Με την ευκαιρία της έκθεσης «Other Flows», o επιμελητής της, Κόλιν Τσίνερι, μας εξηγεί τη σύνθετη, εκρηκτική, αλλά και… ελεύθερη από λογοκρισία εικαστική ζωή της χώρας
Της Παρής Σπίνου
Την τελευταία δεκαπενταετία, από τότε που η Κίνα αναδύθηκε ως οικονομική δύναμη η σύγχρονη τέχνη της σημείωσε μια απίστευτη έκρηξη στις διεθνείς αγορές. Από τη μια οι δυτικοί έψαχναν κάτι το εξωτικό, από την άλλη οι πάμπλουτοι Κινέζοι επιχειρηματίες επιζητούσαν μια επένδυση κύρους.
Τώρα, η γκαλερί «Bernier/Eliades» με την έκθεση «Οther Flows: Six Contemporary Chinese Painters» φέρνει στην Αθήνα έξι σύγχρονους Κινέζους ζωγράφους με ιδιαίτερη, προσωπική γραφή -όλοι είναι κάτω των 50 ετών- «ανεξάρτητους και αταξινόμητους καλλιτεχνικά», εκτός εμπορικών δικτύων και σχολών. Μας τους συστήνει ο εικαστικός επιμελητής Κόλιν Τσίνερι (κατά το ήμισυ Κινέζος), ο οποίος ζει τα τελευταία 30 χρόνια στην Κίνα και γνωρίζει τα πράγματα εκ των έσω.
«Η σύγχρονη κινεζική τέχνη είναι ευρέως γνωστή περισσότερο από τις τιμές των έργων στις δημοπρασίες, παρά για το περιεχόμενό της. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός τεχνητού διαχωρισμού ανάμεσα στη ζωγραφική, που θεωρείται πιο εμπορικό και πιο σύγχρονο μέσο και στο βίντεο και τις εγκαταστάσεις, που θεωρούνται πιο πειραματικά», επισημαίνει ο ίδιος. «Ενώ υπάρχουν “σχολές” ζωγραφικής με μεγάλη εμπορική επιρροή στην Κίνα, υπάρχουν ζωγράφοι που πεισματικά παραμένουν ανεξάρτητοι από αυτούς τους παράγοντες. Λόγω αυτής της στάσης τους έχουν αναπτύξει περίπλοκες και μοναδικές ενότητες έργων, εκφράζοντας μέσα από τη δουλειά τους ιδέες όπως η συγχρονικότητα, η ταυτότητα, η ιστορία και ιδεολογία».
Η Liang Wei, για παράδειγμα, «τεμαχίζει» εικόνες με γραμμές και χρώματα που ξεθωριάζουν το ένα μέσα στο άλλο, εξερευνώντας το θολό όριο που χωρίζει μια σκληρή εξωτερική πραγματικότητα με τον πιο ευαίσθητο εσωτερικό μας εαυτό.
Ο Qui Xiaofei συνδυάζει τη ζωγραφική με γλυπτά στοιχεία για να δημιουργήσει υβριδικά αντικείμενα. Στο παρελθόν απεικόνιζε νοσταλγικές εικόνες της παιδικής του ηλικίας, ενώ τώρα στρέφεται σε σχεδόν σουρεαλιστικές, γεμάτες χιούμορ συνθέσεις.
Με διαφορετική τεχνοτροπία ζωγραφίζει κάθε έργο του ο Wang Xingwei. Η ιστορία της τέχνης, ο εαυτός του, το κιτς, η τοπική κουλτούρα αλλά και η λαϊκή, η νοσταλγία είναι ορισμένα από τα θέματα που τον απασχολούν, και παίρνουν σχήμα με τους «χαρακτήρες» και τα ζώα που εμφανίζονται στα έργα του.
O Wang Yin θεωρείται από τους πιο πνευματικούς καλλιτέχνες της χώρας του. Στο επίκεντρο της δουλειάς του βρίσκεται η σχέση του με την κινεζική ιστορία και τέχνη, ειδικά τη σύγχρονη ιστορία της κινέζικης ελαιογραφίας.
Ενας άλλος ζωγράφος, ο Zhang Hui έλκεται ιδιαίτερα από το μαύρο χρώμα το οποίο απλώνει πάνω στον καμβά όπου απεικονίζει αντικείμενα και ανθρώπους, προσπαθώντας να επιτύχει μια ποίηση που μπορεί να απελευθερώσει από τα δεσμά της καθημερινότητας.
Τέλος, ο Zhu Yu με φωτορεαλιστικό τρόπο αποτυπώνει στους καμβάδες του βότσαλα και λεκέδες τσαγιού σε πορσελάνινα φλιτζάνια. Προσεγγίζει το έργο του μέσα από εννοιολογική προοπτική, τον ενδιαφέρει η ιδέα τού να είσαι ζωγράφος περισσότερο από την πράξη της ζωγραφικής.
«Ολοι τους κάνουν τέχνη βιωματική και φιλτράρουν την πραγματικότητα με διαφορετικά φίλτρα, γι’ αυτό καθένας τους είναι μοναδικός», λέει ο Κ. Τσίνερι. Επίσης δηλώνει έκπληκτος από την ελευθερία που υπάρχει σήμερα στην Κίνα στον χώρο της καλλιτεχνικής δημιουργίας. «Γίνονται έργα τέχνης που δεν θα επιτρεπόταν να παρουσιαστούν στη Δύση. Στη μη επίσημη εικαστική σκηνή, εκτός των κρατικών μουσείων, δεν υπάρχει έλεγχος. Παρότι η κυβέρνηση στέλνει ανθρώπους για να ελέγξουν, πολύ σπάνια παρατηρείται λογοκρισία. Αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι οι καλλιτέχνες κάνουν πολιτικά έργα ή ότι είναι καταγγελτικοί. Συνήθως προκύπτει ένα πιο λεπτό και ενδιαφέρον είδος πολιτικής τέχνης».
Υπογραμμίζει, ακόμα, πως τα πράγματα είναι περίπλοκα και πολυεπίπεδα στην κινεζική αγορά τέχνης σήμερα. «Υπάρχει η παραδοσιακή αγορά που βασίζεται κυρίως σε έργα με την τεχνική σε μελάνι. Υπάρχει σύγχρονη κινεζική τέχνη, λιγότερο “σοφιστικέ”, που δεν προσελκύει τη διεθνή αγορά. Υπάρχει επίσης σύγχρονη τέχνη με πολύ γνωστά ονόματα, που έγινε δεκτή στην τοπική αγορά αφού καθιερώθηκε στη διεθνή σκηνή. Το εμπόριο τέχνης ανθεί καθώς ευδοκιμεί ένα ολόκληρο σύστημα από γκαλερί, ιδιωτικά μουσεία, περιοδικά, φουάρ, συλλέκτες κ.λπ. Οι Κινέζοι επιχειρηματίες γνωρίζουν από επενδύσεις και πολλοί νέοι καλλιτέχνες κάνουν έργα που αποδίδουν οικονομικά. Γενικότερα, είναι ένα πλούσιο περιβάλλον, με όλες τις σημασίες της λέξης».
*INFO: Βernier/Εliades Gallery, Επταχάλκου 11, Θησείο, τηλ. 210-3413935-7. Μέχρι 22 Μαΐου.
