Στην Ελλάδα βιώνουμε την οικονομική κρίση τα τελευταία χρόνια. Στο Ισραήλ όμως μια πιο βαθιά, πολυεπίπεδη κρίση -με όλες τις έμπρακτες και ψυχολογικές συνέπειες του πολέμου και της βίας- είναι συνώνυμη της καθημερινότητας.
Πώς ζει και εκφράζεται ο λογοτέχνης σε τέτοιες καταστάσεις; Εχει υποχρέωση να κάνει μια τέχνη πολιτική; Και τελικά μπορεί να γίνει ο προφήτης που θα δώσει λύσεις; Τέτοιου είδους ερωτήματα απασχόλησαν τα πάνελ που οργανώθηκαν στην 11η Διεθνή Εκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης και το κοινό κρεμάστηκε από τα χείλη των Ισραηλινών διανοούμενων.
* Ετγκαρ Κέρετ: «Είναι στην ανθρώπινη φύση να βρισκόμαστε σε διαρκή κρίση, καθώς είμαστε θνητοί», τόνισε ο πλέον δημοφιλής από τους Ισραηλινούς συγγραφείς της νεότερης γενιάς («Το κορίτσι στο ψυγείο», «Ο εκείνος», «Το μπλουζ της Γάζας», εκδ. Καστανιώτη), ενώ περιέγραψε ένα περιστατικό που έβαλε σε κίνδυνο τη δική του ζωή και της οικογένειάς του. «Οταν ο γιος μου ήταν έξι ετών, δεχτήκαμε επίθεση από πυραύλους στον δρόμο. Οι οδηγίες σε τέτοιες περιπτώσεις είναι να πέσεις στο έδαφος, μέσα σε 35΄΄». Τότε ο γιος μου είπε: «Το έδαφος είναι βρόμικο, αν δεν μπορώ να φάω από κάτω, ούτε να ξαπλώσω μπορώ». Ηξερα ότι αν σε 35΄΄ έχανα το παιχνίδι, θα έχανα και τον γιο μου. Και τελικά, αν χάσεις το παιδί σου, είτε από πόλεμο, είτε από αρρώστια ή από κάτι άλλο, πάντα βλέπεις άδειο το κρεβάτι του, όταν γυρίζεις σπίτι».
Ο 47χρονος Κέρετ τόνισε ότι η συγγραφή καταδεικνύει τις ανθρώπινες ανησυχίες και αδυναμίες, δεν δινει όμως λύσεις. «Ο καλλιτέχνης δεν είναι αυτός που θα μας σώσει. Αν υπάρχουν διάφοροι τρόποι να δώσεις λύσεις σε κρίσιμες καταστάσεις, η τέχνη αποδεικνύεται η πιο αδύναμη, μοιάζει με ψίθυρο. Ενα βιβλίο δεν θα σταματήσει μια σφαίρα».
* Εγιάλ Μέγκεντ: «Δεν γνωρίζω καμιά ποίηση που να μην είναι αποτέλεσμα χαλεπών καιρών. Βιώνουμε καθημερινές καταστροφές μικρές και μεγάλες και τις ξεπερνάμε με τη δημιουργία. Η συγγραφή αφορά μόνο μια λύση: προσπαθεί να κάνει πιο αποδεκτή την πραγματικότητα και να δημιουργήσει μια άλλη κατάσταση προκειμένου να ξεπεράσουμε τους δύσκολους καιρούς», τόνισε ο ποιητής και δημοσιογράφος, ο οποίος γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη και μεγάλωσε στο Τελ Αβίβ. Ο ίδιος μοιράστηκε τις αναμνήσεις του από την Κρήτη, την οποία πρώτη φορά επισκέφτηκε το 1980, μετά την τριετή θητεία του στον στρατό.
«Ηταν κάτι πολύ αισθησιακό. Ενιωθα ότι είμαι κοντά στην πατρίδα μου εξαιτίας της κοινής φύσης και ταυτόχρονα μακριά. Αγαπώ την Ελλάδα γιατί μοιάζει πολύ με το Ισραήλ. Μου δείχνει πώς θα έπρεπε να είναι το ιδανικό Ισραήλ. Γιατί η χώρα μου είναι απομονωμένη και αποσυνδεδεμένη από τον υπόλοιπο κόσμο. Εσείς είστε μέρος της Ευρώπης, ενώ εμείς δεν είμαστε μέρος της Μ. Ανατολής».
