Του Γιάννη Σιδηρόπουλου
Το ενδιαφέρον όλης της χώρας προκαλεί το γκρίζο χρώμα που φαίνεται στον χάρτη των ευρωεκλογών στους δύο νομούς της Θράκης, Ξάνθη και Ροδόπη. Πρόκειται για το κόμμα Ισότητας Ειρήνης και Φιλίας, γνωστότερο ως DEB, το αυτόνομο κόμμα της μειονότητας που κατέβηκε για πρώτη φορά στις ευρωεκλογές και παίρνει την πρώτη θέση στους δύο νομούς της Θράκης και συνολικά περίπου το 0,72% της Επικράτειας.
Η επίδοσή του ήταν απολύτως αναμενόμενη στην περιοχή της Θράκης, αν και πριν από λίγο καιρό ακόμη και η παρουσία του στις εκλογές είχε αμφισβητηθεί ως προς τη σκοπιμότητά της από τα περισσότερα στελέχη της μειονότητας -τα οποία σταθερά τα τελευταία χρόνια προσανατολίζονται προς τον ΣΥΡΙΖΑ- και αντιμετωπίστηκε με σκεπτικισμό και από τη θρησκευτική ηγεσία (αυτή που αναγνωρίζει η συντριπτική πλειοψηφία της μειονότητας).
Ο παράγων Σαμπιχά
Τελικά, οι εσωτερικές ισορροπίες στον χώρο της μειονότητας, ενδεχομένως και η αναταραχή που προκλήθηκε από τη λανθασμένη επιλογή «Σαμπιχά» στον ΣΥΡΙΖΑ, άνοιξαν ένα πεδίο, το οποίο τελικά εκμεταλλεύτηκε το ανεξάρτητο κόμμα, προκειμένου να διαμορφώσει δυναμική και να «σαρώσει» συγκεκριμένες περιοχές.
Ως προς τον χαρακτήρα του κόμματος, έχει θεωρηθεί από πολλές πλευρές ένα κόμμα που έχει αλυτρωτικά χαρακτηριστικά, ακολουθεί την παρακαταθήκη του Α. Σαδίκ και θεωρείται ότι κινείται στον χώρο του εθνικισμού. Ομως, επί της ουσίας, τα τελευταία χρόνια λειτουργεί κυρίως ως παράγοντας ενοποιητικός για τα στελέχη της μειονότητας, πέρα από τον πολιτικό του χαρακτήρα.
Τα ίδια του τα στελέχη, που στις περισσότερες περιπτώσεις ταυτίζονται με τα στελέχη της Τουρκικής Ενωσης Ξάνθης, επισήμως θέτουν μια ατζέντα δικαιωμάτων της μειονότητας, δεν έχουν μιλήσει ξεκάθαρα για επεκτατικές βλέψεις και συνόψισαν την κάθοδό τους στο σύνθημα «να ακούσει η Ευρώπη τη φωνή μας».
Αλλαγή σκυτάλης
Υπάρχουν όμως και μερικά στοιχεία που είναι ασαφή: κατ’ αρχήν, αν καθοδηγείται από το τουρκικό προξενείο, στο οποίο αρέσκεται στερεοτυπικά να αποδίδει τα πάντα η Ελλάδα, ή έχει αυτονομηθεί. Και μόνο το γεγονός της καθόδου, σε μια εποχή μετριοπαθούς στάσης από το προξενείο, αλλά και της απουσίας πολλών «πρωτοκλασάτων» στελεχών της μειονότητας ήταν μια ένδειξη ότι δεν ακολουθούσε τη φυσιολογική ροή των πραγμάτων.
Με βάση τις πληροφορίες των τελευταίων ημερών, όχι απλώς αυτονομήθηκε, αλλά καθοδηγήθηκε ευθέως από το θρησκευτικό κίνημα του Φεϊτουλάχ Γκιουλέν, ο οποίος αντιπολιτεύεται με ζήλο την κυβέρνηση Ερντογάν και διαθέτει τον μηχανισμό, τα κεφάλαια και τη διείσδυση στο μουσουλμανικό κοινό της Θράκης, για να υποστηρίξει μια τέτοια προοπτική. Και αυτό μένει να αποδειχθεί τις επόμενες μέρες από τις πιθανές ανακατατάξεις σε πολιτικό επίπεδο, αφού μια τέτοια περίπτωση αποσταθεροποιεί το προξενείο και την ηγεσία της μειονότητας. Αυτή η δεύτερη εκδοχή όμως είναι η πιθανότερη.
Και για την πλειονότητα, όμως, θα οδηγούσε σε βήματα πίσω, αφού ύστερα από μια περίοδο αλληλοκατανόησης, παρά τις δυσκολίες, θα έφερνε στην επιφάνεια ανταγωνισμούς του παρελθόντος και θα δίχαζε την τοπική κοινωνία. Η πολιτική της αυτόνομης καθόδου σε εκλογές, που έχει χαρακτήρα απονενοημένο (αφού στερεί -λόγω εκλογικών νόμων- τη δυνατότητα εκπροσώπησης της μειονότητας, σε αντίθεση με την οργανική ένταξη μέσα στα ελληνικά κόμματα), στο παρελθόν μόνον ένταση δημιούργησε και προσέφερε υπηρεσίες στους ακραίους των δύο πλευρών.
Μειονοτική ψήφος
Σε μια δεύτερη ανάγνωση, αυτό που πρέπει κανείς να επισημάνει στα αποτελέσματα είναι μια διαφορετική εκλογική συμπεριφορά στην Ξάνθη από ό,τι στη Ροδόπη για τη μειονότητα. Αυτό συμβαίνει, γιατί η δυναμική του ΣΥΡΙΖΑ στην περιοχή (που είχε το μεγαλύτερο ποσοστό του στην Ελλάδα, στην Ξάνθη, το 2012) μέσα στον χώρο της μειονότητας φάνηκε ότι οφείλεται (και) σε μια πολιτική χειραφέτηση ενός μέρους της μειονότητας, το οποίο αρχίζει να αυτοπροσδιορίζεται με πολιτικά χαρακτηριστικά και δεν ακολουθεί μια «γραμμή» που κάποτε θα φαινόταν απαράβατη, για όσους γνωρίζουν πώς αντιδρά πάντα η μειονότητα απέναντι στα ερεθίσματα (με φόβο και πάντα μαζικά). Προφανώς, αυτό οφείλεται στην προσωπική ακτινοβολία του τοπικού βουλευτή, ο οποίος για πρώτη φορά λειτουργεί μέσα στη μειονότητα με ξεκάθαρη αριστερή ταυτότητα και ατζέντα.
Αυτός είναι και ο λόγος που ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ξάνθη βρίσκεται στα ίδια επίπεδα με τη Ν.Δ., σε έναν νομό παραδοσιακά συντηρητικό, προσεγγίζοντας τόσο πλειονοτικούς όσο και μειονοτικούς υποψηφίους, οι οποίοι «έσπασαν» τη μονοκρατορία του DEB μέσα στη μειονότητα. Στο μέλλον, όμως, η περίπτωση του DEB θα μας απασχολήσει αρκετά…
