Το ελληνικό δίκαιο προσαρμόζεται στις διεθνείς συμβάσεις με νομοσχέδιο που θεωρεί την «αναγκαστική εξαφάνιση» προσώπων σημαντικό αδίκημα που επισύρει ακόμα και την ποινή των ισοβίων

Της Μαρίας Δήμα

Η «αναγκαστική εξαφάνιση» προσώπων, που για πρώτη φορά καθιερώνεται ως αδίκημα στον ελληνικό ποινικό κώδικα, αποτελεί έγκλημα κατά της ανθρωπότητας και μάλιστα θα τιμωρείται με ποινές κάθειρξης που φτάνουν τα ισόβια.

Σύμφωνα με σχέδιο νόμου που τέθηκε από το υπουργείο Δικαιοσύνης σε δημόσια διαβούλευση, καμία συνθήκη δεν επιτρέπει τη διάπραξη της αναγκαστικής εξαφάνισης, ούτε και η απειλή πολέμου, καθώς το έγκλημα της αναγκαστικής (βίαιης) εξαφάνισης παιδιών, ενηλίκων κ.λπ. (enforced disappearance) αποτελεί έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, ενώ κανείς δεν υπόκειται σε αναγκαστική εξαφάνιση ή σε μυστική κράτηση.

Το νομοσχέδιο αφορά την κύρωση και προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας προς τις διατάξεις της διεθνούς σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για την προστασία όλων των προσώπων από την αναγκαστική εξαφάνιση και προβλέπει:

*Καμία απολύτως εξαιρετική περίσταση, είτε «κατάσταση πολέμου, είτε απειλή πολέμου, εσωτερική πολιτική αστάθεια ή οποιαδήποτε άλλη δημόσια έκτακτη ανάγκη δεν μπορεί να προβληθεί ως δικαιολογία για αναγκαστική εξαφάνιση».

*Κάθε κράτος πρέπει να λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να θεωρείται ποινικά υπεύθυνο κάθε πρόσωπο που τελεί, διατάζει, παραγγέλλει ή υποκινεί την τέλεση ή αποπειράται να τελέσει ή συμμετέχει ή είναι συνεργός σε μία αναγκαστική εξαφάνιση.

*Κάθε κράτος υποχρεούται να διασφαλίζει, για οποιονδήποτε ισχυρίζεται ότι ένα πρόσωπο έχει υποστεί αναγκαστική εξαφάνιση, τη διεξαγωγή ενδελεχούς και αμερόληπτης έρευνας, τη λήψη των κατάλληλων μέτρων προκειμένου να διασφαλιστεί ότι ο καταγγέλλων, οι μάρτυρες, οι συγγενείς του προσώπου που έχει εξαφανιστεί και ο συνήγορος υπεράσπισής τους, καθώς και τα πρόσωπα που συμμετέχουν στην έρευνα προστατεύονται από κάθε κακομεταχείριση ή εκφοβισμό.

*Κανένα κράτος δεν απελαύνει, επιστρέφει (επαναπροωθεί), παραδίδει ή εκδίδει ένα πρόσωπο σε άλλο κράτος, όταν υπάρχουν σοβαροί λόγοι να θεωρείται ότι το πρόσωπο αυτό θα κινδύνευε να υποστεί αναγκαστική εξαφάνιση.

*Προσωπικές πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένων των ιατρικών και γενετικών δεδομένων, που συλλέγονται και διαβιβάζονται στο πλαίσιο της αναζήτησης ενός προσώπου που έχει εξαφανιστεί δεν χρησιμοποιούνται ή καθίστανται διαθέσιμες για σκοπούς άλλους από την αναζήτηση του προσώπου που έχει εξαφανιστεί.