Με μια εντυπωσιακή συγκέντρωση μεγάλων ονομάτων και σημαντικών έργων, ο οργανισμός ΝΕΟΝ του Δημήτρη Δασκαλόπουλου, σε συνεργασία με τη Whitechapel Gallery του Λονδίνου, μας δίνουν μια πρώτη ερεθιστική γεύση για τις εκθέσεις που ετοιμάζουν στον Εθνικό Κήπο
Της Παρής Σπίνου
Ο Γιάννης Κουνέλλης προσεκτικά δίνει στον βοηθό του τον «Δον Κιχώτη» του Θερβάντες και έτσι ολοκληρώνει το «χτίσιμο» ενός μεγάλου παραθύρου στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη. Συγκέντρωσε βιβλία από το Μοναστηράκι και άλλες αγορές του εξωτερικού, κάνοντας μια «ξερολιθιά», όπως την ονομάζει, παρόμοια με αυτήν που είχε στήσει στη Βιβλιοθήκη της Πράγας. «Κλείνεις το παράθυρο, σβήνεις το φως, την ιδέα του Ουμανισμού», μας λέει ο κορυφαίος εκπρόσωπος της Αρτε Πόβερα.
Τον συναντήσαμε στο στήσιμο της έκθεσης «A Thousand Doors», που εγκαινιάζει αύριο στη Γεννάδειο ο Οργανισμός Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ του Δημήτρη Δασκαλόπουλου, σε συνεργασία με τη Whitechapel Gallery του Λονδίνου. Η διευθύντριά της, Ιβόνα Μπλάζγουικ, έχει την επιμέλεια. Περισσότερα από 30 έργα σύγχρονης τέχνης σημαντικών ξένων και Ελλήνων καλλιτεχνών -των τελευταίων είναι νέες αναθέσεις- παρουσιάζονται στο εσωτερικό της υποβλητικής βιβλιοθήκης και στον πανέμορφο κήπο της. Ολα σχετίζονται -σύμφωνα με τον τίτλο της έκθεσης- με τις «πύλες» που οδηγούν σε φανταστικούς, ιδανικούς ή αποκαλυπτικούς κόσμους. Με τη γνώση, που από τη μια ανοίγει τα μάτια και το πνεύμα, κι από την άλλη μπορεί να κατευθύνει και να χειραγωγεί, όπως μας εξηγεί ο διευθύντρια του ΝΕΟΝ, Ελίνα Κουντούρη.
Με τον χάρτη στα χέρια μας και την ακουστική ξενάγηση για οδηγό, ξεκινάμε το κυνήγι του «εικαστικού θησαυρού» και αφουγκραζόμαστε τη συνομιλία της σύγχρονης τέχνης με την κιβωτό της γνώσης σε δημόσιο χώρο. Ισως δεν είναι γνωστό, όμως η Γεννάδειος -με περισσότερους από 115.000 τόμους από το Βυζάντιο μέχρι τη νεότερη εποχή- είναι ανοιχτή στο κοινό, αρκεί να δώσεις την ταυτότητά σου. Μάλιστα, με την ευκαιρία της έκθεσης, λειτουργεί με διευρυμένο ωράριο.
Το πρώτο που κεντρίζει την προσοχή μας είναι οι παραμορφωμένες προτομές αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων, που ο Ντάνιελ Σίλβερ έχει στήσει ανάμεσα στους κίονες του νεοκλασικού κτιρίου της Γενναδείου. Ενώ σε μια άλλη εγκατάστασή του στον κήπο («Dig») εμπλέκεται ο Φρόιντ με την ιδιότητα του ψυχαναλυτή, αλλά και του συλλέκτη αρχαίων μικρογλυπτών: αντιπαραβάλλονται οι αρχαιολογικές ανακαλύψεις με τη μαζική παραγωγή των αντιγράφων τους και η μοναδικότητα του ατόμου με το συλλογικό υποσυνείδητο.
Υποβλητικό είναι το γλυπτό του Αντριάν Βίλαρ Ρόχας «Return of the World», όπου ένας γίγαντας συνθλίβει μια γυναίκα πάνω σε ένα ανάκλιντρο -μια αλληγορία για την επιβολή της εξουσίας στους αδύναμους. Σε μια άλλη γωνιά του κήπου, οι ανδρόγυνες φιγούρες του Χουάν Μουνιόζ ντυμένες με τηβέννους συνεχίζουν τον ρηξικέλευθο χορό τους.
Μπαίνοντας στη μεγάλη αίθουσα της βιβλιοθήκης, κοιτώντας ψηλά βλέπουμε τον λαβύρινθο του Γκέοργκ Χέρολντ («Bend poetry») από στενές σανίδες ξύλου, που πάνω τους διαβάζεις ποίηση της Σαπφώς, αλλά και πανκ στίχους. Σε διπλανές προθήκες εκτίθενται σπάνια καλλιτεχνικά βιβλία των Μάθιου Μπάρνεϊ, Κριστιάν Μπολτάνσκι, Χάνα Χοκ, Σουρούκ Χαρμπ κ.ά. Αξίζει, όμως, να ανακαλύψετε και τα φύλλα των βιβλίων που ανοίγει ο Νίκος Ναυρίδης σαν «φύλλα πίτας» ή την προτομή που έστησε ο Μαρκ Μέντερς και αποτελείται από βιβλιοστάτες που συμπιέζουν ανθρώπινα πρόσωπα.
Φεύγουμε με το κελάηδισμα των πουλιών στ' αυτιά μας από την ηχητική εγκατάσταση «Down Chorus» του Κώστα Ιωαννίδη να δίνει μια νότα αισιοδοξίας. Και ελπίζουμε αυτή η έκθεση να είναι μια πρόβα για το πρόγραμμα παρουσίασης γλυπτών στον Εθνικό Κήπο, που το ΝΕΟΝ προσπαθεί να πραγματοποιήσει, αντιμετωπίζοντας πολλά εξωτερικά εμπόδια.
* INFO: Σουηδίας 61, Κολωνάκι. Μέχρι 30 Ιουνίου. Δευτέρα-Τρίτη: 9 π.μ. – 5 μ.μ. Τετάρτη-Σάββατο: 9 π.μ. – 9 μ.μ. Κυριακή: 12 μ. – 6 μ.μ.
