«Μα ποιος είναι αυτός ο τύπος με τη γενειάδα, τα τρία δαχτυλίδια, το σακάκι και το παπιγιόν, που ακουμπάει το κεφάλι του στο χέρι του;». Είναι το ερώτημα που απασχολεί εδώ και λίγες μέρες τον κόσμο της τέχνης, κυρίως τους ειδικούς, από τότε που αυτός ο άγνωστος κύριος ανακαλύφθηκε κάτω από έναν από τους πιο διάσημους πίνακες του Πικάσο, το «La Chambre bleue» (Le tub), ήτοι «Το γαλάζιο δωμάτιο», έργο του 1901 και της πρώτης περιόδου του μεγάλου ζωγράφου.
Ο πίνακας ανήκει από το 1927 στο Μουσείο Phillips Collection της Ουάσινγκτον. Η ανακάλυψη του μυστικού του χρειάστηκε πέντε χρόνια δουλειά με όλα τα σύγχρονα μέσα της τεχνολογίας και με συνένωση δυνάμεων: συμμετείχαν επιστήμονες από το Phillips Collection, τη National Gallery of Art, το Πανεπιστήμιο του Κορνέλ και το Μουσείο Winterthur του Ντελαγουέαρ. Υπήρχαν, βλέπετε, υποψίες ότι κάτι τρέχει με τον πίνακα. Οι πινελιές του δεν ταίριαζαν ακριβώς με το θέμα του, μια γυμνή γυναίκα που κάνει μπάνιο στο στούντιο του Πικάσο, στο Παρίσι. Πρώτος πρόσεξε τις περίεργες πινελιές ένας επιμελητής του μουσείου, το 1954, και τις επισήμανε σε επιστολή του. Επρεπε, όμως, να φτάσουμε στο 1990, να γίνει σάρωση του πίνακα με ακτίνες Χ και να φανεί κάτι ασαφές και θολό κάτω από τον καμβά. Δεν ήταν, δηλαδή, καθαρό ότι επρόκειτο για πορτρέτο.
Τώρα, όμως, άρχισε άλλος αγώνας. Η ανακάλυψη της ταυτότητας του άνδρα. Κατ’ αρχάς οι ειδικοί απέκλεισαν την πιθανότητα να είναι αυτοπροσωπογραφία του ζωγράφου. Οι σκέψεις τους προσανατολίζονται στον Παριζιάνο έμπορο τέχνης Αμπρόζ Βιγιάρ, τον πρώτο που οργάνωσε έκθεση του Πικάσο το 1901. Αλλά, αφού δεν υπάρχει καμιά σχετική ένδειξη στον πίνακα, η έρευνα θα συνεχιστεί.
Το «Γαλάζιο δωμάτιο» βρίσκεται για περιοδεία στη Νότια Κορέα, όπου και θα παραμείνει μέχρι τις αρχές του 2015. Την ίδια στιγμή σχεδιάζεται μια μεγάλη έκθεση για το 2017, που θα αποδεικνύει πόσο σημαντικός υπήρξε αυτός ο πίνακας για την εξέλιξη του Πικάσο.
Δεν είναι πάντως η πρώτη φορά που κρυμμένες εικόνες αναδείχτηκαν κάτω από έργα του. Οταν δεν είχε χρήματα να αγοράσει νέο καμβά, ζωγράφιζε πάνω σε έναν ήδη χρησιμοποιημένο. Να θυμίσουμε ότι κάτω από τον πίνακα «La repasseuse» του 1904 (Η γυναίκα που σιδερώνει) που βρίσκεται στο Γκουγκενχάιμ της Ν. Υόρκης βρέθηκε το 1989 το πορτρέτο ενός μυστακοφόρου, που ακόμα η ταυτότητά του παραμένει μυστήριο, αν και ορισμένοι θεώρησαν ότι είναι ένας ράφτης της Βαρκελώνης, φίλος και χρηματοδότης του Πικάσο.
Επιμ.: Β.Γεωργ.
