Από αύριο (Σάββατο, 17 Μαΐου), η Πορτογαλία γίνεται η δεύτερη χώρα μετά την Ιρλανδία, που «ανακτά» τον έλεγχο των οικονομικών της, βγαίνοντας από την επιτήρηση της τρόικας και τερματίζοντας το Μνημόνιο της των 78 δισ., με τον προϋπολογισμό της σε καλύτερη κατάσταση και το κόστος δανεισμού της σε χαμηλό οκταετίας.
Success story λοιπόν; Όχι βέβαια, λένε οι 800.000 άνεργοι (το 15% του εργατικού δυναμικού της χώρας), αλλά και η Κεντρική Τράπεζα της Πορτογαλίας. Τα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα χθες (Πέμπτη) δείχνουν ανάγλυφα πόσο απέχει η οικονομία της χώρας από τη βιώσιμη ανάπτυξη. Το σοκ της μείωσης κατά 0,7% του ΑΕΠ το πρώτο τρίμηνο δείχνει τους κινδύνους που κρύβει ένα σχέδιο ανάκαμψης, βασισμένο κυρίως στην τόνωση των εξαγωγών με τη μείωση του εργατικού κόστους.
Η Κεντρική Τράπεζα προειδοποιεί για τις «προκλήσεις» που περιμένουν στη γωνία, επισημαίνει ότι η πρόοδος που σημειώθηκε τα χρόνια του μνημονίου δεν επαρκούν και εκτιμά ότι χρειάζονται κι άλλες μεταρρυθμίσεις για να αρχίσουν πάλι οι τράπεζες να δανείζουν και να διασφαλιστεί η ανάπτυξη. Οι «συστάσεις» όμως δύσκολα θα υλοποιηθούν, καθώς η κεντροδεξιά κυβέρνηση του Πάσος Κοέλιο βλέπει με ανησυχία τις εκλογές του 2015 να πλησιάζουν.
Η κατάσταση έχει επιδεινωθεί, η φτώχεια βαθαίνει
Για τους Πορτογάλους που έχουν χάσει τη δουλειά τους ή είδαν τη σύνταξή τους και τον μισθό τους να συρρικνώνονται, η ζωή στη μεταμνημονιακή εποχή εγείρει οδυνηρά ερωτήματα: άξιζαν οι μεταρρυθμίσεις ή θα αποδώσουν ποτέ πραγματική ανάπτυξη και καλύτερα επίπεδα διαβίωσης;
«Η κατάσταση έχει επιδεινωθεί από πέρσι» λέει η 42χρονη γραφίστρια Αλεξάνδρα Καπέλο, που ζει στην Αλμάντα κοντά στη Λισαβόνα με την οικογένεια της. Η Αλεξάνδρα πουλάει γλυκά που φτιάχνει στην κουζίνα της για να συμπληρώσει το μικρό επίδομα ανεργίας, το οποίο εισπράττει μετά την απόλυση της τον Ιανουάριο.
Νοτιότερα, στη βιομηχανική πόλη Σετούμπαλ, μια από τις πιο φτωχές της χώρας με πολύ υψηλή ανεργία, δεν υπάρχει απολύτως κανένα σημάδι ανάπτυξης, σαν αυτή που καταγράφηκε στα χαρτιά το δεύτερο τρίμηνο του 2013.
«Η φτώχεια βαθαίνει, ειδικά μεταξύ των ηλικιών 25 και 40 ετών, που έχουν χάσει τη δουλειά τους», λέει ο Κονσταντίνο Άλβες, ιερέας που διαχειρίζεται το «Κοινωνικό Εστιατόριο» για τους άπορους. «Έρχονται πλέον νέα ζευγάρια, γονείς με παιδιά που αναζητούν ένα πιάτο φαγητό και στήριξη. Υπήρχαν μικρομεσαίοι επιχειρηματίες εδώ που είχαν κάθε είδους καταστήματα και τώρα ζουν στην απόλυτη φτώχεια. Οι περισσότεροι δεν πιστεύουν πια ότι θα βρουν κάποια στιγμή πάλι απασχόληση. Υπάρχει κρίση εμπιστοσύνης».
Οι μεταρρυθμίσεις που (δεν) υλοποιήθηκαν
Το πρόβλημα σύμφωνα με τους οικονομολόγους είναι ότι τα αποτελέσματα των μεταρρυθμίσεων, που έχουν ήδη εφαρμοστεί στην τριετία του μνημονίου και εν μέσω τραγικής ύφεσης και λιτότητας, θα φανούν σε βάθος χρόνου.
Η κυβέρνηση έχει «διευκολύνει» τις επιχειρήσεις στις απολύσεις, έχει μειώσει το «κόστος» του επιχειρείν και έτσι μείωσε και την ανεργία από το 17,5% το 2013 στο 15% φέτος. Πολλοί αναλυτές ωστόσο υποστηρίζουν ότι επειδή τα συστατικά της λιτότητας ήταν κυρίως μειώσεις δαπανών- όπως των μισθών του δημόσιου τομέα και των συντάξεων- και αυξήσεις φόρων, οι βαθύτερες μεταρρυθμίσεις δεν υλοποιήθηκαν ποτέ.
«Το πρόγραμμα προσαρμογής βασίστηκε στην μόνιμη συνταγή της εσωτερικής υποτίμησης», λέει ο Αντόνιο ΚόσταΠίντο, πολιτικός αναλυτής στο Πανεπιστήμιο της Λισαβόνας. «Και γι αυτό οι προκλήσεις για την Πορτογαλία παραμένουν οι ίδιες».
Για την Κομισιόν, η πτώση των μισθών κατά 5% την τριετία 2010-2013 όχι μόνο δεν αρκεί, αλλά είναι μόνο η μισή προσπάθεια που απαιτείται για να μειωθεί η ανεργία.
Η κατάσταση αποτελεί μεγάλο δίλημμα για την κυβέρνηση, που ψάχνει να βρει κάποια ελπίδα να «πουλήσει» στους ψηφοφόρους, πριν από τις εθνικές εκλογές. Χωρίς την επίβλεψη της Τρόικας ήδη έχει αφήσει να εννοηθεί ότι θα αναστρέψει ορισμένες μειώσεις μισθών στο δημόσιο τα επόμενα χρόνια, ενώ σκέφτεται να μειώσει του χρόνου και τους φόρους, μήπως και επιβιώσει στις κάλπες.
efsyn.gr
