Της Κατερίνας Σαρικάκη*
Αυτό δηλώνει η Αντιγόνη στην τραγωδία του Σοφοκλή, ανταποκρινόμενη στην προτροπή της αδερφής της, Ισμήνης, να μην παραβεί τον πανελλαδικό νόμο και αψηφήσει τη διαταγή του Κρέοντα προς όλους τους πολίτες, να εγκαταλειφθεί άταφο το σώμα του Πολυνείκη. Δύο σημαντικά ζητήματα εκρέουν από τον Λόγο και την Πολιτική Ανυπακοή της Αντιγόνης. Το ένα είναι η γνώση, ότι το ηθικό πρόσταγμα να πράξει κανείς το Ανθρώπινο και Δίκαιο πηγάζει πέρα από το τι καθορίζει ο φόβος των συνεπειών και ο ισχύων νόμος. Το άλλο είναι ότι η ελευθερία τού να πράττει κανείς το σωστό καθώς και το κοινό καλό δεν είναι ιδιοκτησία των «αρχόντων», αλλά των πολιτών.
Η πράξη της Πολιτικής Ανυπακοής είναι συνυφασμένη με ένα ανώτερο αίσθημα Δικαίου, το οποίο στην ιστορία των κοινωνικών αλλαγών, παγκόσμια, έχει έρθει σε σύγκρουση με το εκάστοτε θεσμικό πλαίσιο και την εξουσία, από την Εμιλι Πάνκχερστ και τις Βρετανίδες σουφραζέτες στον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, που είπε χαρακτηριστικά ότι οι πολίτες έχουν ηθική υποχρέωση στην ανυπακοή ενάντια σε άδικους νόμους, καθώς η αδικία σε ένα μέρος σημαίνει αδικία παντού.
Από τις 11 Ιουνίου 2013, η ελληνική κοινωνία έχει γνωρίσει μέσα από τη συνεχή παραγωγή προγράμματος πληροφόρησης από τους ακόμα εργαζόμενους της ΕΡΤ μία σπάνια και πολύτιμη πράξη ηθικής Πολιτικής Δημοκρατικής Ανυπακοής. Η εν λειτουργία ΕΡΤ ήρθε να αντιμετωπίσει την ανομία του «μαύρου» όπως πρόσταξε η κοινωνική επιταγή υπεράσπισης και διεκδίκησης του δικαιώματος της ελευθερίας για πληροφόρηση, έκφραση και ελευθερία του Τύπου.
Επίσης, η ανάγκη διεκδίκησης του δικαιώματος στον πολιτισμό και την επιμόρφωση, ανταλλαγής ιδεών και το δικαίωμα στη γνώση της ιστορίας, «γλώσσα» και πολιτική διαπαιδαγώγηση έγιναν ακόμη πιο επιτακτικά λόγω μιας σειρά συνεπειών του κλεισίματος – καταστροφικών για τον κοινωνικό ιστό και την πολιτισμική ταυτότητα όσων ζουν στη χώρα. Επιλεκτικά πρόκειται για τα εξής προβλήματα, η αδιαφάνεια στη διαχείριση των ιστορικών αρχείων που έπαψαν να είναι προσβάσιμα, η γλώσσα του ραδιοφώνου σε ακριτικά μέρη έπαψε να είναι η Ελληνική, καθώς οι μόνες διαθέσιμες είναι των γειτονικών χωρών, πολιτισμικές και άλλες συμπαραγωγές με το εξωτερικό βρέθηκαν στο κενό, οι Ελληνίδες και Ελληνες της διασποράς και το διεθνές κοινό έρχεται αντιμέτωπο με ένα πρωτοφανές ραδιοτηλεοπτικό κενό. Η ελευθερία του Τύπου κατέρρευσε στην 99η θέση, σύμφωνα με τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα, λόγω του κλεισίματος της ΕΡΤ.
