«Ούτε σταρ είμαι, αλλά ούτε συμπλέγματα έχω. Δεν με ενδιαφέρουν οι ρετσέτες. Το κοινό αποφασίζει ποιος είσαι. Αν κάποιος είναι γνωστός, παύει να είναι και καλός; Ακυρώνεται το ταλέντο του; Οι διαχωριστικές γραμμές και η επινόηση των «ειδών» περιορίζουν τις δυνατότητες των ανθρώπων. Η τέχνη απαιτεί ανοιχτωσιά στο μυαλό και την καρδιά. Το καλλιτεχνικό γεγονός μπορεί να συμβεί οπουδήποτε
Της Εφης Μαρίνου Φωτογραφία: Μάριος Βαλασόπουλος
Λένε πως ο Πέτρος Φιλιππίδης έχει ταλέντο, αλλά το σπαταλά στην τηλεόραση και στο εμπορικό θέατρο. Οτι παραδίδεται στις ευκολίες του, ότι θέλει να τα κάνει όλα. Οτι είναι εριστικός και πάντα θυμωμένος με την κριτική. Μετά το «Φον Δημητράκης» και το «Αρσενικό και παλιά δαντέλα», όπου συμπρωταγωνιστεί με τον Σταμάτη Φασουλή, προετοιμάζεται για καλοκαιρινή περιοδεία με την «Ηλέκτρα»… Μια Ηλέκτρα για γέλια, αφού πρόκειται για σατιρική παρωδία της τραγωδίας γραμμένη από τον Αλέξη Καλίτση σε δεκαπεντασύλλαβο στίχο. Ο Πέτρος Φιλιππίδης σκηνοθετεί μαζί με την Αννα Παναγιωτοπούλου και πρωταγωνιστεί (παίζει την Ηλέκτρα) με τους Γεράσιμο Σκιαδαρέση, Ελισάβετ Κωνσταντινίδη, Δημήτρη Μαυρόπουλο, Κρατερό Κατσούλη κ.ά.
Και στο ενδιάμεσο όλων αυτών είναι και το «Κέικ» του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη, στο Εθνικό. Και μόνο η αναγγελία ότι θα το σκηνοθετήσει αυτός είχε προκαλέσει πριν από μήνες θύελλες. Και την παραίτηση του Σταύρου Ξαρχάκου από το Δ.Σ. του θεάτρου. Ωστόσο, ο Πέτρος Φιλιππίδης «έψησε» το έργο στη σωστή θερμοκρασία και το «Κέικ» του μύρισε ευχάριστα.
«Οπως δούλεψα το “Κέικ” στο Εθνικό, έτσι δουλεύω και τις παραστάσεις στο θέατρο Μουσούρη», μας λέει. «Πολλοί μιλούν για καθοριστική παρουσία του σκηνοθέτη. Εγώ πιστεύω ότι η μεγαλοσύνη του σκηνοθέτη φαίνεται όταν είναι απών από το επί σκηνής αποτέλεσμα. Εννοείται ότι υπάρχει η άποψη, το αισθητικό κομμάτι. Αλλά στο τέλος όλα δένουν σ’ ένα αδιαχώριστο προϊόν που φέρουν οι ηθοποιοί ως αιχμή του δόρατος πάνω στη σκηνή. Αυτούς βλέπει το κοινό, αυτούς θαυμάζει ή αποδοκιμάζει. Οι ηθοποιοί, συχνά, ταυτιζόμαστε με τη δουλειά μας και είμαστε επιεικείς στο αποτέλεσμα. Δεν βλέπουμε ατέλειες ή αδυναμίες. Επίτρεψέ μου να πω χωρίς ντροπή και ψευτοσεμνότητες ότι στο “Κέικ” όλα λειτούργησαν ιδανικά. Είχα μεγάλη όρεξη να το κάνω. Και βρίσκω την παράσταση εξαιρετική. Αυτή είναι η πρότασή μου για το θέατρο, η άποψή μου περί ποιότητας».
