Της Βασιλικής Τζεβελέκου – Φωτογραφίες: Μ. Βαλασόπουλος
Σε υποδέχονται με μυρωδιές τα πανύψηλα δέντρα με τα μοβ λουλούδια στη Ρηγίλλης. Εχεις αφήσει πίσω τη Βασιλίσσης Σοφίας. Ο θόρυβος μειώνεται και οι άριες των ασκουμένων από το Ωδείο Αθηνών δημιουργούν το ιδανικό ηχητικό φόντο σε έναν χώρο αναστοχασμού και αναψυχής. Η πόρτα είναι ανοιχτή για όλους καθημερινά και τα Σαββατοκύριακα (8.00-8.00) με ελεύθερη είσοδο. Με έναν όμως φύλακα ανά βάρδια.
Τα ελάχιστα απομεινάρια της Παλαίστρας, ενός τμήματος του Γυμνασίου που διέθετε μεταξύ άλλων το Λύκειο, ήρθαν στο φως το 1996 από την αρχαιολόγο Εφη Λυγκούρη στον χώρο όπου επρόκειτο να χτιστεί το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή. Μαζί τους, επιμέρους τμήματα του μνημείου, όπως το Εφηβείο, το ελαιοθέσιο, το κονιστήριο, η στοά, η Βιβλιοθήκη.
Περιμετρικά έχουν τοποθετηθεί κατατοπιστικές πινακίδες με φωτογραφίες και κείμενα για τον τόπο όπου ο Αριστοτέλης ίδρυσε τη φιλοσοφική σχολή του το 335 π.Χ., ένα από τα σπουδαιότερα Γυμνάσια της Αρχαίας Αθήνας. Το Λύκειο, πλάι στις όχθες του Ιλισού, απλωνόταν σε μεγαλύτερη έκταση από τη σημερινή: από τον Ναό του Ολυμπίου Διός, τους πρόποδες του Λυκαβηττού, τον Ναό του Λυκείου Απόλλωνα που έδωσε το όνομα στην περιοχή, μέχρι τον σημερινό Εθνικό Κήπο.
Η ανάπλαση του αρχαιολογικού χώρου με τα τρία λιτά γυάλινα στέγαστρα, που προστατεύουν τα ταπεινά ευρήματα, έγινε με τον πιο απλό τρόπο. Διατηρήθηκαν τα αγριολούλουδα, ενώ φυτεύτηκαν θυμάρι, ρίγανη, φλασκούνι, δεντρολίβανο, ροδιές και κυπαρίσσια. Κόκκινες παπαρούνες, μια καταπράσινη καλαμιά, ανθισμένες πικροδάφνες, ελιές, κουτσουπιές, άκανθοι και λεβάντες φύονται. Ξύλινα παγκάκια κι ένα μικρό θεατράκι επιτρέπουν στον επισκέπτη στάση για ανάπαυλα, διάβασμα, ρέμβη. Ο χώρος συνορεύει με τον κήπο του Βυζαντινού Μουσείου, ο οποίος αναπλάθεται και σε έναν περίπου χρόνο αναμένεται να ανοίξει. Και τότε θα μιλάμε για μια πραγματική όαση στην καρδιά της πρωτεύουσας.
«Η διαμόρφωση ξεκίνησε στο τέλος του 2011 και ολοκληρώθηκε το καλοκαίρι του 2013. Τα ευρήματα είναι ταπεινά στην υλική τους διάσταση, αλλά σπουδαία στην πνευματική. Είναι εξαιρετικό ότι η ανακάλυψη ταυτίστηκε με το Λύκειο του Αριστοτέλη, που ήταν το ζητούμενο της έρευνας. Επιτέλους, από τα τρία μεγάλα Γυμνάσια της αρχαιότητας, την Ακαδημία Πλάτωνος, τη Σχολή του Αριστοτέλη και του Κυνοσάργους, έχουμε τα δύο. Ετσι μπορέσαμε να δημιουργήσουμε έναν μικρό, αλλά σημαντικό αρχαιολογικό χώρο σε μια περιοχή με σύγχρονο ενδιαφέρον», μας λέει η Ελένη Μπάνου, προϊσταμένη της Γ' Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.
«Η φιλοσοφία της ανάπλασης στηρίζεται στο μίνιμαλ. Δεν θέλαμε η ανάδειξη να υπερτερεί των αρχαίων. Αποφύγαμε το μεγάλο στέγαστρο και τοποθετήσαμε τρία μικρά στα ευπαθή σημεία, όπως τα δύο λουτρά και η δεξαμενή. Η Παλαίστρα είναι των ρωμαϊκών χρόνων και πρέπει να υποθέσουμε ότι κάπως έτσι ήταν και των ελληνιστικών του 4ου αιώνα. Το σημαντικό είναι ότι σε αυτόν τον αρχαιολογικό χώρο έχουμε το αρχαιότερο πανεπιστήμιο στον κόσμο, μαζί με την Ακαδημία Πλάτωνος, την οποία σε έναν χρόνο θα μπορούμε να παραδώσουμε στο κοινό καθώς ολοκληρώνεται με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ».
Οσο για τον περιβάλλοντα χώρο, η Ελένη Μπάνου λέει ότι σχεδιάστηκε «με τέτοιο τρόπο ώστε να βοηθάει τον επισκέπτη να καταλάβει τι συνέβαινε εκεί και τι περιβάλλον υπήρχε. Θέλαμε να πλησιάζει τον αρχαίο. Να θυμηθούμε ότι εκεί έρρεε ο Ιλισός, ένα ανοιχτό ποτάμι με καθαρό νερό, που είχε τις πηγές του στον Υμηττό».
Η είσοδος στο Λύκειο του Αριστοτέλη προς το παρόν γίνεται μόνον από τη Ρηγίλλης. Το έργο χρηματοδοτήθηκε από τον ΟΠΑΠ με 1,250 εκατ. ευρώ, από τα οποία δαπανήθηκαν περίπου οι 900.000 ευρώ.
