→Σε βραδιά με τίτλο «Τέχνη και ποδόσφαιρο», μας συνεπήραν η μουσική, η ποίηση της μπάλας και η υπερβολή ενός κιτρινόμαυρου παράπονου
Του Σπύρου Τσάμη
Η υμνωδία της μοναδικότητας του Μάνου Χατζιδάκι για τον Τζορτζ Μπεστ…
Για όσους έχει συνεπάρει η μουσική του, ο Ιρλανδός με τη λυρική παρουσία θα μπορούσε να είναι ο Αρτούρ Ρεμπό του μουσικού έργου του… Συνυπήρξε το βράδυ της Δευτέρας στα Βριλήσσια, με την ανατρεπτική άποψη του Τσε Γκεβάρα ότι «το ποδόσφαιρο δεν είναι απλό παιχνίδι, είναι όπλο επανάστασης». Με τη φωτογραφία του Παζολίνι να κοντρολάρει την μπάλα με αρμονία που θα ζήλευε και ο κορυφαίος Ντιέγκο Μαραντόνα. Με τη βεβαιότητα του Μίκη Θεοδωράκη ότι «κάποιοι ποδοσφαιριστές είναι μυθικά πρόσωπα», με την υπενθύμιση ότι οι αρχαίοι Ελληνες έπαιζαν παιχνίδι που έμοιαζε με το σύγχρονο ποδόσφαιρο: το επίσκυρον!
Οσοι βρεθήκαμε εκεί, ευχαριστούμε τον τοπικό εκλογικό συνδυασμό «Δράση για μια άλλη πόλη» και τον οικοδεσπότη Νίκο Μάλλιαρη για τη συνύπαρξη μορφών των γηπέδων μας και κυρίως για την ατμόσφαιρα καλής παρέας που μιλά για ποδόσφαιρο και χαίρεται… Το αυτονόητο που σπανίζει στις μέρες του ανταγωνισμού, όταν συνυπάρχουν ετερόκλητες μορφές των γηπέδων κι επιχειρούν να επιβάλουν τη γνώμη τους, συνήθως με στείρο τρόπο…
Ηταν γιορτή, λοιπόν, για το «μπαλέτο των φτωχών», όπως θυμηθήκαμε τον πιο μουσικό όσο και απτό χαρακτηρισμό του ποδοσφαίρου… Είχαν κληθεί μορφές όπως ο Παπαϊωάννου, ο Λουκανίδης, ο Σαργκάνης, ο Ρότσα, ο Αρδίζογλου, δίπλα σε ποιητή που διάβαζε στίχους δικούς του και άλλων ποιητών, για το κορυφαίο παιχνίδι…
Αίσθηση αθωότητας που την είχαμε ανάγκη!
Ακόμη κι ο θυμός του Χρήστου Αρδίζογλου για προσωπικό θέμα ήχησε ως παράπονο μικρού παιδιού και δεν επηρέασε τη φιλική ατμόσφαιρα…
«Τέχνη και ποδόσφαιρο» είχε ονομαστεί η βραδιά, με πίνακες στους τοίχους που είχαν θέμα τους την μπάλα, προβολή εικόνων από το τηλεοπτικό αρχείο, με σημαντικά γκολ. Ο ποιητής Γιώργος Μαρκόπουλος θυμήθηκε ότι στα χρόνια του 60, όταν είχε πάει στη Βέροια να διαβάσει ποιήματά του, είπε στο κοινό… «εσείς εδώ έχετε έναν μεγάλο ποιητή, τον Μίμη Παπαϊωάννου»!
Μετά, απήγγειλε σε ποίημά του πως «το ποδόσφαιρο είναι σπουδαία θεατρική παράσταση και οι παίκτες-ηθοποιοί δεν έχουν κάνει πρόβα, αλλά καλούνται να πάρουν αποφάσεις σε κλάσματα δευτερολέπτου»… Στο ίδιο ποίημά του θύμισε ότι «δεν ξεχνιέται ο Λουκανίδης» ή «ο Σαργκάνης στη Δανία». Χαρακτήριζε τον Ρότσα «ευγενή άρχοντα, με μπαλιές-μαγνήτη»! Και τον ακούσαμε να τονίζει στο ίδιο ποίημα για τον «Αρδίζογλου, τον υπερβατικό παίκτη που τους περνούσε όλους κι έμπαινε με την μπάλα στα δίχτυα».
Λίγο αργότερα, ο ίδιος ο Αρδίζογλου πήρε το μικρόφωνο και θύμισε: «Ξεκίνησα φτωχαδάκι από τη Νέα Ιωνία… Μ’ έδερνε ο πατέρας μου γιατί έφευγα το πρωί και γυρνούσα σπίτι στις 11 το βράδυ. Γιατί έτρεχα στα γήπεδα, όπου είχα ντριμπλάρει εκατομμύρια (!) ποδοσφαιριστές ώς τα 13 χρόνια μου! Ο,τι έχω κάνει εγώ, δεν πρόκειται να το ξανακάνει κανείς με την μπάλα στα πόδια! Επαιρνα ψίχουλα στην ΑΕΚ και άλλοι έβγαζαν εκατομμύρια εξαιτίας μου»… Τότε στράφηκε προς τον Παπαϊωάννου: «Από τα 300 γκολ που έχεις βάλει, πες τους σε πόσα σου έφερα με τις ντρίμπλες μου έτοιμη την μπάλα…». «Αυτά έκανα… Η πρώτη τέχνη είναι η ζωγραφική, η δεύτερη είναι να είσαι… Αρδίζογλου! Αλλά δεν είχα μυαλό! Ντρίμπλαρα και έδινα γκολ σε άλλους! Ημουν βλάκας. Εκανα πολλούς πλούσιους και τώρα η ΑΕΚ, ο Μπάγεβιτς και ο Ζήκος, έδιωξαν από την ομάδα τον γιο μου, που είναι 22 χρονώ τερματοφύλακας, με 1,92 μ. ύψος. Τον έδιωξαν! Οι παράγοντες και οι άλλοι γύρω τους, μισούσαν και μισούν τους καλλιτέχνες-ποδοσφαιριστές γιατί τους κλέβουν τη δόξα!».