• Αλήθεια, γιατί δεν κάνετε ανάλογου ύφους παραστάσεις στο δικό σας θέατρο;
«Ποιος σας είπε ότι δεν κάνω; Ο “Φον Δημητράκης” ήταν, κατά γενική ομολογία, μια πολύ καλή παράσταση κι όχι επειδή έμεινα στην πολιτική επικαιρότητα του έργου. Δεν πρόκειται για μια “κωμωδία με τον Φιλιππίδη”… Οταν μπορώ να κάνω καλά μια παράσταση, το ρεπερτόριο δεν με απασχολεί, κι ας μην είναι ο “Αμλετ”, αλλά ο “Μπακαλόγατος”. Υπάρχουν οι μεγάλοι δραματουργοί, υπάρχει και ο Ψαθάς. Δεν μπαίνω στη διαδικασία βαθμολόγησής τους. Με όλα τα έργα μπορείς να πεις κάτι, αρκεί να καταθέσεις μεράκι, αισθητική, ταλέντο. Η περίφημη ποιότητα δεν είναι ένα παλτό καρφωμένο στον τοίχο που το παίρνεις, το φοράς και βγαίνεις να σε δουν».
• Ωστόσο, το ρεπερτόριο συχνά προσδιορίζει την ποιότητα.
«Η κατηγοριοποίηση κάποιους βολεύει. Ο διαχωρισμός “καλοί εμπορικοί” και “καλοί ποιοτικοί” είναι ύποπτος. Λες και η ομπρέλα “ηθοποιός” δεν αρκεί ως ιδιότητα. Λες και δεν μας χωράει όλους… Εχω παίξει τον “Mπακαλόγατο” με τον ίδιο τρόπο που θα έπαιζα “Μάκβεθ” ή “Βασιλιά Λιρ”. Αντιμετωπίζω όλα τα έργα με την ίδια σοβαρότητα, πάθος και αγάπη. Στις πρόβες λέω: μη σκέφτεστε ποτέ τη μαρκίζα, Μουσούρη-Φιλιππίδης. Γι’ αυτό και οι ηθοποιοί λάμπουν. Υφέρπει μια περίεργη “βεβαιότητα” για τον Φιλιππίδη… Ξέρετε, υπάρχουν άνθρωποι που έχουν άποψη γι’ αυτόν, παρόλο που δεν τον έχουν δει ποτέ στο θέατρο. Μη σας πω ούτε στην τηλεόραση… Κι όμως, είναι σαν να ξέρουν τι ηθοποιός είμαι, τι παραστάσεις κάνω, τι σκέφτομαι για το θέατρο κ.λπ. Παράξενο δεν είναι;»…
• Φταίει ίσως η εικόνα σας συνδεδεμένη με το σταρ σίστεμ; Η παρουσία σας στην τηλεόραση έτσι όπως ανακυκλώνεται σε δεκάδες εκπομπές, οι επιλογές στο θέατρο;
«Ούτε σταρ είμαι, αλλά ούτε συμπλέγματα έχω. Δεν με ενδιαφέρουν οι ρετσέτες. Το κοινό αποφασίζει ποιος είσαι. Αν κάποιος είναι γνωστός, παύει να είναι και καλός; Ακυρώνεται το ταλέντο του; Οι διαχωριστικές γραμμές και η επινόηση των “ειδών” περιορίζουν τις δυνατότητες των ανθρώπων. Η τέχνη απαιτεί ανοιχτωσιά στο μυαλό και την καρδιά. Το καλλιτεχνικό γεγονός μπορεί να συμβεί οπουδήποτε. Λοιπόν, έχω κάνει πολύ λιγότερη τηλεόραση από πολλούς συναδέλφους, αλλά δεν φαίνεται. Σειρές που δεν ήταν κακές δεν με κάνουν να ντρέπομαι. Αλλωστε το ταλέντο, η υποκριτική δεινότητα ενός ηθοποιού που κάνει τηλεόραση, δεν χάνεται ακόμα κι όταν συμμετέχει σε μέτρια πράγματα. Και τι να πεις για “ποιοτικούς” ηθοποιούς που έκαναν κακή τηλεόραση; Είναι άσχημο να αφορίζεις κάτι που δεν σου κάθεται. Δεν ξέρει ο κόσμος τις Φιόνα Σο, Βανέσα Ρεντγκρέιβ, Κριστίν Ντανς; Ας μη μπερδεύουμε τη δημοφιλία με την ποιότητα».
