Ο Θεσσαλονικιός θεατρικός συγγραφέας, που έχει αυτή τη στιγμή δύο παραστάσεις σε Θέατρο Τέχνης και Στέγη, θεωρεί απαράδεκτη την έλλειψη ευκαιριών, μέσα από παραγγελίες, να γραφούν και ανεβούν νέα έργα. Κάτι που στην υπόλοιπη Ευρώπη είναι καθεστώς
Της Εφης Μαρίνου
Μπορεί ένα βιβλίο να σκοτώσει; Και δεν εννοούμε να πέσει στο κεφάλι σου ο βαρύς τόμος κάποιων Απάντων αλλά απλά και μόνο η ανάγνωσή του. «Βεβαίως», ισχυρίζεται ο θεατρικός συγγραφέας Σάκης Σερέφας στο έργο του «Εναν φιδέ κι ακίνητος!» που παίζεται στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης σε σκηνοθεσία Νίκου Χατζοπούλου μαζί με αυτό του Γιάννη Δούμου «Να ζεις».
Ο στραγγαλισμός ενός φανατικού βιβλιοφάγου από την … «Παναγία των Παρισίων» του Β. Ουγκό είναι ο θεματικός άξονας του «Φιδέ», μια σαρκαστική κι όχι καταγγελτική, όπως λέει ο συγγραφέας, ματιά πάνω στην κρίση, με τρόπο λοξό, παιγνιώδη.
Ο απόμαχος ντετέκτιβ Πέτρου θυμάται το ένδοξο παρελθόν του. Αφηγείται πώς κατάφερε να εξιχνιάσει το έγκλημα των αιώνων: ένας άνθρωπος βρέθηκε σκοτωμένος μέσα στο σπίτι του χωρίς να υπάρχει ίχνος παραβίασής του και καμιά ένδειξη άλλης παρουσίας. Το θύμα ήταν ο παθιασμένος με τα βιβλία Σαββίδης, ερωτευμένος παράφορα με την Εσμεράλδα της Παναγίας των Παρισίων. Και δολοφονείται από τον αντεραστή του, τον ίδιο τον Κουασιμόδο.
Η ιστορία διακόπτεται συχνά από το κουτσομπολιό δύο νέων, που βοηθούν τον αφηγητή, οργανώνουν τον χώρο ή αναβιώνουν τα πρόσωπα, ενώ συγχρόνως αποτελούν το κοινό. Ομως, αντί να αγωνιούν για την επόμενη σκηνή της συγκλονιστικής εξιστόρησης, ασχολούνται με τα προβλήματα της δικής τους δεινής καθημερινότητας. Είναι άνεργοι ηθοποιοί. Δραπετεύουν από την ομιλία του ντετέκτιβ και σχολιάζουν τον πόνο τους: πόσο ακρίβυναν οι πατάτες, ο λογαριασμός της ΔΕΗ, ο «άυλος» πολιτισμός. Ο ντετέκτιβ προσπαθεί συνεχώς να τους επαναφέρει στην ταξη.
Ο Σάκης Σερέφας έγραψε το έργο κατόπιν παραγγελίας του Θεάτρου Τέχνης και εμπνεόμενος από την κοινωνική κατάσταση.
«Τρελαίνομαι να γράφω με ανάθεση και κυρίως όταν έχω χρονικούς και θεματικούς περιορισμούς. Εχω ανάγκη το πλαίσιο. Το “Φιδέ” άρχισα να το σκέφτομαι βλέποντας γύρω μου φίλους άνεργους, στριμωγμένους οικονομικά, ταλαντούχους και δημιουργικούς να μένουν άπραγοι μέσα στην τρέλα της κρίσης. Το μέγα όνειρο πια είναι η επιβίωση. Ολοι κλείνονται στο καβούκι τους. Αυτό θεωρώ ως μεγαλύτερη ζημιά κι από την εξαφάνιση της μεσαίας τάξης και από τα παιχνίδια με τα ακίνητα και τις τράπεζες. Η άμυνα σε κάνει τσιγκούνη σε όλες τις επιλογές σου. Αναζητάς το λιγότερο κόστος παντού, ακόμα και στην αξιοπρέπειά σου. Μέχρι και τα διαζύγια μειώθηκαν. Οταν τρέχουν από κοινού δάνεια, υποθηκευμένα σπίτια, σύζυγοι που εξαρτώνται από τον μισθό του συζύγου, ποιος χωρίζει;»
• Πήγατε από τη μια πρεμιέρα έργου σας στην επόμενη μέσα σε δύο μέρες.
