεγαλύτερη από εκείνη των Εβραίων της Γερμανίας», σημειώνει η Ενριέτ Ασέο, κορυφαία καθηγήτρια ιστορικός. «Είναι μια γενοκτονία του συνόλου των Τσιγγάνων που άνηκαν στον γερμανικό πολιτιστικό ιστό». Είναι δύσκολο να υπολογιστεί πόσοι Ρομά χάθηκαν εκείνη την εποχή. Οι αριθμοί κυμαίνονται από 250.000 έως 1.500.000 ψυχές, σχεδόν το 25-50% του πληθυσμού τους.
Το άγνωστο στους πολλούς αυτό ολοκαύτωμα των Ρομά ο Ισραέλ Γκαλβάν θα το παρουσιάσει χορευτικά, με σαφήνεια κινητική, ευπρέπεια αισθητική και πρωτοποριακές χορογραφίες. Καινοτόμος και τολμηρός, συνδυάζει τα ουσιαστικά στοιχεία της πολύχρονης παράδοσης του φλαμένκο με τη μοντέρνα αισθητική, αντλώντας θέματα από την τζαζ και την έθνικ μουσική. Δεν είναι τυχαίο πως θεωρείται η αποκάλυψη του φλαμένκο των τελευταίων ετών και τιμήθηκε με το Εθνικό Βραβείο Χορού το 2005 στην Ισπανία. Μόνο τον τρόπο που κινεί τα χέρια του αν δει κανείς, θα καταλάβει το βαθιά ανθρώπινο μήνυμα που θέλει να μεταδώσει. Είναι σαν να σπάζει τον αέρα στα δύο!
Αρκετοί ίσως τον θυμούνται από το ντοκιμαντέρ «Israel Galvan: The andalusian accent», γαλλικής παραγωγής 2009, που δείχνει πώς κατόρθωσε να δημιουργήσει ένα νέο είδος χορού ολότελα αυθεντικό, αλλά και συνεπές ως προς τις ρίζες του. Ή από το 2008, που ήρθε για πρώτη φορά στη χώρα μας, στο Φεστιβάλ Αθηνών, με την παράσταση «Αρένα» γύρω από τον βάρβαρο, παράξενο και αντιφατικό κόσμο των ταυρομαχιών.
Μία αντίστοιχη «φιέστα θανάτου» θα παρουσιάσει και αυτή τη φορά στη Στέγη. Τότε είχε δηλώσει: «Δεν πιστεύω ότι η τέχνη μπορεί να αναστήσει το βιολογικό σώμα, αλλά, ναι, πιστεύω ότι μπορεί να αναστήσει συναισθηματικούς θανάτους». Τα λόγια του προφητικά για την τωρινή παράσταση.
*INFO: 23-27 Απριλίου, στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών (Λεωφ. Συγγρού 107, 210-9005800), στις 20.30. Εισιτήρια: 15, 18, 25, 36 €, μειωμ. 10, 12, 15 € | Ανεργοι 5 €