• Σας πικραίνει η αμφισβήτηση; Η καταχώρησή σας στο λεγόμενο εμπορικό θέατρο;
«Οχι πια. Μεγαλώνοντας και ωριμάζοντας γίνεσαι ανεκτικός, ψύχραιμος, αδιάφορος. Είμαι πια πολύ ήρεμος. Απλώς εργάζομαι. Σκέφτομαι έργα και ρόλους. Σκέφτομαι λιγότερη τηλεόραση, αλλά δεν θέλω να κάνω δηλώσεις που θα αναγκαστώ να αναιρέσω. Από την άλλη, πρέπει να ομολογήσω ότι έχει δημιουργηθεί ένας φαύλος κύκλος. Δεν έχω κάνει τηλεόραση μόνο για τα χρήματα. Υπήρξαν μάλιστα περίοδοι που στο θέατρο έβγαζα περισσότερα από την τηλεοπτική σειρά που παιζόταν τον ίδιο καιρό. Κι αυτό επειδή είμαι με ποσοστά. Εάν γεμίζει το θέατρο, πληρώνομαι καλά, πολύ καλά. Αλλά υπάρχει ο κίνδυνος να μην πληρωθώ καθόλου καλά… Εγώ ζω από τη δουλειά μου. Ούτε έχω πολλά ούτε θέλω πολλά. Δεν κάνω ταξίδια, δεν έχω φοβερά έξοδα. Μπορεί να έκανα κάποια λάθη στο παρελθόν, που τώρα πληρώνονται πολλαπλώς. Δεν έχω μαγαζιά ούτε θέατρο να νοικιάζω. Πρέπει λοιπόν να δουλεύω. Σ’ όλη αυτή την ιστορία που δημιουργήθηκε επειδή θα σκηνοθετούσα στο Εθνικό, εγώ απάντησα μόνο με τη δουλειά μου. Μια απάντηση που ευχαριστήθηκα».
• Ακούστηκε ότι ο Σταύρος Ξαρχάκος έβαλε βέτο στον Σωτήρη Χατζάκη για την παρουσία σας στο Εθνικό και γι’ αυτό παραιτήθηκε από την προεδρία του Δ.Σ. του Θεάτρου.
«Ο Σταύρος Ξαρχάκος δεν έφυγε εξαιτίας μου. Αν επεκταθώ, θα διολισθήσω σε κουτσομπολιά. Ο Σωτήρης Χατζάκης υπερασπίστηκε την επιλογή του και είναι προς τιμήν του. Ισως ακούγεται αναμενόμενο –επειδή με κάλεσε– αλλά ειλικρινά βρίσκω την κριτική στο πρόσωπό του πολύ αυστηρή. Σ’ έναν μεγάλο οργανισμό λανθασμένοι χειρισμοί και προβλήματα είναι αναπόφευκτα. Φαίνεται ότι κάτι αλλάζει κι αυτό δημιουργεί εντάσεις».
• Γιατί νομίζετε;
«Ισως γιατί χαλάει ένα πάρτι».
• Τι εννοείτε;
«Υπάρχουν σκηνοθέτες πολιτογραφημένοι ως τέτοιοι. Κι εμείς οι ηθοποιοί όταν σκηνοθετούμε διασαλεύουμε την “τάξη”. Ας μιλήσω με ασφάλεια για τη δική μου ιστορία. Οταν ανακοινώθηκε το όνομά μου στο “Κέικ”, ουδείς με έκρινε επί της ουσίας, αλλά με εξωτερικά, φτηνά κριτήρια. Δεν βρέθηκε ένας άνθρωπος να πει ποιος είναι ο Φιλιππίδης, ποια είναι η ιστορία του τόσα χρόνια στο θέατρο. Δεν εννοώ γνώμες, αλλά έρευνα. Στο Εθνικό δεν ήρθα χτες. Εχω ξαναδουλέψει σε ωραίες παραστάσεις, που είχαν και εμπορική επιτυχία – ελπίζω να μη θεωρείται κακό αυτό… Εχω παίξει στο Θέατρο Τέχνης, έχω συνεργαστεί με τους Παπαβασιλείου, Λυμπεροπούλου, Καζάκο, Μιχαλακόπουλο, καθώς και με τους Μουστάκα, Βουτσά, Κωνσταντίνου, ηθοποιούς παλαιότερης γενιάς, που τυχαίνει να εκτιμώ βαθιά. Επαιξα σε έργα Σέξπιρ, Μπέκετ, Ντε Φιλίπο, Πιραντέλο, Αισχύλου, σε έξι αριστοφανικές κωμωδίες. Κι αυτό που είδατε στο “Κέικ” είναι η συνισταμένη αυτών ακριβώς των συναντήσεών μου, της στάσης μου, του τρόπου που βλέπω το θέατρο».