«Ηταν και το έργο “Ιαπωνία” για εφήβους στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Δούλεψα με τη Σοφία Βγενοπούλου, που σκηνοθέτησε την παράσταση και Μεικτή Ομάδα Θεάτρου Εφήβων για λίγες μέρες. Το αποτέλεσμα μου άρεσε πολύ. Το έργο στοχάζεται πάνω στη ζωή των νέων, θέτοντας μια σειρά κρίσιμων διλημμάτων σχετικά με τις επιθυμίες και τα όνειρά τους. Για παράδειγμα, ένα παιδί διαβάζει για τις πανελλήνιες, όταν εισβάλλει στον χώρο του μια ανώτερη δύναμη με τη μορφή ντελιβερά σούσι… Αρχίζει τα παζάρια με το νεαρό. Αν θέλει να περάσει στο πανεπιστήμιο, πρέπει να θυσιάσει κάτι. Κι έτσι αρχίζει η περιπέτεια των διλημμάτων σε ζητήματα ηθικής, αξιών ή ψευδοαξιών. Αποδεικνύεται ότι προκειμένου να αποκτήσουμε κάτι, συμβιβαζόμαστε σε αβαρίες, μικρές προδοσίες ιδανικών και αρχών μας».
• Σήμερα βλέπουμε στο θέατρο περισσότερη λογοτεχνία παρά σύγχρονη ελληνική θεατρική δραματουργία. Γιατί;
«Γι’ αυτό θεωρώ τολμηρή και αξιέπαινη την πρωτοβουλία του Θεάτρου Τέχνης για ανάθεση γραφής οκτώ θεατρικών από νέους συγγραφείς. Υποκαθιστά το θεσμικό καθήκον των κρατικών μας σκηνών στο να προβάλλουν καινούργια έργα και δημιουργούς. Δεν διαθέτουμε το αυτονόητο στην Ευρώπη, δηλαδή την προσφορά ευκαιρίας να γεννηθούν συγγραφείς, έργα. Βρίσκω εξοργιστικό το καταιγιστικό φαινόμενο της διασκευασμένης για το θέατρο λογοτεχνίας. Δεν προωθεί την ελληνική δραματουργία και επίσης ένας συγγραφέας εξελίσσεται μόνο όταν βλέπει τα έργα του να ανεβαίνουν. Πώς θα γίνει αυτό όταν παίζονται μόνο λογοτέχνες; Ασε που θεωρώ την τάση εκ του πονηρού. Πηγαίνεις στα σίγουρα με τον Βιζυηνό –δεν πληρώνεις και δικαιώματα– ή τον Χατζή και επιπλέον δεν τους έχεις πάνω από το κεφάλι σου για να έχουν άποψη».
• Η Θεσσαλονίκη σε τι πνευματικούς ρυθμούς κινείται;
«Τελευταία πήρε μια ανάσα, ψυχολογικά κυρίως, με τον Μπουτάρη. Νιώσαμε να παραμερίζει η βαριά σκιά της μούχλας. Φυσικά βλέπεις τα ερείπια που άφησε η κρίση. Εκλεισε η Πειραματική Σκηνή της “Τέχνης”, η Ακτίς Αελίου. Βλέπεις άστεγους στα πάρκα, κλειστά μαγαζιά, ανθρώπους να ανασκαλεύουν στους κάδους σκουπιδιών, παραεμπόριο, πάρα πολλούς ζητιάνους, εντυπωσιακά παραμορφωμένους και εισαγόμενους από τη Βουλγαρία. Οι έμποροι τους τοποθετούν κάθε πρωί σε διάφορα σημεία και το βράδυ περνούν για τις εισπράξεις».
• Διδάσκετε φιλολογικά σε σχολείο της Γαλάτιστας στην ορεινή Χαλκιδική.
«Ενα υπέροχο βυζαντινό χωριό, μια κοινωνία γεωργών και κτηνοτρόφων. Εχει τύχει να κυνηγάμε αγριογούρουνο μέσα στην αυλή του σχολείου. Ταξιδεύοντας εκεί κάθε μέρα βλέπω τις εναλλαγές των εποχών, παρακολουθώ τις εξαιρετικά ενδιαφέρουσες συμπεριφορές και τη νοοτροπία κατοίκων και μαθητών. Και παρόλο που παλιά μού ξίνιζε η Θεσσαλονίκη, τώρα εκτιμώ όσο τίποτα άλλο τον πολύτιμο χρόνο που εξοικονομώ ειδικά με την εξέλιξη της τεχνολογίας. Είναι πόλη μαζεμένη που σου επιτρέπει να συνδυάσεις όλες τις δουλειές σου».
*INFO: Θέατρο Τέχνης/Υπόγειο (Πεσμαζόγλου 5, τηλ.: 210 3228706. Σκηνικά-κοστούμια: Κατερίνα Σωτηρίου. Μουσική: Λεωνίδας Μαριδάκης. Παίζουν: Γρ. Γαλάτης, Μπ. Γαλιατσάτος, Ηλ. Ζερβός.
