Oι ανήσυχοι Βερολινέζοι, καλεσμένοι από τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, έστησαν στο κτίριο 56 του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού μια παράσταση σ’ έναν απρόβλεπτο χώρο, με ηθοποιούς μη επαγγελματίες, που τους βλέπεις στο ipad σου και τους θεατές σε απαιτητικό ρόλο πρωταγωνιστή
Της Εφης Μαρίνου
Οσο να πεις έχει την πρωτοτυπία του. Να πηγαίνεις στο θέατρο και να μπαίνεις εσύ ο ίδιος στο πετσί του ρόλου που όμως δεν είναι ρόλος, αλλά το πραγματικό πρόσωπο του εμπόρου όπλων, του χάκερ, του Σύρου πρόσφυγα, του πολεμικού ανταποκριτή, του πιλότου πολεμικού αεροσκάφους που αδειάζει βόμβες με την ίδια ηρεμία που η πρόσφυγας μαγειρεύει μπορς, του Πακιστανού δικηγόρου, του χτυπημένου από έκρηξη αλλά και του γιατρού που θα περιποιηθεί το τραύμα.
Μην ψάχνετε για σκηνή και πλατεία. Μια εγκατάσταση δεσπόζει στον χώρο. Ο θεατής εισχωρεί και περιπλανιέται σ’ ένα πολυπλόκαμο θεατρικό βιντεοπαιχνίδι, ένα δαιδαλώδες περιβάλλον που συνθέτουν 15 διαφορετικοί χώροι. Μια φωνή στα αυτιά του τον τοποθετεί στην ιστορία ενώ ένα δραστήριο ipad στο χέρι του οργανώνει τη «σκηνή», τον σπρώχνει να δράσει προσωπικά. Ο θεατής γίνεται πρωταγωνιστής στη διάρκεια της περιήγησης από δωμάτιο σε δωμάτιο. Εμπλέκεται στα θέματα, ακολουθεί τις εξελίξεις τους, ενώ τα ίχνη του ακολουθούν άλλοι θεατές που περιφέρονται μέσα στο κτίριο.
Ολος ο κόσμος του πολέμου ξεδιπλώνεται στα μάτια και τα αυτιά σας μέσα σε 90 λεπτά. Ο κύκλος του χρήματος και ο κύκλος του αίματος που καλολαδώνει αιώνες τώρα η πολεμική μηχανή των ισχυρών στο όνομα της ασφάλειας, της προστασίας, της δημοκρατίας. Και ο τρόπος των Rimini Protokoll για να κατανοήσεις τον μηχανισμό είναι κυριολεκτικά απτός. Στο Situation Rooms γίνεσαι εσύ το θέμα: υπουργός κάποιας χώρας, μεσάζων μεγάλης επιχείρησης ή εμπορικός αντιπρόσωπος που μπαίνεις στην αίθουσα συσκέψεων με ατζέντα την αγοραπωλησία πολεμικών όπλων. Θαυμάζεις τα αθάνατα πλεονεκτήματα του θανατηφόρου «Λέοπαρντ». Πιάνεις το άρμα-μινιατούρα στα χέρια, χαϊδεύεις την κάννη, μελετάς την ανατομία του. Ετσι σου ’ρχεται να αγοράσεις ένα…
Στη συνέχεια γίνεσαι Μεξικανός έμπορος ναρκωτικών, εργάτης σε εργοστάσιο όπλων, αλλά και στρατιώτης στο Αφγανιστάν. Κι έπειτα ξαπλώνει αιμόφυρτος στο κρεβάτι ενός αυτοσχέδιου χειρουργείου στη Σιέρα Λεόνε. Σε λίγο θα έρθει ο γιατρός για να εκτιμήσει αν θα σου γίνει ακρωτηριασμός.
Η εναλλαγή συνεχίζεται. Τώρα πετάς, πιλότος βομβαρδιστικού. Αδειάζεις το φορτίο σου πάνω στον εχθρό. «Κλειδώνεις» τον στόχο, πατάς το μπουτόν και τέλος. Οι παράπλευρες απώλειες; Δεν σε αφορούν. Φυσικά σκέφτεσαι ότι οι κατακτήσεις της τεχνολογίας πρέπει να επιστρατευτούν περαιτέρω στην αντιμετώπιση της «τρομοκρατίας»: «Με μερικά μη επανδρωμένα drones και έναν πύραυλο λύνεις το πρόβλημά σου. Δεν απασχολείς προσωπικό παρά μόνο στη βάση, δεν έχεις κόστος σε καύσιμα κ.λπ.». Αρκεί ένα κλικ και χιλιάδες μίλια μακριά κάποιος «επικίνδυνος» για την ασφάλειά σου πέφτει νεκρός.