Ολα αυτά σημαίνουν ότι η συνέχιση εργασίας στον Δημόσιο Ραδιοτηλεοπτικό φορέα με παραγωγή και μετάδοση προγραμμάτων μέσα από το Διαδίκτυο και τα αναλογικά σήματα αποτελεί την εκπλήρωση ενός πολιτικού χρέους απέναντι στους πολίτες, ελληνικής η άλλης ιθαγένειας, υπηκοότητας και λοιπών ουσιαστικών ή φορμαλιστικών χαρακτηριστικών, που η ελληνική πολιτεία αδυνατεί και αρνείται να εκπληρώσει. Αμισθί οι εργαζόμενοι της ΕΡΤ επιμελούνται την επιμόρφωση και την πληροφόρηση αλλά και την έμπρακτη πολιτική αγωγή για τις υποχρεώσεις των πολιτών σε εποχές βαθιάς κρίσης των θεσμών και ανομίας και υπερασπίζονται το πνεύμα του Συντάγματος. Τους στηρίζουν η Κοινωνία των Πολιτών και σημαντικοί φορείς του εξωτερικού. Οι μονάδες παραγωγής και μετάδοσης έχουν καταλάβει νευραλγικά σημεία στην πολιτική γεωγραφία της χώρας και είναι παρούσες με κέντρο τη Θεσσαλονίκη. Μετά τις πρώτες φάσεις σοκ, αναδιάρθρωσης και επιβίωσης του «πειράματος» αυτοδιακυβερνώμενης ή, όπως ονομάζεται από τους ίδιους τους εργαζόμενους, αυτοδιαχειριζόμενης ΕΡΤ, το πρόγραμμα τροφοδοτείται από κοινωνικές πηγές αλληλεγγύης τόσο όσον αφορά τις πρώτες ύλες δημοσιογραφίας αλλά και ανθρώπινης διαβίωσης. Το παρόν είναι ένα σπάνιο και σίγουρα μοναδικό επιχείρημα στην Ευρώπη και από άποψη τύπου Πολιτικής Ανυπακοής και από άποψη αντοχής, εμβέλειας και αποτελεσματικότητας. Για παράδειγμα, το ενδιαφέρον των πολιτών για το ραδιοτηλεοπτικό περιεχόμενο της ΕΡΤ τον τελευταίο χρόνο έχει ξεπεράσει, μόνο στα κοινωνικά μέσα, το ένα εκατομμύριο αναφορές και συνεχίζει να αντλεί την προσοχή του κόσμου.
Η πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας κατασκευάζει τις τεχνικές νομοθετικές αναλύσεις των λόγων γιατί η κατάργηση της ΕΡΤ Α.Ε. δεν είναι παράνομη. Η ιστορία θα κρίνει την ορθότητα της απόφασης αυτής. Η ελληνική και διεθνής Κοινωνία, ξεπερνώντας το σοκ του «μαύρου» και με βάση το έμφυτο ένστικτο της δικαιοσύνης, έχει αποφανθεί.
Ενστικτωδώς και συνειδητά, η Αντιγόνη πράττει ενάντια στα άμεσα συμφέροντά της, ακόμα και την ίδια της τη ζωή, για να διεκδικήσει το ηθικό δικαίωμα αυτού που δεν μπορεί να μιλήσει για τον εαυτό του και να τον υπερασπίσει. Σύμφωνα με το Αρθρο 120 παράγραφος 4 του Συντάγματος της Ελλάδας, οι πολίτες «δικαιούνται και υποχρεούνται να αντιστέκονται με κάθε μέσον εναντίον οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει με τη βία».
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
* Η Κατερίνα Σαρικάκη είναι τακτική καθηγήτρια Διακυβέρνησης ΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης. Εχει διεξαγάγει εθνογραφικές συνεντεύξεις με τους εργαζόμενους της αυτοδιακυβερνώμενης ΕΡΤ και εξετάζει την πορεία των δημόσιων ραδιοτηλεοπτικών φορέων στις χώρες του Μνημονίου. Blog katharinesarikakis.wordpress.com http://www.sarikakis.info