Λίγο αργότερα έλεγε στην «Εφ.Συν.»: «Οσο ζω, το εννοώ! Μέχρι να πεθάνω, θα λέω γι’ αυτό που έκανε η ΑΕΚ που τόσα της πρόσφερα, στον Μάριο, τον γιο μου… Τον έδιωξαν σαν το σκυλί!».
Λίγο νωρίτερα, ο ποιητής της συντροφιάς είχε απαγγείλει: «Δεν μπορώ να φανταστώ το γήρας στ’ αλογίσια πόδια του Αρδίζογλου…»
……………………………………
«Να τρέξουμε!»
Ενιωθες, λες και η ποδοσφαιρική θεώρηση του Μάνου και του Μίκη συνομιλούσαν με άλλες υπενθυμίσεις που πέρασαν το ίδιο βράδυ μπροστά απ’ τα μάτια μας!
Τη βεβαιότητα του Αλμπέρ Καμί ότι «όλα όσα ξέρω για την ηθική και την αίσθηση καθήκοντος, τα έχω μάθει απ’ το ποδόσφαιρο!». Και την αλληγορική θεώρηση του Νίκου Εγγονόπουλου: «Ολοι να τρέξουμε αμέσως στα γκολ-ποστ, στα γκολ-ποστ, άγρυπνοι-ακοίμητοι φρουροί -πανέτοιμοι, το μάτι, εδώ κι εκεί να γρηγορούμε, μην αρχίσουνε και πέφτουνε τα τέρματα βροχή και ηττηθούμε…».
………………………………………
«Γκολ απ’ τη σέντρα!»
Ρώτησα όλους για το γκολ που επιπλέει στη μνήμη τους. Ο Ρότσα στάθηκε στο «συναίσθημα που περιβάλλει το γκολ του Βαζέχα στο Αμστερνταμ, μετά την κούρσα του Δώνη», ενώ ο Λουκανίδης φρόντισε να εξάψει τη φαντασία όλων όσοι είμαστε παρόντες: «Είχα φύγει από τον Παναθηναϊκό, ήμουν παίκτης του Αρη και παίζαμε με τον Φωστήρα στη Λεωφόρο… Φάγαμε γκολ, η μπάλα στη σέντρα, είδα από εκεί τον τερματοφύλακα του Φωστήρα να στέλνει φιλιά στον κόσμο, σούταρα κατευθείαν από τη σέντρα και 1-1! Χρόνια μετά, με σταμάτησε στον δρόμο ένας άγνωστος και μου είπε: “Κάποτε με πίκρανες, αλλά δεν πειράζει…”. Ρώτησα “ποιος είσαι;” και μου είπε ότι ήταν ο τερματοφύλακας που το είχα βάλει αυτό το γκολ!».
Επανήλθε στη μνήμη η… αυτοκριτική του Μίκη Θεωδοράκη: «Είχα δυο κακά: ήμουν ποδοσφαιρόφιλος και αριστερός».
Συγκίνησε και ο χαιρετισμός του Θάνου Μικρούτσικου, με τον προσωπικό απολογισμό: «Γνώρισα και λάτρεψα τον Δομάζο, τον απίστευτο Λουκανίδη και έφηβος δεν έχανα ούτε φιλικό στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας! Ηρθε, όμως, η εποχή που το ποδόσφαιρο χρησιμοποιήθηκε από τους οικονομικά ισχυρούς, που με τους στρατούς των οπαδών προσπαθούν να περάσουν τα σχέδιά τους. Αλλά και πάλι, ως διά μαγείας, ακόμη και σ’ αυτό το περιβάλλον, καλλιτέχνες και μάγοι της μπάλας με απογείωναν… Από τον Μαραντόνα και τις ντρίμπλες εντός ενός μέτρου του Χατζηπαναγή, μέχρι το μαγικό τρίγωνο της δεκαετίας του 2000: Τσάβι, Ινιέστα, Μέσι».
Οσο για τους στίχους που έχει γράψει ο Μάνος Χατζιδάκις για τον Τζορτζ Μπεστ, αρκούσαν οι πρώτες λέξεις για να μας συνεπάρουν: «Εκμηδενίστηκε η ορμή μου. Εγινε χιόνι το κορμί μου. Από μια εικόνα κρεμαστή, χρωματιστή, από ‘να ποδοσφαιριστή που σφυροκοπούσε τη βροχή, Θεέ μου, με τι ψυχή! Γινόταν ο ίδιος πάθος, εικόνα και βροχή μες στην τηλεοπτική μου συσκευή! Ο Μπεστ υπήρξεν ο…, υπήρξεν ο καλύτερος!».
