Του Βασίλη Γεώργα
Δώδεκα ενεργειακές επενδύσεις φαραωνικών διαστάσεων, που ακόμα βρίσκονται όλες στα χαρτιά και είναι αμφίβολο αν ποτέ θα φτάσουν -έστω και κοντά- στο στάδιο της υλοποίησης, αποφάσισε να βαφτίσει η κυβέρνηση ως «fast track», στην προσπάθειά της να παίξει με τις εντυπώσεις σε πανευρωπαϊκό πλέον επίπεδο για τα σχέδια μετατροπής της Ελλάδας σε «ενεργειακό κόμβο». Πρόκειται για έργα συνολικού προϋπολογισμού 11,2 δισ. ευρώ, τα οποία αφορούν αγωγούς φυσικού αερίου, έργα ηλεκτρικής διασύνδεσης, αποθηκών φυσικού αερίου, υδροηλεκτρικά φράγματα κ.ά.
Κοινό γνώρισμα και των δώδεκα επενδυτικών σχεδίων που εγκρίθηκαν χθες από τη Διυπουργική Επιτροπή Στρατηγικών Επενδύσεων είναι πως έχουν χαρακτηριστεί ως «ευρωπαϊκά ενεργειακά έργα κοινού ενδιαφέροντος». Αυτό θεωρητικά σημαίνει πως, επειδή επηρεάζουν την ενεργειακή ασφάλεια ολόκληρης της Ευρώπης, έχουν το πλεονέκτημα ότι μπορούν να εξεταστούν κατά προτεραιότητα, χωρίς εντούτοις αυτό να εγγυάται -έστω και στο ελάχιστο- ότι θα υλοποιηθούν, καθώς αυτό εξαρτάται από άλλους παράγοντες και κυρίως τις γεωπολιτικές εξελίξεις, την οικονομική τους απόδοση κ.ά.
Η ένταξη στο «fast track» αποτελεί έναν ακόμη κρίκο στην αλυσίδα των εντυπώσεων που προσπαθεί να δημιουργήσει η κυβέρνηση, επιχειρώντας να διευκολύνει –αν και όποτε αποφασιστούν- την ταχύτερη υλοποίηση επενδύσεων. Από την άλλη, είναι και ένα στοίχημα για την ίδια τη λειτουργία του θεσμού των στρατηγικών επενδύσεων, ο οποίος έχει αποτύχει οικτρά. Ούτε μία από τις δεκάδες μεγάλες επενδύσεις, οι οποίες έχουν κατά καιρούς υπαχθεί στο ευνοϊκό καθεστώς, δεν έχει ποτέ υλοποιηθεί, ενώ αντίθετα τα περισσότερα έχουν απενταχθεί μετά από λίγους μήνες.
Στην προκειμένη περίπτωση, οι αμφιβολίες για την υλοποίηση των περισσότερων έργων είναι δικαιολογημένη: για παράδειγμα, το πιο εμβληματικό έργο είναι η μεταφορά φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα του Ισραήλ και της Κύπρου μέσω Κρήτης και ηπειρωτικής Ελλάδας στην Ευρώπη. Το έργο έχει προϋπολογισμό 6 δισ. ευρώ, με φορέα υλοποίησης τη ΔΕΠΑ, όταν η αντίστοιχη όδευση μέσω Τουρκίας ή μέσω LNG είναι σημαντικά πιο οικονομική και τουλάχιστον οι Ισραηλινοί την προκρίνουν, παρότι πρόκειται για μακροπρόθεσμες αποφάσεις που θα ληφθούν και με γεωπολιτκά κριτήρια.
Ο αγωγός μεταφοράς φυσικού αερίου ITGI και ειδικότερα το τμήμα του IGI Poseidon (Θεσπρωτία-Οτράντο Ιταλίας) είναι ένα παλιό σχέδιο που δεν προχώρησε, καθώς στη θέση του προκρίθηκε ο TAP και η κατασκευή του εξαρτάται από τη διαθεσιμότητα αερίου στη ΝΑ Μεσόγειο. Μόνο το χερσαίο τμήμα του (Κομοτηνή-Θεσπρωτία) έχει προϋπολογισμό 1,1 δισ. ευρώ, ωστόσο θεωρείται δύσκολο να αναβιώσει.
Ο αγωγός TAP είναι ίσως το μόνο μεγάλο έργο που έχει προοπτικές να προχωρήσει, χωρίς αυτό και πάλι να είναι βέβαιο. Εχει προϋπολογισμό 1,1 δισ. ευρώ, με φορέα υλοποίησης την Trans Adriatic Pipeline, ενώ έχει ήδη λάβει έγκριση περιβαλλοντικών επιπτώσεων από το ΥΠΕΚΑ για το τμήμα Θεσσαλονίκη-Καστοριά και φυσικά το πράσινο φως για τροφοδοσία με αζέρικο αέριο.
Στο «fast track» μπήκαν επίσης η ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας (800 εκατ. ευρώ), η επένδυση της Τέρνα Ενεργειακή για υδροηλεκτρικό 590 MW στην Αμφιλοχία (502 εκατ. ευρώ), ο ελληνοβουλγαρικός αγωγός IGB (250 εκατ. ευρώ), οι τρεις δεξαμενές αποθήκευσης υγροποιημένου αερίου (ΔΕΠΑ, Κοπελούζου και Aegean) συνολικού προϋπολογισμού 1 δισ. ευρώ κ.ά.
