Πενήντα χρόνια κλείνει στις 29 Μαΐου το «Θέατρο του Ηλιου» της Αριάν Μνουσκίν και έχει κάθε δικαίωμα να τα γιορτάσει με την καρδιά του. Η 75χρονη σκηνοθέτρια,που ξαναέφερε στη θεατρική πράξη την έννοια της ομαδικότητας και της ισότητας, που έστησε στην Cartoucherie της Βενσέν ένα κοινόβιο δημιουργικότητας και έρευνας, δεν το βάζει κάτω. Για τον μισό αιώνα του θεάτρου της ετοίμασε νέα παράσταση, ενώ υπόσχεται από το καλοκαίρι και μετά πλήθος εκδηλώσεων, θεαμάτων και, φυσικά, ένα μεγάλο πάρτι.
Η Μνουσκίν αποφάσισε να επιστρέψει στον Σέξπιρ, αυτόν τον «τροφοδότη πατέρα», όπως τον λέει, ανεβάζοντας «Μάκβεθ». Εχει ήδη σκηνοθετήσει το 1968 το «Ονειρο καλοκαιρινής νύχτας» και το 1982 έναν «Ριχάρδο ΙΙ», εμπνευσμένο από την παράδοση του Νο. Γιατί, όμως, «Μάκβεθ»; Γιατί αυτή η ανάγκη μιας «βουτιάς στη διανοητική ζούγκλα ενός ανθρώπου πιο άγριου και από τα πιο άγρια ζώα», όπως περιγράφει η Μνουσκίν τον σεξπιρικό ήρωα στο σάιτ της ομάδας της;
Την απάντηση την είχε δώσει έξι μήνες πριν στους ηθοποιούς της, ανακοινώνοντας την απόφασή της. «Το ανέβασμα του“Μάκβεθ” θα είναι μια μάχη», είχε πει. «Θα χρειαστούμε υπομονή, δύναμη, ταπεινότητα και κουράγιο για να ψάξουμε και να καταλάβουμε πώς παρουσιάζεται στο θέατρο το Κακό με μουσική, ρυθμό και θέαμα. Θα πρέπει να ανοίξουμε τον ήρωα μπροστά στο κοινό, όπως ανατέμνει κανείς ένα σάπιο ψάρι. Οπως έκανε ο Μολιέρος. Εγραψε τον “Ταρτούφο”, για να μην ξαναϋπάρξουν Ταρτούφοι. Οταν δείχνεις τα πράγματα, ήδη αρχίζεις να τα αλλάζεις. Οταν τα κρύβεις, αρνείσαι να τα δεις να αλλάζουν. Ο “Μάκβεθ” είναι ένα κείμενο που χτυπάει συναγερμό. Γιατί μας τρομοκρατεί με την ίδια τη σκοτεινή μισή φύση μας. Οι ήρωες αφήνουν ελεύθερους τους εσωτερικούς τους δαίμονες νομίζοντας ότι μπορούν να τους ελέγξουν. Κι όμως, δεν γίνεται. Το κακό μπορεί να είναι γοητευτικό, να χρησιμοποιεί ακόμα και την αλήθεια για να μας παγιδέψει. Ο “Μάκβεθ” είναι ένα μαύρο θεατρικό έργο, αλλά στην πραγματικότητα ο Σέξπιρ δεν είναι ποτέ σκοτεινός. Το θέατρο δεν πρέπει ποτέ να είναι σκοτεινό. Γιατί είναι μια δραστηριότητα ποιητική, άρα φωτεινή».
Τι θυμάται περισσότερο από αυτά τα πενήντα χρόνια, τα γεμάτα επιτυχίες, κάποιες από τις οποίες («Τελευταίο Καραβάν Σαράι», «Εφήμεροι», «Οι ναυαγοί της τρελής ελπίδας») καταφέραμε να δούμε κι εμείς στο Φεστιβάλ Αθηνών; «Αναμνήσεις φυσικά και έχω», απαντά στο «Nouvel Observateur» η Μνουσκίν. «Αλλά πολύ λιγότερες από αυτές που μας διηγούνται οι παλιοί του “Θεάτρου του Ηλιου”, όταν έρχονται να μας δουν. Γιατί εγώ είμαι ακόμα μέσα στη μαρμίτα, ζω στο παρόν. Αυτό που σκέφτομαι, κυρίως, είναι: τι μας μένει ακόμα να κάνουμε; Αυτό που θέλω είναι να έχω δύναμη και διαθεσιμότητα για τη χαρά των δοκιμών, για τη στιγμή της ανακάλυψης και του θαύματος. Γι’ αυτή τη φωτιά στην οποία όλα αρχίζουν».
INFO: πρεμιέρα 30 Απριλίου.
Επιμέλεια: Β.Γεωργ.