Είσαι Ισραηλινός. Ελεύθερος σκοπευτής στη Λωρίδα της Γάζας. Δεν μπορεί. Κάποιος μικρός Παλαιστίνιος θα εμφανιστεί με την πέτρα στο χέρι… Κι έπειτα μπαίνεις στο σπίτι μιας οικογένειας προσφύγων, που προσπαθεί να αποδράσει από τη Λιβύη στην Ευρώπη. Πίνεις τσάι, στρώνεις το τραπέζι, δοκιμάζεις τη σούπα, πηγαίνεις τα άπλυτα σερβίτσια στον νεροχύτη, ενώ πιτσιρίκια παίζουν στο πάτωμα.
Οταν βγαίνεις ζαλισμένος από αυτό το «κινηματογραφικό» πλατό, στο οποίο οι Rimini Protokoll γύρισαν μια «ταινία» βασισμένη απολύτως σε αληθινά γεγονότα, έχεις ζήσει για λίγο όχι απλώς «τη ζωή των άλλων», αλλά τη ζωή όλων μας. Γιατί αυτή η αλήθεια αφορά τον καθένα προσωπικά. Και οφείλει να πάρει θέση.
*Μέχρι και αύριο, Σάββατο. Ωρες: 14.00, 16.00, 18.00, 20.00, 22.00. Κέντρο Πολιτισµού «Ελληνικός Κόσµος», Πειραιώς 254. Εισιτήρια: 15 ευρώ, φοιτ. 10, άνεργοι 5.
……………………………………………………………………………
Ηθελα να φύγω από αυτήν την καρικατούρα
Του Δημήτρη Κανελλόπουλου
Και ξαφνικά ανοίγει μία από τις πόρτες στο σκηνικό τού «Situation Rooms» των Rimini Protokoll και, ποιος μπαίνει, λέτε; Η Εφη Μαρίνου. Εγώ, θεωρητικά, ήμουν τραυματίας εμφυλίου πολέμου και η Εφη, σύμφωνα με το σενάριο, χειρουργός στην ομάδα των Γιατρών χωρίς Σύνορα. Πρώτη φορά είδα… Γιατρό χωρίς Σύνορα να μουντζώνει, γλυκά βέβαια, τον ασθενή του. Χώρια που έσκασα στα γέλια μόλις την είδα και χάλασα την ατμόσφαιρα της παράστασης. Και τη συνάντησα μετά και σε ένα άλλο situation room, σε ένα μικροσκοπικό δωμάτιο προσφύγων, με βρήκε να… μαγειρεύω σούπα και μετά να πλένω τα πιάτα. Δεν θέλω καν να σας περιγράψω τη σκηνή, ντρέπομαι.
Και δεν θα σας πω για τα της παράστασης, το κάνει αναλυτικά η… γιατρός μου πιο πάνω. Τη διαδραστική αυτή παράσταση στην οποία ηθοποιοί είναι οι ίδιοι οι θεατές, μόλις είκοσι θεατές κάθε φορά. Κι απαιτείται ένας συγχρονισμός ώστε όλα να κυλήσουν ομαλά. Να διαπλέκεσαι με τους άλλους θεατές, να ανταλλάσσεις χειραψίες, να γονατίζεις, να ξαπλώνεις κ.ο.κ. Να συζητάς τάχα μου σε ένα γραφείο έμπορου όπλου, να μπαίνεις σε μία αίθουσα συσκέψεων μιας βιομηχανικής μονάδας που κατασκευάζει όπλα, να βρίσκεσαι εκτεθειμένος σε μια βομβαρδισμένη πόλη και άλλα τέτοια, με υψηλά αντιπολεμικά νοήματα δεν λέω, αλλά κενά περιεχομένου. Η παράσταση απαιτούσε συγχρονισμό, σε αυτήν όμως στην οποία βρέθηκα εγώ, υπήρξε ένα πρόβλημα: μία συγκεκριμένη κυρία. Πολύ συμπαθητική, αλλά έχανε διαρκώς τη διαδρομή της χαλώντας τη σειρά. Και μέναμε μετέωροι. Οχι τίποτε άλλο, για να μη «φάμε» και καμία βόμβα κατακέφαλα. Μία κοπέλα της παραγωγής ήταν διαρκώς από δίπλα να της (ξανα)δείχνει τον δρόμο. Ταξιθέτρια εξ ανάγκης…
Ακούγεται γοητευτική κι ενδιαφέρουσα η παράσταση, αλλά δεν είναι. Περισσότερο σαν καρικατούρα μοιάζει. Για να είμαι ειλικρινής, λίγο πριν από τη μέση ήμουν έτοιμος να ανοίξω μία από τις πόρτες της εξόδου και να την κάνω. Αλλά δεν ήθελα να διαταράξω την αλληλουχία των γεγονότων. Επρεπε να είναι κάποιος εκεί να φτιάξει… σούπα στο χαμόσπιτο των μεταναστών ή να πάρει ένα τανκ-παιχνίδι να το… τσουλήσει σε ένα τραπέζι. Δεν μπορούσα να φύγω λοιπόν. Παρέμεινα για το καλό της τέχνης και του θεάτρου.