• Μια κακή κριτική σάς εξοργίζει;
«Εξαρτάται από πού προέρχεται. Γιατί πλέον γράφει και το κοινό κριτική. Αυτός που δημοσιοποιεί τη γνώμη του στο διαδίκτυο αισθάνεται άραγε και την ευθύνη της πράξης; Δεν νομίζω. Είναι αυτή η δουλειά του θεατή; Ξέρετε, δεν είναι τόσο απλό όσο το αντιλαμβάνεστε εσείς οι δημοσιογράφοι. Κάθε τι που γράφεται -πόσο μάλλον όταν είναι ανεύθυνο και επιπόλαιο- έχει αντίκτυπο. Κι όποιος διαφωνεί σ’ αυτό δεν έχει ζήσει την αγωνία του ταμείου. Διανοηθήκατε ποτέ να εισβάλετε σ’ ένα χειρουργείο λέγοντας στον γιατρό ότι δεν κάνει καλά τη δουλειά του; Κι όμως, μ’ ένα enter o άλλος σκοτώνει συνειδήσεις, κλείνει σπίτια. Αυτό που οι άσχετοι και κακοπροαίρετοι “ξέρουν” καλύτερα τη δουλειά από εκείνον που την κάνει μπορεί να με τρελάνει».
• Είστε πολιτικοποιημένος;
«Δεν μου αρέσει να μιλάω γι’ αυτά. Κάποτε μάλιστα πίστευα ότι πρέπει να είσαι αδιάφορος. Να ασχολείσαι μόνο με την τέχνη σου. Ετσι ήταν ο δάσκαλός μου ο Κουν: προκλητικά αδιάφορος. Αυτό δεν τον έκανε ούτε λιγότερο καλλιτέχνη ούτε χειρότερο άνθρωπο. Είχε άποψη, αλλά ήταν απόλυτα ταγμένος στο θέατρο κι ας καιγόταν γύρω του ο κόσμος».
• Εσείς ενοχλείστε από τη διαχυτικότητα του κόσμου;
«Οχι βέβαια. Εκτός κι αν κάποιος είναι αναιδής, χυδαίος. Αλλά αυτό θα με ενοχλούσε κι αν ήμουν καθηγητής ή τραπεζικός υπάλληλος. Κοίτα, αυτό είναι ένα παραμύθι που χτίζουν κάποια μέσα. Τα δήθεν παπαρατσικά, που θέλουν πολύ να είμαστε Χόλιγουντ, που βεβαίως δεν είμαστε. Μια χαρά κυκλοφορείς μόνος, κατάμονος και κανείς δεν σε ενοχλεί. Σιγά τώρα…».
*INFO: Εθνικό Θέατρο/Σκηνή Νίκος Κούρκουλος (Αγ. Κωνσταντίνου 22-24, Ομόνοια, τηλ.: 210 5288170-171,) «Κέικ» του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη. Σκηνοθεσία: Πέτρος Φιλιππίδης. Σκηνικά-κοστούμια: Γιώργος Γαβαλάς. Φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος. Παίζουν: Λάζαρος Γεωργακόπουλος, Μίνα Αδαμάκη, Μάξιμος Μουμούρης, Λαέρτης Μαλκότσης. Μέχρι 25 Μαΐου.
