Mια από τις αμφιλεγόμενες στιγμές στη ζωή της Τζέιν Φόντα, για άλλους επαναστατική για άλλους προδοτική, ήταν η επίσκεψή της το 1972 στο Βιετνάμ. Εν μέσω πολέμου. Οχι για να δώσει κουράγιο στα 18χρονα και 19χρονα Αμερικανάκια, που είχαν επιστρατευτεί σε μια κόλαση. Αλλά για να δει με τα μάτια της τις καταστροφές από τούς αμερικάνικους βομβαρδισμούς στους αντίπαλους, στο Βόρειο Βιετνάμ.
Δεκατέσσερις μέρες έμεινε στη σπαρασσόμενη χώρα και, φυσικά, προκάλεσε μιντιακό χαμό. Ηταν και στο πικ της δόξας της με «Μπαρμπαρέλες», υποψηφιότητες για Οσκαρ με το «Σκοτώνουν τα άλογα όταν γεράσουν» και Οσκαρ για την «Εξαφάνιση». Εδώ βλέπετε μια από τις πιο διάσημες φωτογραφίες της, στο κομμουνιστικό Ανόι, πρωτεύουσα του Β. Βιετνάμ, δίπλα σε ένα αντιαεροπορικό των Βιετκόνγκ, να γελάει μαζί τους.
Αυτή η ιστορία, που κόστισε ακριβά στην Τζέιν Φόντα (σε πρόσφατη δημοσκόπηση περιοδικού το 20% δηλώνει ότι δεν αντέχει να ακούσει ούτε το όνομά της) έγινε από τον Τέρι Τζάστροου θεατρικό έργο. Με τίτλο «Η δίκη της Τζέιν Φόντα» θα παρουσιαστεί στο Fringe του Φεστιβάλ του Εδιμβούργου (30 Ιουλίου-24 Αυγούστου) και προκαλεί ήδη μεγάλο ενδιαφέρον.
Ο Τζάστροου διάλεξε ως στόρι του έργου μια σχετικά άγνωστη, αλλά πραγματική ιστορία του 1988. Η Φόντα προσκάλεσε 26 βετεράνους του Βιετνάμ από τη μικρή πόλη Γουότερμπερι του Κονέκτικατ, κλείστηκαν σε ένα δωμάτιο και συζητούσαν επί τέσσερις ώρες κλαίγοντας. Ο καθένας είπε τη δικιά του πλευρά της ιστορίας. Το αποτέλεσμα της καθαρτήριας συνάντησης ήταν οι βετεράνοι να μην πραγματοποιήσουν πικετοφορία για να εμποδίσουν τα γυρίσματα του «Στάνλεϊ και Αϊρις», στην οποία η Φόντα θα είχε παρτενέρ τον Ρόμπερτ ντε Νίρο.
Ο συγγραφέας έκανε ολόκληρη έρευνα. Ταξίδεψε στο Βιετνάμ, βρήκε τους ίδιους (!) μεταφραστές που είχε χρησιμοποιήσει και η Φόντα, επισκέφτηκε τα μέρη που την πήγαν, ακόμα και το σημείο στο οποίο ήταν στημένο το αντιαεροπορικό της περίφημης φωτογραφίας της (έχει μετατραπεί σε πλυντήριο κοινής χρήσης). Ολοι του είπαν ότι η σταρ δεν ειρωνεύτηκε ποτέ τους Αμερικανούς στρατιώτες, ότι οι Βιετναμέζοι οδηγοί της προσπάθησαν να της μάθουν το παραδοσιακό τραγούδι Dai Mi Da, αλλά το είπε τόσο άθλια, που στη φωτογραφία σφίγγει τα χέρια της από ντροπή.
Επιστρέφοντας από το Βιετνάμ ο Τζάστροου έμεινε τέσσερις μέρες στο ράντσο της ηθοποιού στην Σάντα Φε. Ο,τι του διηγήθηκε ταίριαζε με τις μαρτυρίες των Βιετναμέζων. Προσπάθησε όμως να τον αποτρέψει από το να γράψει το έργο. «Δεν έχεις ιδέα τι θυμό και μίσος θα δημιουργήσεις», του είπε. Ο Τζάστροου, φυσικά, δεν της το έδειξε. Και παρόλο που το «The Trial of Jane Fonda» απορρίφθηκε από δυο Αμερικανούς παραγωγούς, o Τζάστροου δεν χάνει την ελπίδα ότι θα γίνει και ταινία. Εχει στο μυαλό του την επιτυχία του «Φροστ-Νίξον, η αναμέτρηση».
Επιμ. Β.Γεωργ.
