«Αφήστε τον γόνο να γίνει… γονιός» είναι το κεντρικό σύνθημα της πανευρωπαϊκής εκστρατείας για τη διάσωση της θαλάσσιας ζωής. Για τη διάδοσή του μάλιστα επιστρατεύθηκαν τρεις διάσημοι Ελληνες σεφ

Της Φεβρωνίας Παντελή

«Φανταστείτε να υπήρχε μια εξωγήινη φυλή που να εξαφάνιζε όλες τις κοπέλες κάτω των 15 ετών. Σε εκατό χρόνια δεν θα υπήρχε το ανθρώπινο είδος. Αυτό ακριβώς συμβαίνει όταν καταναλώνουμε τον γόνο. Στερούμε από τις επόμενες γενιές το δικαίωμα να τρώνε ψάρια». Με αυτή τη ζοφερή μα συνάμα απόλυτα παραστατική εικόνα ο καθηγητής Ιχθυολογίας και Αλιευτικής Βιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και διευθυντής στο Ινστιτούτο Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων και Εσωτερικών Υδάτων (Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών), Κωνσταντίνος Στεργίου, προσπαθεί να καταστήσει σε όλους μας σαφές το μέγεθος της απειλής. Το πόσο μεγάλος –άσχετο αν οι περισσότεροι δεν το συνειδητοποιούμε- είναι ο κίνδυνος για την επιβίωση των θαλάσσιων ειδών που ψαρεύονται, πωλούνται και τρώγονται, όντας σε ανώριμη ηλικία και προτού να έχουν αναπαραχθεί έστω μία φορά.

Ενας από τους βασικούς σκοπούς της πανευρωπαϊκής εκστρατείας για τη νέα Κοινή Ευρωπαϊκή Αλιευτική Πολιτική είναι η ενημέρωση και η οικολογική αφύπνιση των πολιτών, επισημάνθηκε στη διάρκεια της εκδήλωσης που οργανώθηκε τον περασμένο μήνα από την επίτροπο Θαλάσσιων Υποθέσεων και Αλιείας Μαρία Δαμανάκη σε συνεργασία με τη Γενική Διεύθυνση Αλιείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων. Και το ευρηματικό σύνθημα «Αφήνω τον γόνο να γίνει… γονιός» είχε… την τιμητική του!

Προκειμένου μάλιστα να καταρριφθεί ο βαθιά ριζωμένος μύθος ότι ο γόνος είναι νοστιμότερος από τα μεγαλύτερα ψάρια, επιστρατεύτηκαν τρεις αναγνωρίσιμοι σεφ, που ανακηρύχτηκαν και πρεσβευτές καλής θέλησης της Ε.Ε. για τη βιώσιμη αλιεία. Ο σπεσιαλίστας στα θαλασσινά Λευτέρης Λαζάρου, η Αργυρώ Μπαρμπαρίγου και ο Δημήτρης Σκαρμούτσος. Οι τρεις τους, ως πρωταγωνιστές κάποιων βίντεο που παίχτηκαν και στην τηλεόραση, ανέλαβαν να εξηγήσουν στον κόσμο –διαβεβαιώνοντας ως ειδικοί- ότι ουδεμία γευστική διαφορά συναντά κάποιος ανάμεσα στον γόνο και τα υπόλοιπα ψάρια. Και πως είναι πράξη ευθύνης το να πάψουν να αναζητούν και να παραγγέλνουν γόνο, όσο και αν κάποιοι επιμένουν να τον βαφτίζουν «χαβιάρι των φτωχών».

«Ο γόνος είναι ζωογόνος» ακούμε στο βίντεο και αυτή ακριβώς είναι η πραγματικότητα. Οπως μας εξηγεί ο καθηγητής Κωνσταντίνος Στεργίου, «αν οι ψαράδες, σε πρώτη φάση, αφήσουν τα νεαρά ψάρια να αναπαραχθούν, εκείνα φυσιολογικά θα πάρουν πολλαπλάσιο βάρος. Κάτι το οποίο θα είναι και για τους ίδιους πιο επικερδές, μιας και η τιμή του συγκεκριμένου είδους διαμορφώνεται με βάση το μέγεθός του. Ταυτόχρονα, δεν θα καταστρέφεται ο πληθυσμός τους. Επίσης, είναι επιτακτική ανάγκη να προστατεύουμε και τις μητέρες και να τους επιτρέπουμε να έχουν γεννήσει τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους. Αυτό μπορεί να αντιμετωπιστεί με τη χρήση ειδικών διχτυών, ώστε να μην εγκλωβίζονται σε αυτά τα μικρόσωμα ψάρια, ή με την απαγόρευση του ψαρέματος την περίοδο της αναπαραγωγής. Σε ένα βαθμό, η νομοθεσία που απαγορεύει την αλιεία με τις μηχανότρατες το καλοκαίρι για τρεις μήνες, θεωρητικά αποσκοπεί και σ' αυτό. Παρ’ όλα αυτά, όπως οι έρευνες δείχνουν, μπορεί ακόμα και το 95% των αλιευμάτων να είναι γόνοι, ενώ σε ποσοστό 65% τα είδη ψαριών που συναντάμε στις ελληνικές θάλασσες θεωρούνται υπεραλιευμένα. Είναι πολύ βασική η εκπαίδευση του κοινού. Αν ο γόνος δεν καταναλώνεται, δεν θα ψαρεύεται, μια και δεν θα πωλείται. Η εκστρατεία “Αφήνω τον γόνο να γίνει… γονιός” έχει στόχο την καλύτερη διαχείριση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων στη Μεσόγειο, όπου υπάρχει μεγαλύτερο πρόβλημα με την κατανάλωση μικρών ανώριμων ψαριών».

Με τη βιώσιμη αλιεία, απ’ ό,τι ακούσαμε στην ίδια εκδήλωση, διασφαλίζονται δύο στόχοι: από τη μία, η διατήρηση των πληθυσμών των ψαριών στις ελληνικές θάλασσες και από την άλλη, οι μεγαλύτερες δυνατές αποδόσεις –σημερινές μα και αυριανές- στα δίχτυα των ψαράδων. Ως και οι παροιμίες πάντως… δεν τη γλίτωσαν από τις εισηγήσεις. Το «κάθε πράγμα στον καιρό του και τον Αύγουστο κολιός» ξεχάστε το, μας είπαν εν ολίγοις, μια και ο συγκεκριμένος είναι ο μήνας που το νόστιμο ψάρι αναπαράγεται! Υπάρχουν στο κάτω κάτω τόσο πολλά νόστιμα ψάρια που εντελώς άδικα συχνά προσπερνάμε ή υποτιμούμε (τα σαφρίδια, οι μπαλάδες, οι σαρδέλες –τι νομίζετε, μόνο για… λοχίες κάνουν;).

Στο πλαίσιο της ίδιας δράσης παρουσιάστηκαν σχετικές εργασίες μαθητών Δημοτικών Σχολείων που επιμελήθηκε η Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα σε συνεργασία με εκπαιδευτικούς του Δικτύου Teachers4Europe, ενώ αναφέρθηκαν –πιο σωστά, μας ξαναθύμισαν….- τα όρια ελάχιστου επιτρεπόμενου μεγέθους για 25 διαφορετικά είδη ψαριών. Θα παραγγείλετε;